Wikipedia

«Gračanicako monasterioa»: berrikuspenen arteko aldeak

Artikulua Eztabaida

Gračanicako monasterioa (aldatu)

13:32, 7 iraila 2020ko berrikusketa

34 bytes removed ,  Duela 1 urte
t
Robota: Aldaketa kosmetikoak
t (Robota: Aldaketa kosmetikoak)
{{eraikin infotaula automatikoa}}
'''Gračanicako monasterioa''' ({{lang-sr|Манастир Грачаница|Manastir Gračanica}}; {{lang-sq|Manastiri i Graçanicës}}) [[Kosovo|Kosovoko]]ko monasterio [[Ortodoxia|ortodoxo]] [[serbiar]] bat da. 2006ko uztailaren 13tik Kosovoko Erdi Aroko monumentuak deritzon barnean da, horrekin batera [[Gizateriaren ondare|Gizateriaren Ondarea]] izendapena duelarik. Iraganean arriskuan zegoen ondarearen barnean sartua izan zen Kosovoko egoera politiko gatazkatsuaren ondorioz<ref>{{Erreferentzia|izena=Caroline Jaeger|abizena=Klein|izenburua=UNESCO World Heritage and Kosovo Towards a Tentative List for Kosovo|argitaletxea=University for Business and Technology|data=2016-10-28|url=http://dx.doi.org/10.33107/ubt-ic.2016.65|aldizkaria=2016 UBT International Conference|isbn=978-9951-437-52-3|doi=10.33107/ubt-ic.2016.65|sartze-data=2020-04-25}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=UNESCO World Heritage|abizena=Centre|izenburua=UNESCO World Heritage Centre - List of World Heritage in Danger|hizkuntza=en|url=http://whc.unesco.org/en/danger/|aldizkaria=UNESCO World Heritage Centre|sartze-data=2020-04-25}}</ref>, Serbiak bere hegoaldeko probintziatzat hartzen duelarik. Probintziak 2008ko otsailaren 17an independentzia aldarrikatu zuen, estatu batzuek onartua eta beste batzuek ez.
 
1321ean [[Eztebe Uroš II.a Milutin]] serbiar erregeak sortu zuen. Gračanicako monasterioa Milutin erregearen azken enpresa monumentaletako bat da. Monasterioa, [[Pristina]]<nowiki/>tik 5 km-ra dagoen serbiar kokaleku bat den Gračanica herrian dago, antzinako Ulpiana erromatar hiria zen Liplianetik gertu<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Balkan Travellers - The Serbian Convent of Gračanica: Heavens Made of Stone|data=2008-10-13|url=https://web.archive.org/web/20081013050256/http://www.balkantravellers.com/en/read/article/551|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2020-04-25}}</ref>.
 
== Historia ==
Gračanica, Ama Birjinaren XIII. mendeko aurreko eliza baten hondakinen gainean eraiki zen, hau aldi berean VI. mendeko hiru nabe paleokristauko basilika baten hondakinen gainean eraiki zelarik. Kaperaren hegoaldeko horman, erregearen gutuna dago idatzita, honako hitz hauekin: "Gračanicako Ama Birjinaren tenpluaren hondakinak eta gainbehera ikusi ditut, Lipliango gotzaindegia, beraz, behetik eraiki dut eta barrutik zein kanpotik margotu eta apaindu". Aurreko konplexu monastikotik, elizak bakarrik iraun du bizirik. [[Nartex|Nartexa]]a eta dorrea hamarkada batzuk beranduago gehitu ziren, mendebaldeko fatxadako freskoak babesteko. Nartexa oso kaltetua geratu zen turkiarren aldetik 1379 eta 1383 artean, dorrea erre zutenean eta suak eskuizkribu eta beste objektu preziatu batzuk jan zituen. Nartexa 1383an berreraiki zen. Berriz ere, Gračanicak kalteak jasan zituen 1389ko [[Kosovoko gudua]]n.
 
Turkiar gobernuan zehar, Gračanica gune kultural garrantzitsu bat bihurtu zen. Nikanor metropolitaren garaian (1528 - 1555), zenbait ikono margotu ziren aldarearen gainean. Halaber, inprimategiari esker, Nikanorrek zerbitzu liburu eta erabilera monastikorako objektu asko lortu zituen. Errege ateak, Dionisie metropolitaren enkargua izan ziren 1564an, honen heriotza, nartexean fresko batean irudikatua dagoelarik. Zaharberritze handi bat gertatu zen Makarie Sokolovitx patriarkaren ahaleginen bidez. Kanpoko nartexeko irekidura guztiak hormatuak izan ziren eta fresko berriak osatu ziren 1570ean. Paisie patriarkari esker, elizak bere berunezko teilatua izan zuen, eta 1620an Gurutziltzatua zuen gurutze handia ikonostasioan egina izan zen. Monasterioa, kalte berrien eraginpean egon zen XVII. mendearen amaiera aldera, Liga Santuaren eta turkiarren arteko gerran, Vienako bigarren tokiaren ondoren, serbiarrek kristauaren aldetik esku hartu zutenekoa. Turkiarrek berunezko gurutzea kendu eta baldosak lurretik atera zituzten, Arsenie III.a patriarkak elizan ezkutatutako altxorrarekin batera.
 
[[Bigarren Mundu Gerra|Bigarren Mundu Gerraren]]ren ondoren mojek berritu zuten eta ordutik komentu bat izan da. Gaur egun, ikono pinturan, nekazaritzan, joskintzan eta beste obedientzia monastiko batzuetan aktibo dauden 24 ahizpa daude monasterioan.
 
[[Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundea|NATO]]<nowiki/>k Jugoslavian 1999an egindako bonbardaketaren ondoren, Rashka eta Prizren Artémiyeko gotzainak bere egoitza ofiziala monasterio honetara Prizrenetik transferitu zuen, eta ordutik monasterioa gune espiritual garrantzitsu ez ezik, Kosovoko serbiarren gune politiko eta nazional ere bihurtu da.
== Kanpo estekak ==
{{autoritate kontrola}}
 
[[Kategoria:Kosovoko eraikinak]]
[[Kategoria:XIV. mendean amaitutako eraikinak]]
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:MobileDiff/8084945"(e)tik eskuratuta