Tuterako katedrala: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
41. lerroa:
Kapera nagusian, leihoak puntu-erdikoak dira, eta ukondo-itxurako zutabe txiki bikoitzak dituzte; absidean, berriz, moriskoen garaiko saretak gorde dira. Puntu-erdikoak dira orobat gainerako kaperetako burualdeko leihoak eta alboetako hormetakoak.
Leihoen ugaritasunak argitasun handia ematen dio katedralari, batez ere erdiko habeartean eta gurutzaduran.
Tuterako katedralak, [[Zistertar|zisterreko]] moldearen arabera egina dagoenez, oso apaindura gutxi du, eta dituenak kapiteletan daude, eta gotikoagoak dira. Kanpoaldeko hormak harlanduzkoak dira; hormen goialdean modiloi biribilduak ditu, eta alboetan landare-itxurako apaindurak, gehienak meskita zaharraren garaikoak.
=== Hiru atari ===
Katedralak hiru atari ditu: gurutzaduraren besoetan ate bana, eta fatxada nagusian bestea. Atari zaharrena hegoaldekoa da, Ama Birjinarena esaten zaiona. Iparraldekoa Santa Mariarena da, erromantikoa ere bai, eta ikusgarriena, erromaniko eta gotiko arteko nahasketa duen Azken Auziaren atea da.<ref>{{erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Tuterako katedrala. Nafarroako turismoa.|argitaletxea=Nafarroako Gobernua.|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=eu|url=https://www.turismo.navarra.es/eus/organice-viaje/recurso.aspx?o=3024&|sartze-data=2020-07-13}}</ref>
Iparraldeko ataria, Andre Mariarena, ere erromanikoa da. Zertxobait puntaduna da eta hiru arkibolta ditu, landare-irudiz apainduak. Albo bakoitzean hiru zutabe ditu, eta zutabeetako kapiteletan Bibliako gertakizunen irudiak ageri dira. Apaindurarik gabeko tinpano bat du. Fatxada nagusiko azken auziko ataria beste biak baino berriagoa da. Zertxobait puntaduna da bera ere, eta zortzi arkibolta ditu beste hainbeste zutabe txikiren gainean. XII. mende bukaerakoa edo XIII.aren hasierakoa da. Arkiboltetan eta kapiteletan dituen eskulturei esker, atari hori da Nafarroako arte erromanikoaren erakusgarri bikainetako bat. [[Arkibolta|Arkiboltetako]] giltzarrietan hainbat irudi ditu, ezkerrean berrogeita hamabi [[Ziriharri|dobela]] ditu dohatsuen eta berpiztuen irudiekin; eskuinean, berriz,
Tinpanoa apaindu gabe du. Atari horretako iruditeria horrek guztiak, azken batean, Gizadiaren historia irudikatzen du, eliza mozarabiar haren antolamenduari jarraiki. Estalki gisa kanoi-erdiko [[Ganga (arkitektura)|ganga]] puntadun bat du, arku laukizuzenen gainean; arku horiek zutabeak dituzte euskarri. Zutabe horietako kapiteletan, hosto- eta landare-irudiz apaindutako bitan izan ezik, Kristoren bizitzako gertaldiak daude irudikatuta.
Badira aingeru baten eta gizonezko batzuen irudiak dituzten bi kapitel oso hondatuak ere.
53 ⟶ 56 lerroa:
Landare-irudiz apaindutako kapiteletako batek zerikusi handia du katedraleko kapitel zaharrenekin, eta Kristoren bizitzako gertaldiak irudikatzen dituztenak katedraleko klaustrokoen oso antzekoak dira eitez eta itxuraz. Baliteke kapitel horiek landu zituzten maisuak Tuterako katedraleko klaustrokoak berak izatea.
=== Klaustro erromanikoa ===
Ataria puntu-erdikoa da, eta hiru arkibolta ditu, barrukoa pentagonala, bigarrena erdizirkularra, biak lauak, eta hirugarrena ere erdizirkularra, baina xake-itxurako apaindurekin eta kanpoaldean arku bat duena, batzuek estaltzen baitituzte behekoak.
Bi gorputz horien oinplanoa karratua da, eta arkuteria bana dute aurrealdean. Dorre-gainak erlaitz bat du, burualdekoak bezalako irudiak dituen harburu batekin. Fatxada nagusian atari erromaniko bat dago, alboko atariak bezalaxe zerikusi handia duena katedraleko lanekin.
58 ⟶ 62 lerroa:
Puntu-erdikoa da, eta lau arkibolta ditu, beste hainbat zutaberen gainean, irudi aberatsez apainduak. Barruko arkiboltan apostoluak ageri dira, eta erdian Deikundea. Bigarren arkiboltan txori-gorputza eta emakume-burua duen harpia-multzo bat dago. Hirugarrenak orein-irudiak ditu, eta laugarrenak, barrurantz bildutako hostoak. Atari osoa inguratzen duen kanpoko arkua irudi geometrikoz eta fantasiazko piztiz apainduta dago. Kapiteletako apaindurak ere oso aberatsak dira, batzuek Kristoren tentazioak irudikatzen dituzte eta besteek landareen irudiak dituzte.
Atariaren gainean [[Tinpano (arkitektura)|tinpano]] bat dago; bi giza irudi ditu alboan, bata belauniko eta bestea eskuetan kutxa bat duela. Tinpanoak bi [[mentsula]] irudiztatu ditu. Atariaren gainean, erlaitz bat dago lanbideak irudikatzen dituzten modiloien gainean.
== Estilo arkitektonikoak ==
67 ⟶ 71 lerroa:
== Galeria ==
<gallery>
Fitxategi:Catedral de Santa María. Tudela.jpg|alt=XII. mendeko klaustroa|XII. mendeko klaustroa
Fitxategi:Tudela - Catedral, claustro 15.JPG|alt=Klaustroko kapitel bateko erliebea|Klaustroko kapitel bateko erliebea
</gallery>
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2011/12/27}}
<references />
== Kanpo estekak ==
| |||