|
== Izena ==
[[Sanskrito]]z सिन्धु (Sindhu) eta [[persiera]] zaharrez حندو (Hindu) etimologikoki ''mugako ibai'' gisa interpretatu da. Iraniera zaharreko ''*s'' > ''h'' aldaketa fonetikoa igartzen da bi formen artean, eta greziarren bidez [[Erromatar Inperioa|Erromara]] iritsi zenean izena, hasierako kontsonantea galdu zuen ''Indus'' bilakatuz<ref>{{Erreferentzia|izena=H. W.|abizena=Bailey|izenburua=Indian sÍndhu-, Iranian hindu|orrialdeak=610–611|hizkuntza=en|data=1975/10|url=https://www.cambridge.org/core/journals/bulletin-of-the-school-of-oriental-and-african-studies/article/indian-sindhu-iranian-hindu/1E6DCB8C4B7E2F7BE579AAEE2EC500C9|aldizkaria=Bulletin of the School of Oriental and African Studies|alea=3|zenbakia=38|issn=1474-0699|doi=10.1017/S0041977X00048138|sartze-data=2020-05-20}}</ref>.
Izena eskualde geografiko handien izenen jatorrian dago, [[Sindh]] eskualdea eta batez ere [[Hindustan]] eta India, biak [[Hegoaldeko Asia|Hegoaldeko Asiako]]ko eskualde handiaren adiera historikoan ulertuta, hau da, ez bakarrik egungo [[India]] baizik eta [[Pakistan]] eta [[Bangladesh]] direna ere.
''Indo'' forma erabili izan da [[Euskara|euskarazeuskara]]z ([[Gaztelania|gaztelaniazkogaztelania]]zko bera, [[Frantses|frantsesezfrantses]]ez Indus delarik), baina Indus arautua du [[Euskaltzaindia|Euskaltzaindiak]]k 1996tik, eta berretsia 2012ko Asiako toponimiari dagokion 171. arauan<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Indus - Lekuak - EODA|url=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_ecoeoda&task=lekuaIkusi&Itemid=472&lang=eu&kodea=124903&mota=bateratua|aldizkaria=www.euskaltzaindia.eus|sartze-data=2020-05-20}}</ref>.
== Historia ==
[[FileFitxategi:IVC Map.png|300px|thumb|Indus haraneko zibilizazioaren hedadura eta toki nagusiak.]]
Indus harana antzinateko lehen zibilizazioetako baten kokapena izan zen. Hedapen handiko kultura izan zen, baina bere bi zentro ezagun eta handienak [[Harappa]] eta [[Mohenjo-Daro|Mohenjo Daro]] dira.
[[Indus haraneko Zibilizazioa|Indusko zibilizazio]] honen arorik garatuena K.a. 2800-2500 urteen artean gertatu zen, eta fase horren amaierarako garatutako hiritar zibilizazio konplexua [[Antzinako Egipto|Egiptoko]] eta [[Antzinako Mesopotamia|Mesopotamiakoaren]] parekagarria zen.
== Natur bizitza ==
180 [[arrain]] espezie baino gehiago bizi dira Indus ibaian, eta bere ibar eta uretan [[anfibio]] dibertsitate handia dago halaber (25 espezie). Ugaztunen aldetik, [[Igarabaigaraba arrunt|igaraba arrunta]]a (Eurasiakoa, Euskal Herrirainoko hedadura duena) ''[[Lutrogale perspicillata]]'' igaraba bizi dira, eta arrisku larrian dagoen espezie bat, ''[[Platanista gangetica]]'' ur gezako izurde itsuaren Indusko sub-espeziea<ref>{{Erreferentzia|izena=Gillian T.|abizena=Braulik|izenburua=Status assessment of the Indus River dolphin, Platanista gangetica minor, March–April 2001|orrialdeak=579–590|hizkuntza=en|data=2006-05-01|url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0006320705005239|aldizkaria=Biological Conservation|alea=4|zenbakia=129|issn=0006-3207|doi=10.1016/j.biocon.2005.11.026|sartze-data=2020-05-20}}</ref>.
== Erreferentziak ==
| 