Lur masa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xabi22 (eztabaida | ekarpenak)
+edukiak
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
1. lerroa:
{{Unitate infotaula}}
 
'''Lur masa''' ('''M<sub>L</sub>''' edo '''<var>M</var><sub>⊕</sub>''', zeinetan ⊕ [[Astronomia|astronomianastronomia]]n [[Lurra|Lurrari]]ri egokitzen zaion ikurra den) [[masa]] neurtzeko astronomian erabiltzen den unitate bat da eta haren unitate bat Lurraren masa baten baliokidea da. Lur masa bat <var>M</var><sub>⊕</sub> = 5.9722×10<sup>24</sup> [[Kilogramo|kg]] dira azken neurketen arabera, betiere 6×10<sup>20</sup> kg-ko errore tarte absolutuarekin eta 10<sup>−4</sup>-ko errore tarte erlatiboarekin. Hortik ondorioztatu daiteke Lurraren batez besteko [[Dentsitate (fisika)|dentsitatea]] 5515 kg⋅m<sup>−3</sup>-koa dela.
 
Balioa zehazten joan da azken mendean zehar, horren lekuko 1976an onartutako balioa (5.9742±0.0036)×10<sup>24</sup> kg-koa zela. Astronomian beste [[Planeta|planeten]] masa neurtzeko erabiltzen da Lur masa, bereziki [[Planeta teluriko|planeta harritsuena]] eta [[Exoplaneta|exoplanetena]]. [[Eguzkia|Eguzkiak]]k 333.000 Lur masa ditu, hortik dator [[Eguzki masa]] unitatea. Lur masak ez du bere baitan hartzen [[Ilargia|Ilargiaren]]ren masa. Ilargiaren masa Lurrarenaren %1,2koa dela jakinik, Lurra+Ilargia sistemarena 6.0456×10<sup>24</sup> kg ingurukoa dela ondoriozta daiteke.
 
Lurraren masari ekarpenik handiena [[Burdina|burdinakburdina]]k eta [[Oxigeno|oxigenoakoxigeno]]ak egiten diote (%32 bakoitzak), [[Magnesio|magnesioamagnesio]]a eta [[Silizio|silizioasilizio]]a dituzte atzetik (%15 bakoitzak) eta atzerago daude [[kaltzio]], [[aluminio]] eta [[Nikel|nikelanikel]]a (%1,5 bakoitzak).
 
Lurraren masa zehaztasun osoz kalkulatzea zaila da, [[Grabitazio unibertsalaren konstantea|grabitazio konstantearen]] mende baitago eta hura baita zehaztasun gutxienarekin dakigun [[Fisika|fisikakofisika]]ko oinarrizko konstantea. Zehaztasun falta hori [[Grabitazio|grabitazio indarraren]] ahuldadearen ondorio da. 1770ko hamarkadako [[Schiehallion esperimentua|Schiehallion esperimentuak]]k lortu zuen lehen aldiz Lurraren masa zehatz kalkulatzea (errore tartea %20koa baino baxuagoa zelarik). Ehuneko bateko errore tartearekin kalkulatu zuen [[Cavendish esperimentua|Cavendish esperimentuak]]k 1798. urtean.
 
[[Kategoria:Masa unitateak]]