Industria Iraultza: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin |
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin |
||
16. lerroa:
== Garapen teknologiko garrantzitsuak ==
Industria Iraultzaren hasiera berrikuntza kopuru txiki bati estuki lotua dago, [[XVIII. mende]]aren bigarren erdialdetik aurrera. [[1830eko hamarkada]]rako aurrerapen hauek lortu ziren teknologia garrantzitsuetan:
;Ehunak: Lurrun edo ur bidezko [[kotoi]]aren irun mekanizatuak langile baten ekoizpena handitu zuen 500 inguruko faktorean. Ehungailu mekanikoak langile baten ekoizpena handitu zuen 40tik gorako faktorean. Kotoia garbitzeko makinak kotoiaren hazia deuseztatzearen produktibitatea handitu zuen, 50eko faktore batean. Halaber, produktibitate-igoera handiak gertatu ziren [[artile]]aren eta [[liho]]aren irun eta ehunean, baina ez ziren kotoiaren kasuan bezain handiak izan.
;Lurrunaren potentzia: [[Lurrun-makina|Lurrun-makinen]] eraginkortasuna handitu egin zen eta erregaiaren bostetik hamarrenera bitartean erabili zuten. Lurrun-makina egonkorrak [[Errotazio|errotazio-mugimendura]] egokitzeak industria-erabilerarako egokiak egin zituen: presio handiko motorrak potentzia/pisu erlazio handia zuen, eta horrek garraiorako egokia egiten zuen. Lurrunaren potentziak hedapen azkarra izan zuen 1800etik aurrera.
;Burdinaren fabrikazioak: [[Koke]]a [[Egur ikatz|landare-ikatzarekin]] ordezkatzeak neurri handi batean murriztu egin zuen [[arrabio]]a eta [[burdin]]a forjatua ekoizteko erregaiaren kostua: kokea erabiltzeak labe handiagoak eraikitzea ere ahalbidetu zuen, eta horrek eskala-ekonomiak sortzea ekarri zuen. Lurrun-makina 1750eko hamarkadaren erdialdean hasi zen erabiltzen ura ponpatzeko eta airea propultsatzeko; horri esker, burdinaren ekoizpena asko handitu zen, uraren indarraren muga gainditu baitzen. [[Burdinurtu|Burdinurtuzko]] putz zilindroa 1760an erabili zen lehen aldiz. Beranduago hobetu egin zen efektu bikoitzarekin, [[labe garai]]etako tenperatura igotzea ahalbidetu zuena. Putzutze-prozesuak egitura-mailako burdina sortu zuen, finen [[forjaketa]]k baino kostu txikiagoan. Laminatzailea [[mailu]]z forjatutako burdina baino hamabost aldiz azkarragoa zen. [[Eztanda beroa]]k (1828) erregaiaren eraginkortasuna izugarri handitu zuen hurrengo hamarkadetan.
;Makina-erreminten asmakuntza: Lehen [[makina-erreminta]]k asmatu ziren. [[Torloju]]a mozteko [[tornu]]a, [[zilindro-mandrinagailu]]a eta [[fresatzeko makina]] barne hartzen zituzten. Makina-erremintei esker, doitasunezko pieza metalikoen fabrikazio ekonomikoa egin ahal izan zen, nahiz eta hainbat hamarkadatan teknika eraginkorrak garatu.
=== Oihalgintza ===
==== Britainiar oihalgintza industriaren estatistikak ====
| |||