Amable Arias: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Erreferentziak |
Erreferentziak |
||
30. lerroa:
Amable Ariasen kasuan, bizitza eta obra estu lotuta daude: ''Teatro Principal'' seriea lotuta dago antzoki horretan egindako lanarekin; ''La guia'' izenekoa, gida turistiko batek egin zion enkarguarekin; ''Bodegones'' lana, espazioarekin eta lagunekin zuen harremanarekin; ''[[Bembibre]]'', haurtzaroarekin berriro elkartzearekin; ''Las manitas'', irrealaren izana aldarrikatzeko zuen joerarekin;[[Fitxategi:"Linares con árbol grande", óleo sobre lienzo, año 1959.jpg|ezkerrera|thumb|374x374px|"Linares zuhaitz handiarekin", olio-pintura mihise gainean, 1959. urtea]]Papeles de fumar, arintasunarekiko zuen lilurarekin; Quimera bere borrokarekin, beti itxaropenez betea…Bere lehen erakusketarako (Donostiako Aranaz Darras aretoa, 1958) hiru kristo handi egin zituen. Nahiz eta muturreko katolizismoan hezi, ordurako bazterrean utzita zuen ideia erlijioso oro.Bi urte beranduago, 1960ean, hiriko arte lerro ofizialari bizkarra emanda De los 10 izeneko talde-erakusketa antolatu zuen, lagun batek utzitako sotoan. Honako hauek parte hartu zuten: [[Miguel Angel Alvarez]], [[Nestor Basterretxea]], [[Carlos Bizkarrondo]], [[Gonzalo Chillida]], [[Mari Paz Jimenez]], [[Jose Maria Ortiz]], [[Rafael Ruiz Balerdi]], [[Jose Antonio Sistiaga]], [[Juan Francisco Villagarcia]] eta Amable bera.1961ean, [[Gipuzkoako elkarte artistiko]]ko presidente izan zen, eta elkartea kultura eta plastika erakusketa zentroa bihurtzen saiatu zen.
Gerora [[Bierzo]]ra egindako bidaietan Amable gero eta abstraktuago bilakatzen ari ziren paisaietan zentratu zen. Obra gogor eta adierazkorra da, haren izaera intimoarekin bat egiten duen grafia, beste behin.''Espacios Vacíos'' erakusketa (Donostiako Udaleko sotoak, 1963) ulertu ezina izan zen obra esperimentalekin ohituta ez zegoen publikoarentzat; besteak beste, Amablek utsik zeuden bost marko ipini zituen. Gauzak horrela, hiria erabat sumindu zen eta alkateak debekatu egin zuen "antzeko edozein adierazpen".
Pixka bat beranduago, 1966an, [[Gaur (artista-taldea)]] osatu zen. Amablek ideiaren sortzaile Sistiagarekin izandako solasaldiari esker sortu zuen taldea <ref>''Gaur'' taldearen manifestuaren lehen bertsioa bere paperen artean zegoen, berak idatzita seguruenik. Ik. Gantzarain, Xabier. ''Zuloa''. Donostia: Elkar, 2018. 181 orr.</ref><ref>{{erreferentzia|izena=Amable|abizena=Arias|urtea=2005|izenburua=Sherezades|argitaletxea=Bassarai|orrialdea=183|orrialdeak=|ISBN=84-89852-63-4|hizkuntza=es}}</ref>. eta gorpuztu egin zen [[Remigio Mendiburu]], [[Eduardo Chillida]], [[Jorge Oteiza]], [[Jose Luis Zumeta]], [[Nestor Basterretxea]] eta [[Rafael Ruiz Balerdi]]rekin. Emen, Orain, Danok, Bizkaia, Araba eta Nafarroako taldeekin Euskal Eskola osatu zuten. Batasun laburra izan zen, denboran, baina erabakigarria, izan ere, Euskal Herriko belaunaldi berrien ildo artistikoak marraztu zituen.<ref>{{erreferentzia|izena=Ana|abizena=Olaizola|urtea=1995|izenburua=Arte y artistas vascos en los años 60: el proyecto de la Escuela Vasca|argitaletxea=Koldo Mitxelena kulturunea|orrialdea=|orrialdeak=123-145|ISBN=|hizkuntza=eu, es}}</ref>
[[Fitxategi:"Escultura de papel de fumar", tinta y collage de papel de liar, año 1967.jpg|thumb|358x358px|"Erretzeko paperezko eskultura", tinta eta liar-paperezko collagea, 1967. urtea]]
[[1966]] eta [[1967]] urteetan ''atomoaren pinturan'' zentratu zen. Bertan materia desegin zuen, ikutu txikien bitartez. Hutsak eremu handiak hartu zituen. Garai horrek arte historialarien jakinmina piztu zuen, antzekotasun estetikoak atzeman baizitzakeen bolada horretan AEBetan garatzen ari zen [[minimalismo]] mugimenduarekin.
38. lerroa:
[[1970]]ean pintura abstraktutik aldendu zen, horrek iraultzailetik zuena galduta zegoen ustean, eta hortik aurrera ez zuen mugarik izango: abstraktuak eta figuratiboak biziraun zuten haren obran, nahastuta. Horrela, Amablesen lanetako askoren atzealde abstraktutik bere lanek elikatu ohi zituzten iruditeriko pertsonaiak sortu ohi ziren, humus sortzaile batek bizia eman izan balitzaien bezala.
Beti bide berriak urratu nahian ("margotua izateko edo margotzeko balio ez duena nahi dut" esan ohi zuen), batzuetan modu erraz batean eta beste batzuetan esperimentatzeko, ohiko tresnez baliatu ohi zen, horiei beste status bat emateko: pentsamentu eta umore objetuak, berpizte objetuak, salaketarako eta ebokaziorako objetuak, antimilitaristak, arinak… Horren abidide dira ''Biblioteca de Amable'' (liburuak), ''Posaderas bulevarianas'' (aipuak), ''Sobres sorpresa'' (zoriak), ''Historia de Euskal Herria'' (maketak zuriz), ''Copiador mil hojas'' (fotokopien aurreko artxiboak), ''Macabros'' (bere heriotzaren berri izanda egindakoa), ''Homenaje a Puigmiquel'' (antitesia), ''Huellas de un azul eléctrico'' (bulegoko tanpoiak)…<ref>{{erreferentzia|izena=Jean-Paul|abizena=Clébert|urtea=1996|izenburua=Dictionnaire du surréalisme|argitaletxea=Seuil|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=9782020245883|hizkuntza=}}</ref>
Beste batzuetan metodo klasikoagoez baliatu zen, collage, biñeta, urmargo, pastel… tintetan erabilitakoak bezala, baina beti ere berezko moduz erabilita. "Me gusta ir lego de técnicas", esan ohi zuen.
| |||