Lope Agirre: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
No edit summary |
||
5. lerroa:
|heriotza data= {{data|1561|10|27}} {{adina|1510|11|8|1561|10|27}}
}}
'''Lope Agirre''' ([[Oñati]], [[Gipuzkoa]], [[1510]]eko [[azaroaren 8]]a<ref>{{erreferentzia|izena=Iñaki|abizena=Zumalde|urtea=1964|izenburua=Ensayos de historia local vasca, De la anécdota como historia|argitaletxea=Ed. Auñamendi, Donostia|orrialdea=|orrialdeak=166|ISBN=738363|hizkuntza=Es}}</ref> - [[Barquisimeto]], [[Venezuela]], [[1561]]eko [[urriaren 27]]a) [[Espainiar Inperioa]]ren zerbitzura [[Hego Amerika]] esploratzen eta konkistatzen aritu zen [[euskaldun]] bat izan zen, gerora [[Espainiako Koroa]]ren aurka altxatu zena. Espainiako erregeari idatzitako gutun batean, Agirrek bere buruari ''Erromesa'' eta ''Askatasunaren Printzea'' eta ezizenez deitu zion; beste batzuek ''Jainkoaren Haserrea'' izendatu zuten; aitzitik, [[espainiar]] etsaiek ''Eroa'' edota ''Tiranoa'' deitu zuten.<ref name=":4">{{erreferentzia|izena=Elena & Neus|abizena=Mampel & Escandell|urtea=1984|izenburua=Lope de Aguirre. Crónicas 1559-1561|argitaletxea=Ediciones Universidad de Barcelona,|orrialdea=|orrialdeak=340|ISBN=848541151X.|hizkuntza=Es}}</ref>
Agirre nolabaiteko kulturadun kaparea litzateke, ziurrenik On Juan Carlos Guerrak iradokitzen duen bezala eskribauen seme. Agirre gaztea 21 urterekin [[Sevilla]]n zegoen garai hartan, [[Amerika|Ameriketara]] joateko asmoa zutenei Indietako Kontseiluak murrizketak ezarri eta [[1503]]an sorturiko Kontratazio Etxeak fidantzak eta beste hainbat baldintza eskatzen zizkien.<ref name=":0">{{es}} [http://www.euskomedia.org/aunamendi/6962?q=lope+de+aguirre&numreg=1&start=0 «Lope de Aguirre»], ''Auñamendi Eusko Entziklopedia''.</ref>
54. lerroa:
[[Fitxategi:Figura inca de oro que representa una llama. 1400-1533 d. C. Museo de América 01.jpg|thumb|Urrezko eskultura bat]]
* Azken hilabeteetan hiru eskutitz igorri zituen,
* Bertako Cruspa Huaranca indigenarekin ezkondu zen, hango errituekin. Alaba bat izan zuten, Elbira<ref>{{Erreferentzia|abizena=Sender, Ramón José, 1901-1982.|izenburua=La aventura equinoccial de Lope de Aguirre|argitaletxea=Magisterio|data=1998|url=https://www.worldcat.org/oclc/38750035|isbn=84-218-1840-6|pmc=38750035|sartze-data=2019-11-30}}</ref>. Cruspa hil zenean hartu zuen [[El Dorado]]<nowiki/>rako espedizioan parte-hartzeko erabakia. Konkistatzaileek indigenei nahitaez espainolez egitera behartzen zieten bitartean, Agirrek [[kitxua]] hizkuntza ikasi zuen, bertako ohituretara eta [[usadio]]<nowiki/>etara atxikitzeko. Eta bertako [[Erlijio|erlijioa]] eta [[jainko]] zein [[jainkosa]] errespetatu zituen.
| |||