Bizkarreko min: berrikuspenen arteko aldeak

Mina [[muskulu]], [[nerbio]], [[hezur]], [[Artikulazio|giltzadura]] edo [[Bizkarrezur|bizkar hezurreko]] beste edozein egituretan has daiteke. [[Behazun xixku|Behazun xixkuan]]an edo [[Pankrea|arean]] arazoak izateak bizkarreko mina sor dezake.

Bizkarreko mina oso ohikoa da; izan ere, hamar heldutatik bederatzik pairatzen dute eta langileen artean, hamarretik bostek bizkarreko mina izaten dute urtean behin gutxienez.<ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=Back pain|hizkuntza=en|data=2019-03-03|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Back_pain&oldid=885956557|sartze-data=2019-03-13|encyclopedia=Wikipedia}}</ref>

Bizkarrezurra [[Burezur|garezurretik]] [[Pelbis|pelbiserainopelbis]]eraino hedatzen den egitura da, [[Orno|ornozorno]]z osatuta dagoena. Guztira 32-33 orno daude gure bizkarrean: 7 zerbikal, 12 toraziko, 5 lunbar, [[Sakro|errain hezurra]] (5 orno sakroen fusiotik sortua) eta [[kokzix]]<nowiki/>a (3 edo 4 ornoen fusiotik sortua).

Orno torazikoak torax aldean kokatzen dira eta giltzadura batzuen bidez, [[Saihets-hezur|saihetsak]] dituzte lotuta, [[Kutxakutxa toraziko|kutxa torazikoa]]a osatzen dutelarik. <ref>{{Erreferentzia|izenburua=Columna vertebral: MedlinePlus enciclopedia médica illustración|hizkuntza=es|url=https://medlineplus.gov/spanish/ency/esp_imagepages/1116.htm|aldizkaria=medlineplus.gov|sartze-data=2019-03-13}}</ref>

Ornoen ataletako bat orno gorputza da eta honen funtzioaren arabera honen tamaina handiagoa edo txikiagoa izango da; izan ere, bizkarrezurrean behera joan heinean gorputzaren tamaina handituz doa, orno lunbarrena handiena izanik.

Bizkarrezurrak hanbat funtzio ditu: organo batzuen (bihotza eta birikak) eta [[Ornoorno muin|orno muinaren]]aren babesa, lotailu, muskulu eta tendoien euskarri izatea, euskarri estrukturala izatea, flexio errotazio hedapena eta alboranzko tolespena.<ref>{{Erreferentzia|izena=Keith|abizena=Bridwell|izenburua=Columna vertebral|hizkuntza=en|abizena2=MD|url=https://www.spineuniverse.com/espanol/anatomia/columna-vertebral|aldizkaria=SpineUniverse|sartze-data=2019-03-13}}</ref>

Minaren iraupenaren arabera, arazo hau hiru azpitaldetan bana dezakegu:

* Min akutua izango da, minak 6 aste baino gutxiago irauten badu.

* Mina azpiakutua bada, honek 6 eta 12 asteren artean iraungo du.

Min honen kausak oso ugariak dira, hauen artean, [[Odol-hodi|odol hodiak]], [[Infekzio|infekzioakinfekzio]]ak, arazo mekanikoak edo arrazoi [[Gaixotasun autoimmune|autoimmuneak]] daudelarik. Pazienteen %90ean, kausak ezezagunak dira, eta gainontzekoetan, kausa irudi bidezko diagnostikoaren bidez azal daiteke.

* Kausa ezezagunak: Kasu gehienetan, ez dago arrazoi psikologikorik eta diagnostikoa egiteko azterketetan ez da ezer arrarorik ikusten. Askotan, mina gehiegizko ahalegin edo okerduren ondorio da. Sarritan, [[Minamina akutu|mina akutua]]a izaten da, baina batzuetan, mina ez da desagertzen eta [[Min kroniko|kronikoa]] izatera pasa daiteke.<ref name=":0" />

# '''Muskuluetan edo [[Lotailu (anatomia)|lotailuetan]] presioa''': Pertsona baten egoera fisikoa ez bada ona edo objektu astunak altxatzeak edo mugimendu arraro eta azkar bat egiteak, [[Espasmo muskular|espasmo muskular]] mingarriak pairatzea ekar dezake.[[Fitxategi:Osteoporosis Locations.png|thumb|162x162px|Hezur osasuntsu eta osteoporosia duen hezur baten arteko desberdintasuna. ]]

# '''Orno arteko diskoan hernia:''' [[Orno arteko disko|Orno arteko diskoak]]ak, ornoen artean dauden eta kuxin funtzioa egiten duten egiturak dira. Barruan dagoen egitura bigunean, protuberantziak ager edo apurketa bat eman daiteke; horren ondorioz, batzuetan, minik ez sentitzea posible den arren, beste batzuetan ez da minik sentitzen.

# '''[[Artrosi|Artrosia]]a:''' artrosia endekapen prozesu kroniko bat da eta giltzadurak dira egitura afektatuak. Honen ondorioz, giltzaduren, hau da, hezurren artean agertzen diren eta kuxin funtzioa huten egituren desgastea ematen da eta hezurrak haien artean higatzen dira, min handia eta malgutasun galera sorraraziz.

# '''Hezurretako irregulartasunak''': normalean, nahaste hau ez da 55 urte baino lehenago agertzen. Honetan, bizkarrezurra alde batera tolesten da ([[Eskoliosi|eskoliosiaeskoliosi]]a) eta horren ondorioz, mina ager daiteke.

# '''[[Osteoporosi|Osteoporosia]]a''': hezurrak afektatzen dituen gaixotasuna da eta honen ondorioz, egitua hauetan poroak agertzen dira, hausteko probabilitatea handituz.<ref name=":1">{{Erreferentzia|izenburua=Dolor de espalda - Síntomas y causas - Mayo Clinic|url=https://www.mayoclinic.org/es-es/diseases-conditions/back-pain/symptoms-causes/syc-20369906|aldizkaria=www.mayoclinic.org|sartze-data=2019-03-13}}</ref>

# '''Gaixotasun autoimmuneak''': hauen barnean oso ohikoak diren eta bizkarreko minarekin erlazionatuta duaden gaixotasunak artritisa eta [[Espindolitisespindolitis ankilosagarri|espindolitis ankilosagarria]]a dira; hauek, bizkarrezurra osatzen duten hezurretan arazoak sortzen dituzten gaixotasunak dira.<ref name=":0" />

[[Obesitate|Obesisateak]], bizi-ohitura sedentarioak edo kirol ezak bizkarreko mina edukitzeko probabilitatea igotzen du. Erretzen duten pertsonek ere, mina pairatzeko aukera gehiago dute, baita jarrera desegokiek, [[Artritis|artritisaartritis]]a edo [[Minbizi|minbiziaminbizi]]a bezalako gaixotasunek, [[Haurdunaldi|haurdunaldianhaurdunaldi]]an pisua hartzeak edo egoera psikologikoak. Gainera geroz eta pertsona bat nagusiagoa izan orduan eta probabilitate altuagoak izango ditu min hau pairatzeko.<ref name=":2">{{Erreferentzia|izenburua=Dolor de espalda - Diagnóstico y tratamiento - Mayo Clinic|url=https://www.mayoclinic.org/es-es/diseases-conditions/back-pain/diagnosis-treatment/drc-20369911|aldizkaria=www.mayoclinic.org|sartze-data=2019-03-13}}</ref>

* Min ziztatzailea

* [[Erresonantzia magnetiko bidezko irudigintza|Erresonantzia magnetiko]] edo tomografia konputarizatu bidezko azterketa: disko baten [[Herniazio|herniazioaherniazio]]a, hezurren, muskuluen, ehunen, [[tendoi]], nerbioen, lotailu eta odol hodien arazoak dauden ikus daiteke teknikak sortzen dituen irudien bitartez.

* Hezur-azterketa: Hezurretan [[Tumore|tumoreaktumore]]ak edo [[Osteoporosi|osteoporosisakosteoporosi]]sak sortutako hausturak dauden jakiteko.

* Nerbioen azterketa: [[Elektromiografia|Elektromiografiak]]k nerbioek sortutako kinada elektrikoak eta muskuluen erantzunak neurtzen ditu. Froga honek diskoen herniazioak edo orno muinaren zuloaren estutasunagatik sortutako konpresio nerbiosoa dagoen zehaztu dezake.<ref name=":2" />

== Tratamendua<ref name=":2" /> ==

Orokorrean bizkarreko mina aste batzuetan sendatzen da, halere, pertsona batzuen kasuan minak iraupen luzea du. Kasu horietan [[Analgesiko|analgesikoakanalgesiko]]ak eta beroa erabiltzen dira. Ez da gomendagarria ohean gelditzea, eguneroko jarduerak egitea baizik.

Farmako [[Antiinflamatorioantiinflamatorio ez esteroideo|antiinflamatorio ez esteroideoak]]ak (AINE), hala nola [[Ibuprofeno|ibuprofenoaibuprofeno]]a (Advil, Motrin IB...) eta [[Naproxeno|naproxeno sodikoa]] (Aleve), bizkarreko min akutua lasaitzen dute.

[[Opioide|Opioideak]]ak dituzten farmakoak ([[oxikodona]], [[hidrokodona]]). Ez dira egokiak min kronikoaren kasurako.

'''Antidepresiboak:'''

Kantitate baxuetan [[antidepresibo]] mota batzuk, triziklikoak batez ere [[amitriptilina]] bezala, min batzuk arintzen dituzte.

'''Txertoak:'''

[[Kortisona|Kortisonazko]]zko [[Txerto|txertoaktxerto]]ak edo lokartze sentsazioa sortzen duten farmakoak [[Espazio epiduralean|espazio epiduralean]] jartzen dira aurreko neurriek eraginik ez izatekotan eta mina hanketara hedatzen bada.

* [[Bero|Beroa]]a

* [[Ultrasoinu|Ultrasoinuak]]ak

== [[Ebakuntza|Ebakuntzak]]k<ref name=":2" /> ==