Lankide:Txikillana/Proba orria: berrikuspenen arteko aldeak

'''Julio César Monge''' ([[Bilbo]], 1964ko abuztuaren 24a) [[Euskal Herria|euskal]]-[[El Salvador|salvadortar]] maisu eta kulturgilea da. 1990ean [[El SalvadorreraSalvador]]<nowiki/>rera joanik, egun Chalatenangon[[Chalatenango]]<nowiki/>n bizi da eta [[San Antonio Los Ranchos|Los RanchoskoRanchos]]<nowiki/>ko [[Jon Cortina]] Kultur Etxean egiten du lan.<ref>{{Erreferentzia|abizena=Ibarguren, Leire 1979-|izenburua=Laura esaten zioten : Miren Odriozolaren borrokak|argitaletxea=Txalaparta|data=2016|url=http://worldcat.org/oclc/1061833023|isbn=978-84-16350-71-1|pmc=1061833023|sartze-data=2020-08-24}}</ref>

Bilbon jaioa izanik ere, familiaren zati bat Palenciako[[Palentzia|Palencia]]<nowiki/>ko [[Dueñas]] herritik etorritakoa du; haietatik zenbait kide Francoren[[Franco]]<nowiki/>ren errejimenak afusilatuak.<ref name=":0" />

Ateoa izanik, Ertamerikako[[Ertamerika]]<nowiki/>ko [[eliza katolikokokatoliko]]<nowiki/>ko zenbait kidek askapen prozesuetan izandako papera gorestu ohi du, hala nola 1989an El Salvadorreko armadak erahildakobeste Ignaciozazpi Ellakuriapertsonarekin etabatera besteerahildako zazpi[[Ignacio pertsonarenaEllakuria]]<nowiki/>rena.<ref>{{Erreferentzia|abizena=últimoCero|izenburua="Las zonas donde nos tocó poner a los muertos en los 80 son ahora las más tranquilas de El Salvador"|hizkuntza=es-ES|data=2017-04-28|url=https://ultimocero.com/cultura/2017/04/28/las-zonas-donde-nos-toco-poner-a-los-muertos-en-los-80-son-ahora-las-mas-tranquilas-de-el-salvador/|aldizkaria=últimoCero {{!}} Noticias de Valladolid|sartze-data=2020-08-24}}</ref>

Euskal Herrian Majisteritza[[Magisteritza]] ikasketak amaitu eta gero, gerra betean zegoen [[El SalvadorreraSalvadorko Gerra Zibila|El Salvador]]<nowiki/>rera joandako brigadetan izena eman zuen, iraultzaileen artean Herri Hezkuntza sustatzeko asmotan. Han [[Paulo FreirerenFreire]]<nowiki/>ren ''pedagogía de la liberación'' delakoa ikertu zuen. Chalatenangon kokatu zen, gerrako basakeritik bizirik ateratako umeekin lanean zeuden Herri Eskoletako batean, FMLNek[[FMLN]]<nowiki/>ek kontrolatutako eremuan. Talde tekniko batean ere sartu zen, zeinaren zioa, laugarren graduko ikasketak emateaz gain, maila txikiagoetan herri-irakasle bezala aritzeko ikasle gazteak identifikatzea eta trebatzea izan zen; gerra amaierarako 200 herri-irakasle ari ziren lanean. Monge 1992ra arte aritu zen lan honetan.<ref name=":0" />

Mongek [[antzerki]] komunitarioa asko landu du, artea hezkuntzarako eta gizarte-eraldaketarako tresna gisa erabiltzeko borondatearekin.<ref name=":0" />

Behin gerra amaituta, FMLNak herri-irakasleei bizitza zibilera berregokitzea planteatu zien. Mongek prozesoprozesu honetan arte eta kultura mundutik parte hartu zuen, eta TNT (Tiempos Nuevos Teatro) antzerki konpainia sortu zuen Irma Orellana eta Juan Serrano salvadortarrekin batera. Gerra ostean goraka ari zen alkoholismoaren[[alkoholismo]]<nowiki/>aren aurka borrokan ari zen osasun proiektu baten baitan hasi ziren, 20 herri hartzen zituen eskualde batean, inolako prestakuntzarik gabe. 1993an, Sol del Rio antzerki talde profesionalarekin kontaktatu zuten eta honek antzerki prestakuntzari bidea ireki zien, artean ez baitzen El Salvadorren Arte Dramatiko eskolarik.<ref name=":0" />

TNT taldea San Salvador hiriburuan kokatuta ez dagoen antzerki talde bakarra da. Chalatenangoko [[San Antonio Los Ranchos]] herrian dago, 1000 bat biztanlekoa; han, 2007 inguruan, udalak lagatako azpiegitura batean Jon Cortina Kultur Etxea sortu zuten, 2005ean zendutako [[josulagun]] eta aktibista bilbotarraren omenez horrela izendatua. Hor, antzerkiaz gain, elkarteak beste ekimenak bultzatzen ditu hala nola bilerak egiteko lekua, liburutegia, ikastetxeekin eginiko kolaborazioak, zirkoazirkua, erakusketak, zinema, dantza...<ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=TNT: 20 años de teatro comunitario en El Salvador {{!}} últimoCero|url=http://anterior.ultimocero.com/articulo/tnt-20-a%C3%B1os-teatro-comunitario-el-salvador|aldizkaria=anterior.ultimocero.com|sartze-data=2020-08-24}}</ref>

Katalunian[[Kataluniako Autonomia Erkidegoa|Katalunia]]<nowiki/>n lortutako funtsekin, TNT elkarteak El Salvadorren gazteak ''mara'' edo kaleko banden arteko gatazketatiksareetatik ateratzeko proiektu bat garatzen ari da 2015etik. Musika klasikoan oinarritua, gartzelan dauden gazteekin lan egiten dute, kalean etsai direnak musika eta kulturaren inguruan elkartuz.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Pandilleras irreconciliables unidas por la música clásica|hizkuntza=es|url=https://www.metropoliabierta.com/latinoamerica/el-salvador/pandilleras-irreconciliables-unidas-musica-clasica_11116_102.html|aldizkaria=www.metropoliabierta.com|sartze-data=2020-08-24}}</ref>