|
== Bizitza ==
=== Lehenbiziko urteak ===
Nemesio Etxaniz [[Azkoitia]]n jaio zen, [[1899]]ko abenduaren 19an, Jose Luis Etxaniz merkataria eta Maria Antonia Aranbarri etxekoandrea, azkoitiarrak biak, guraso zituela.<ref name="egunkaria">{{erreferentzia | izena = Amagoia | abizena = Iban | url= https://www.berria.eus/hemeroteka/egunkaria/?u=1999&h=12&e=18&bilatu=alea&orridata=19991218&ikusi=057 |izenburua = Hezur-mamizko zubia | argitaletxea = ''Euskaldunon Egunkaria'', 1999ko abenduak 18, 57-60. orrialdeak, CC BY-SA 4.0, berria.eus |sartze-data=2020-7-10}}</ref>
Gurasoak oso elizkoiak ziren, aita integrismo aldera lerratua, eta hamaika anai-arrebetatik bost erlijio-bizitzari lotu zitzaizkion.<ref name="arozena">{{erreferentzia | izena = Eugenio | abizena= Arocena | url= http://www.amarauna.org/azpeitia/antzerkia/NemesioEtxaniz.pdf |izenburua = Nemesio Etxaniz teatrozaleen gogoan | argitaletxea = Azpeitiako Udala, 2000, ISBN: 84-921844-6-9, amarauna.org |sartze-data=2020-7-11}}</ref> Nemesiok sorterriko ''Miserikordia'' eta ''La Salle Anaiak'' ikastetxeetan egin zituen lehenbiziko ikasketak eta, [[Lekarozko ikastetxea]]n eginbi zituenurte lehenengoigaro ikasketakostean, eta [[Comillasko Pontifize-Unibertsitatea|Comillasko apaizgaitegian]]n ikasisartu zuenzen 1912an; 12 urte pasatu zituen gerobertan.<ref name="ganbelai">{{erreferentzia | izena = Pakito | abizena= Ganbelai | url= https://zuzeu.eus/euskara/nor-zen-nemesio-etxaniz/ |izenburua = Nemesio Etxaniz | argitaletxea = Zuzeu, 2017ko apirilak 10, CC BY-SA 3.0, zuzeu.eus |sartze-data=2020-7-10}}</ref> ApaizgaitegikoSeminarioko hizkuntza-aldaketak eraginda [[euskaltzaletasun]]a sortu zitzaion. [[Aitzol]] ikaskide eta lagunak zerikusi handia izan zuen eraldaketa horretan.<ref name="bidegileak">{{erreferentzia | izena = | abizena= | url= http://www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/35_nemesio-etxaniz.pdf |izenburua = Nemesio Etxaniz | argitaletxea = ''Bidegileak'', euskomedia.org |sartze-data=2020-7-10}}</ref> ''Arraldea'' elezaharra, aitari entzundako istorioa, argitaratu zion ''[[Argia (1921-1936)|Argia]]''-k [[1923]]an.<ref name="argia">{{erreferentzia | izena = | abizena= | url= https://www.argia.eus/argia-astekaria/1709/integrismo-katolikoan-hasi-euskaltzale-sutsuan-buka |izenburua = Integrismo katolikoan hasi eta euskaltzale sutsuan buka | argitaletxea = ''Argia'' astekaria, 1999ko martxoak 28, CC BY-SA 3.0, argia.eus |sartze-data=2020-7-10}}</ref>
Apaiztu[[1924]]ko ekainean apaiztu zen, [[Santander]]ren; aita minbiziak joa zuen eta, hil aurretik apaizturik ikusi nahi baitzuen, ordenazioa aurreratu zuen.<ref name="arozena"/> Urte eta erdiz [[Araba]]ko [[Urarte]]n egon zeneanondoan, [[Bergara]]ko Santa Marina parrokiara apaiz-laguntzaile kargura bidali zuten. Hasieran herritarren artean moral puritanoa aldarrikatzen saiatu bazen ere, denborak aurrera egin ahala jarrera integrista haiek alboratu eta moral kontuetan lasaitze-bideari ekin zion, eta Comillasko seminarioan ikasitako dotrina auzitan jartzen hasi zen. [[Espainiako Gerra Zibila|Gerraurrean]], Eliza Katolikoa eta moral kristaua zainduz euskaltzaletasuna suspertzea eta euskal aberriaren alde ezer egitea osagarriak ziren; izan ere, garai hartan, nazioalista [[jeltzale]]en indarrak gorantz egitearekin bat, herrietako indar karlista eta integrista monarkiko espainolak atzera zihoazen. Sozialistak, berriz, hirietan eta industria-herrietan errotzen ari ziren.<ref name="argia"/> UrteKristau heziketaz landa, kantua, antzerkia eta zinema sustatu zituen Bergarako egonaldian.<ref name="arozena"/> Horrezaz haietangainera, zenbait artikulu argitaratu zituen Donostiako ''[[El Día]]'' egunkarian.<ref name="bidegileak"/>
=== 36ko gerra era gerraondoa ===
|
