Angel Etxaniz Olabarria: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
t zuzenketak eta loturak
1. lerroa:
{{Biografia_infotaula_automatikoa
}}
'''Angel Etxaniz Olabarria''' ([[Berriatua]]Zamudio, [[Bizkaia]], [[1938]]-[[1939|39]] - [[Ondarroa]], Bizkaia, [[1980]]ko [[abuztuaren 30]]a)  [[Herri Batasuna]]ko militantea, Aurrera kirol elkarteko kidea eta 34 dantzaleku ospetsuko jabea zen.<ref>{{Erreferentzia|abizena=turrune|izenburua=39 urte beteten diz Angel Etxaniz HBko militanti, faxistak erailbenetik!|hizkuntza=es-ES|data=2019-08-30|url=https://turrune.com/2019/08/30/39-urte-beteten-diz-angel-etxaniz-hbko-militanti-faxistak-erailbenetik/|aldizkaria=Turrune!|sartze-data=2020-08-14}}</ref>
 
1964an eta 1968an atxilotuta egon zen.<ref name=":0">{{Erreferentzia|izena=Patxo|abizena=Unzueta|izenburua=Asesinado en Ondárroa un simpatizante de Herri Batasuna|hizkuntza=es|data=1980-08-30|url=https://elpais.com/diario/1980/08/31/espana/336520805_850215.html|aldizkaria=El País|issn=1134-6582|sartze-data=2020-08-14}}</ref> 1976an torturak jasan zituen Donostiako poliziaren kuartelean<ref>{{Erreferentzia|izena=Josu Arrizabalaga|abizena=Basterretxea|izenburua=Lekukotasun guztien memoria|hizkuntza=eu|url=https://www.berria.eus/paperekoa/1876/017/001/2019-07-10/lekukotasun-guztien-memoria.htm|aldizkaria=Berria|sartze-data=2020-08-14}}</ref> eta urte berean bere dantzalekuak ultraeskuinaren eraso bat jasan zuen. Erasoa [[Triple A (Espainia)|Triple A]] erakunde ultraeskuindarrak aldarrikatu zuen.<ref name=":0" />
10. lerroa:
 
== Herriko futbol taldea zaletasun ==
Herrigintzan aritu izan zen. Kirolzaletasuna herrian bultzatu baina, baitez ere, futboletik herria bizi eta biziberritzeko ahaleginean zalea. [[Aurrera Kirol Elkartea|Aurrera Futbol]] klubaren lehendakariordezuzendaritzako arduran aritu zen. Oinarritik jardun zuen bere egitekoan, gazteekin eta ez hain gazteekin, herriko futbol talde lana eginez.
 
== Klub 34 ==
25. lerroa:
1964an atxilotu zuten lehengoz, bere dantzalekuan “Gora Euskadi Askatuta” oihukatu zuen bezero bat defendatzeagatik.
 
1968an atxilotu zuten berriz eta zortzi urte beranduago, 1976ko Apirilaren 9an, [[Martuteneko espetxea|Martutene]]<nowiki/>ko eta  Zaragozako espetxeak ezagutu zituen, baita tortura ere, ETAm-ri laguntza eman eta arma izatearen salaketapean.
 
Amaia bere emaztearen testigantza atxiloketa honen harira: “''Una noche hace 30 años, estando embarazada de mi hija pequela, mi marido fué sacado de casa por la Guardia Civil. Al cuarto día de intentar conocer su paradero me enteré de que habia sido primero torturado en Donostia y después llevado a la cárcel de Zaragoza. Estando en la cárcel le amenazaron diciendole que si no colaboraba ellos tenían mñetodos para hacerle hablar.''
34. lerroa:
 
== “Demokratek hilgo nabe” ==
Angelek hainbeste heriotza mehatxu jaso izan zituen eta sumatua zeukan arriskua erreala zela eta hala adierazten zuen “Demokratek hilgo nabe”. 1980ko urte hartako Otsailaren 2an [[Jesus Mari Zubikarai “Jhisa”]] ondarrutar gaztea Batallón Vasco Español-ek erailda agertu zenean etxekoei eta ingurukoei eskakizun zehatza egin zien “demokratek hiltzen nabenean, jarri nire gorpua 34 dantzalekuan”.
 
== Erailketa ==
45. lerroa:
Une gogor horiek honela oroitzen ditu Amaia Bedialauneta bere emazteak:
 
“''… el 30 de Agosto de 1980 fué asesinado por el Vatallón[[Batallón Vasco Español]] en el bar de su propiedad. Justo el día después de que [[Zentro Demokratikoaren Batasuna|UCD]] y otros partidos políticos convocaran una manifestación “antiterrorista”. Le vaciaron el cargador y una vez en el suelo le pegaron un tiro de gracia en la yugular. Con el ruido de las balas, bajé corriendo dejando a los niños dormidos. Pero para entonces ya estaba muerto. Decidí subir su cuerpo a casa. La Guardia Civil se presentó diciendo que querían ver el locar” por si encontraban los casquillos''”
 
== Kanpai errepika eta sirena hotzaren artean ==
[[Fitxategi:Angel34kun enterru3.jpg|thumb|alt=|Musika plazan Angel agurtzera bertaratutakoak]]
Herritar ausart batzuen ekimenez, berehala entzun zen turrun edo sirena hotsa Ondarroa osoan. Arrantzaleen konfradiako turrune uluka hasi zen: bat, bi, hiru, lau… amaierarik gabeko hotsa.   Herritarrak oharaztenohartarazten zien sirena hots haiek ez zutela arrain salmentarik iragartzen, zerbait larria baizik. Eta baziren sirena hots haiekin nahasi ziren [[Antiguako Ama eliza|Antiguako Baseliza]] eta Parrokiako kanpaien errepika.
 
Herritarrak kalera atera ziren oihuka eta protestan, “Angel hil dute”, “Policía asesina” eta “Herria kalera” oihukatzen zen… ordu bietan izan zen lehen manifestaldia herriko kaleetan zehar. Eta ordu eta erdi beranduago, goizaldeko hiru eta erdietan, manifestaldi jendetsuago bat egin zen.
58. lerroa:
 
== Ehorzketa ==
1980ko abuztuaren 31a, igandea, arratsaldeko 17:00etarako, ehorzketaren ordurako, jendez gainezka zeuden Club 34aren inguruak. Ondarroako herritarrez gain, inguruetako herritar eta politikari ezagun asko, tartean [[Telesforo Monzón|Telesforo Monzon]], bertaratu ziren azken agurra eman eta ingurukoei babesa ematera.
[[Fitxategi:Angel34kun enterru4.jpg|thumb|alt=|Musika plazan ekitaldi politikoa (pankartan Telesforo Monzon)]]
Agurra hastekotan zela, ezusteko iskanbila sortu zen kalean. Guardia Zibila agertu zen, kotxez, jendez gainezka zegoen kaletik pasatu nahian eta bozina joaz. Ez aurrera eta ez atzera, kotxean gidaria utzita jende artera jaitsi zen pistola eskuan oihukatzen. Asaldatu ziren herritarrak ere eta, istilu une hartan, pistola eskuetatik desagertu zitzaion kapitainari.
69. lerroa:
 
== Herri dolua eta greba ==
Herri asanbladak egindako greba deialdiak erantzun betea izan zuen bi egunetan. Grebak izan ziren [[Markina-Xemein|Markina Xemein]] eta [[Mutriku|Mutrikun]] ere.
 
Igandean, Ondarroa arrantzale herria izanik, igandeak lan handiko egunak izan ohi dira. Arrasteko itsasontziak portura sartzeko eguna izaten da, arraina deskargatu, eta bodegetan prestatzen da salmentarako. Arrantzale, arrain erosle eta langile askoko eguna izaten da baina egun horretan, isiltasuna izan zen nagusi. Astelehenean ere, lan eguna izan arren, erabat geratu zen herri osoa: lantegi, banketxe, taberna… dena itxia geratu zen.
 
== Giro nahasia herrian ==
Erailketak berak, batez ere gertatu zen moduak eta, ondorengo egunetako gertakariek giro nahasiarekin utzi zituen herritarrak. Hori gutxi ez eta, 1980ko Irailaren ean, Fernando Agirre Aramaio (Zubi ZaharrekoZahar lehendakariaikastolako zuzendaria), Jose Maria Gisasola Undabarrena (Aurrera Futbol Klubeko lehendakaria) eta Angel Santiso Alegria herritarrak atxilotu zituen Guardia Zibilak pistolaren desagerpenaren harira. Bilboko La Salve koartelera eraman eta torturatu zituzten.
 
Atxiloketa hauek eta atxiloketen inguruabar larriak erabat amorrarazi zituen lehendik ere suminduta zeuden herritarrak.
109. lerroa:
 
 
[[Xabier Amuriza]] bertsolariak prestatu zituen bertsoak.
 
== Erreferentziak ==