Esklabotza: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
138. lerroa:
=====Euskal Herria=====
Urte askoan [[Euskal Herria]]<nowiki/>n esklabotza ez zela eman pentsatzen zen. [[Odol garbitasun]]a zela eta, legeek eta instituzioek esklabotzaren aurkako jarrera erakutsi zuten, baina [[Jose Antonio Azpiazu]]k erakutsi zuen moduan, nahiz eta kopuru txikiagotan izan, Euskal Herrian ere esklaboen presentzia XVI. mendearen hasieratik ezagutu zen, batez ere musulmanak eta beltzak.<ref name=":18" /> Gehienak hiriburuetan zeuden, [[Baiona]], [[Bilbo]], [[Donostia]], [[Gasteiz]] edo [[Iruña (argipena)|Iruñan]], baina barnealdeko hogeita hamar herri inguruetako jauregi eta maiorazko etxeetan ere mantentzen zituzten, hasi [[Donibane Lohizune|Donibane Loizune]]<nowiki/>n edo [[Ziburu]]<nowiki/>n eta [[Markina-Xemein|Markina]] edo [[Lekeitio]]<nowiki/>raino. Prestigio soziala ematen zuen etxean zerbitzari beltzak edo mulatoak izatea, eta kasu asko dokumentatuta daude, esaterako [[Bergara]]<nowiki/>ko Ozaetarrenak, [[Oñati]]<nowiki/>ko Berganzotarrenak, edo [[Azkoitia]]<nowiki/>ko Oiartzabaldarrenak. Bestalde, hainbat komentu eta abade-etxeetan ere esklaboak mantentzen zituzten. <ref name=":18">{{erreferentzia|izena=Jose Antonio|abizena=Azpiazu|urtea=1997|izenburua=Esclavos y traficantes. Historias ocultas del País Vasco|argitaletxea=Ttarttalo|orrialdea=83|orrialdeak=|ISBN=84-8091-299-5|hizkuntza=es}}</ref>
[[Fitxategi:Navio negreiro - Rugendas 1830.jpg|thumb|Trafikatzaileen itsasontzi bateko sotoa esklaboz beteta.]]
XV, XVI, eta XVII. mendeetan gehienak hiriburuetan zeuden, [[Baiona]], [[Bilbo]], [[Donostia]], [[Gasteiz]] edo [[Iruña (argipena)|Iruña]]<nowiki/>n, baina prestigio soziala ematen zuenez etxean zerbitzari beltzak edo mulatoak izatea, barnealdeko hogeita hamar herri inguruetako jauregi eta maiorazko etxeetan ere mantentzen zituzten, esaterako [[Bergara]]<nowiki/>ko Ozaetarrak, [[Oñati]]<nowiki/>ko Berganzotarrak, edo Azkoitiako Oiarzabaldarrak. Eta baita hainbat [[komentu]] eta abade-etxeetan ere.<ref name=":18" />
Orokorrean esklaboak [[Andaluzia]]<nowiki/>ko portuetatik ekartzen zituzten euskal trafikatzaileak, [[Sevilla]]<nowiki/>tik eta [[Cádiz]]<nowiki/>etik bereziki hegoaldera, eta [[Arroxela]]<nowiki/>tik iparraldera. Eta garai hartan ohikoa zenez, salerosketako produktu bat gehiago zen, kontzientzia eragozpen handirik gabe.<ref name=":18" /> Bestalde, [[Amerika|Amerike]]<nowiki/>tara joandako euskal [[konkistatzaile]], militar edo itsasgizon asko lursail handien jabe egin ziren, eta eskulana bertako indigenak esklabotzara derrigortuz, edo [[Afrika]]<nowiki/>ko beltzen zein [[Txino (argipena)|txino]]<nowiki/>en inportaziotik lortzen zuten.<ref name=":18" />
Trafikatzaile asko euskaldunak ziren, bereziki Afrikatik eta Txinatik [[Karibe (argipena)|Karibe]]<nowiki/>rako bidean, eta nahiz eta esklaboen etorrera Euskal Herrira murriztuz joan, trafikatzaileena XIX. mendearen amaiera arte mantendu egin zen. Kasu batzuetan esklabista indibidualak ziren, eta [[indiano]] aberats bilakatu ondoren jaioterrian [[filantropia]]<nowiki/>rako diru asko utzitakoak, hala nola, Julian Zulueta, Jose Matia edo Manuel Calvo.<ref>{{erreferentzia|izena=Urko|abizena=Apaolaza|urtea=2020|izenburua=Kaleak, eskulturak, panteoiak, honela zuritu ditugu XIX. mendeko euskal esklabista filantropoak|argitaletxea=Argia|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=}}</ref> Eta beste batzuetan, [[Caracas]]<nowiki/>eko Errege Konpainia edo Konpainia Transatlantikoa bezalako euskal merkataritza elkarteek aritu ziren esklaboen salerosketekin dirutza egiten. [[Urko Apaolaza]]<nowiki/>ren esanetan ”''Orduko fortuna handienek [[Antillak|Antille]]<nowiki/>tako irla hartan dute jatorria. Nekez uler dezakegu Euskal Herriko ekonomiaren historia [[Kuba]] eta [[kanabera]]<nowiki/>k aipatu gabe''”.<ref>{{erreferentzia|izena=Urko|abizena=Apaolaza|urtea=2020|izenburua=Nola engainatu gaituen kapitalismoak|argitaletxea=Argia|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=}}</ref>
206. lerroa:
====Kuba====
[[Enkomienda]] erromatarren garaitik zetorren erakunde sozioekonomikoa zen, eta horren bidez, pertsona batek beste bati ordaintzeko behartutako lana egin behar zuen, ustez jasotako babesa edo onura lortzeko. [[Amerika|Amerike]]<nowiki/>tako eta [[Filipinera|Filipine]]<nowiki/>tako [[kolonizazio]]<nowiki/>ak gauzatzeko, espainiar erregeak konkistatzaile kolonoen alde lege bat ezarri zuen, enkomienda [[Eskumen (zuzenbidea)|eskumen]] hori ezarriz.<ref>{{erreferentzia|izena=Luis|abizena=García de Valdeavellano|urtea=1992|izenburua=Curso de historia de las Instituciones españolas|argitaletxea=Madrid: Alianza|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=9788420680538|hizkuntza=Es}}</ref>
[[Espainia]]<nowiki/>k [[Mundu Berria|Mundu Berri]]<nowiki/>ko zibilizazio nahiko boteretsuen aurka borrokatu behar izan zuen, Amerikar [[Inperio kolonial|inperio]] kolonial bezala finkatzeko. Espainiako konkistek aurrera egin ahala, amerikar [[Indigena|indigene]]<nowiki/>k behartutako lana egitera bultzatu zituzten. Bestaalde, espainiarrak izan ziren lehen europarrak Mundu Berrian, [[Kuba]]<nowiki/>n eta [[Hispaniola]] [[uharte]]<nowiki/>etan, esklabo afrikarraz baliatzen. [[Bartolomé de las Casas]], XVI. mendeko fraide dominikarra eta historialari espainiarra, Kubako ([[Bayamo]] eta [[Camagüey]]<nowiki/>n) kanpainetan parte hartu zuen, eta Hatueyko sarraskian egon zen.<ref>{{erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua="The World Factbook"|argitaletxea=cia.gov|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=En}}</ref> Sarraski hura ikusteak, indigenak esklabo bezala ez erabiltzeko mugimendu sozial baten alde borrokatzera bultzatu zuen. Gainera, bertako biztanleen beherakada kezkagarriak indigenak babestuko zituen lehen errege legea ezartzea ekarri zuen. Hispaniola uhartera 1501ean iritsi ziren lehen esklabo afrikarrak.<ref>{{erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=1989|izenburua=OF GERMS, GENES and GENOCIDE. Slavery, Capitalism, Imperialism, Health and Medicine.|argitaletxea=United Kingdom Council for Human Rights|orrialdea=|orrialdeak=pp. 23-|ISBN=|hizkuntza=En}}</ref> Bestalde, [[Ingalaterra]]<nowiki/>k ere garrantzi handia izan zuen [[Ozeano Atlantikoa|Atlantiko]]<nowiki/>ko esklaboen salerosketan. [[Francis Drake]] eta bere kideek aitzindariak izan ziren "''Esklaboen triangelua''" garatzen.▼
[[Fitxategi:Kingsborough.jpg|thumb|Kingsborough kodex: enkomenderoa indiar bat jazarten.]]
[[Kristobal Kolon]] [[Hispaniola]]<nowiki/>ra iritsi zenean, urrezko [[meategi]]<nowiki/>ak aur aurkitu zituen. Bere erauzketarako, indigenen [[zerga]] sortu zuen, eta horren arabera, 14 urtetik gorakoek urrez betetako saski bat eman behar zioten hiru hilabetean behin. Baina Francisco de Bobadilla epaile instruktorea 1500. urtean iritsi zenean, Kolon atxilotu egin zuen, eta espainiar kolonizatzaileei lurrak eta indigenak eman zizkien enkomiendan, berari laguntza ziurtatzearen [[truke]]. Horrela, enkomienden bidez, konkistatutako lurraldeen dominazioa finkatzeko aukera ematen zen, [[indigena]]<nowiki/>k lan behartura antolatuz, eta europar [[kultura]] eta [[ebanjelizazio]]<nowiki/>a inposatzeko aukera handituz. Kolonoak saritzeko, eta aurkitutako eta konkistatutako lurraldeetan Espainiako biztanleria ezartzea bermatzeko modua zen.<ref>{{erreferentzia|izena=Luis A|abizena=Arranz Márquez|urtea=1991|izenburua=Repartimientos y encomiendas en la Isla Española (El Repartimiento de Alburquerque de 1514)|argitaletxea=Madrid|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=9788460402381|hizkuntza=Es}}</ref>
Baina espainiarrek eramandako gaixotasun berriek eraginda indigenak jasandako epidemiak zirela eta, langile beharra sortu zen, eta 1501ean iritsi ziren lehen esklabo [[afrikar]]<nowiki/>rak [[Kuba]] eta [[Hispaniola]] [[uharte]]<nowiki/>etara, Espainiako kolonia horiek izanik europear lehenak esklabo afrikarraz baliatzen.<ref>{{erreferentzia|izena=Mira Caballos|abizena=Esteban|urtea=1997|izenburua=El indio antillano: repartimiento,encomienda y esclavitud (1492-1542)|argitaletxea=Sevilla, Muñoz Moya|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=8480100516|hizkuntza=Es}}</ref>
▲
1789an Espainiako [[Koroa]]<nowiki/>k esklabotza erreformatzeko ahalegina egin zuen, esklaboen eskaria gero eta handiagoa zelako. Koroak dekretu bat eman zuen, ''Espainiar Kode Beltza'', janari eta arropa xedapenak zehazten zituena, lan ordu kopurua murriztu, zigorrak mugatu, erlijio instrukzioa eskatu, eta ezkontzak babestu, haur txikiak amarengandik urrun saltzea debekatuz. [[Britainiar]]<nowiki/>rek ere beste aldaketa batzuk egin zituzten Kubako esklabotzaren instituzioan. Baina plantazioetako jabeek askotan [[lege]]<nowiki/>ak bazter uzten zituzten haien aurka protestatuz, beren [[agintaritza]]<nowiki/>rako [[mehatxu]]<nowiki/>agarriak izateaz gain, profesionaltasunean bidegabe sartzen zirela argudiatuz.<ref name=":7">{{erreferentzia|izena=Matt D|abizena=Childs|urtea=2006|izenburua=1812 Aponte Rebellion in Cuba and the Struggle against Atlantic Slavery|argitaletxea=University of North Carolina Press|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=978-0-8078-5772-4|hizkuntza=En}}</ref>
395 ⟶ 401 lerroa:
Era berean, munduko toki askotan oraindik ere [[Antzinaroa|antzina]]<nowiki/>ko garaietako antzeko esklabotza erregimenean bizi den jende ugari dago. Batez ere, administrazioak ia existitzen ez diren eremuetan, iristen ez direlako, edo ez dutelako aurka egiten funtzionarioen [[Ustelkeria|ustelkeri]]<nowiki/>a dela, esate baterako, [[Amazonas]]<nowiki/>go oihanean.<ref>{{erreferentzia|izena=Benjamín R|abizena=Manzanares|urtea=2008|izenburua=«La esclavitud: una intolerable injusticia que persiste»|argitaletxea=Wayback Machine|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=Es}}</ref>
[[Ameriketako Estatu Batuak|AEB]]<nowiki/>etako Estatu Departamentuaren arabera, gaur egun 90.000 eta 300.000 esklabo artean daude [[Sudan]]<nowiki/>en. Esklabo hauek, merkatu modernoetan erosi eta saltzen dira. 1989an, [[Dinka]] tribuko emakume edo haur bat 90 dolar inguru kostatzen zen. Handik hilabete batzuetara, prezioa 15 dolarretaraera jaitsi zen, [[eskaintza]] askoz ere handiagoa zelako [[eskaria]] baino. Beraien [[Erlijio|erlijioa]] aldatu eta [[islam]]<nowiki/>era pasatzera behartuta zeuden, izen [[arabiar]]<nowiki/>rak jartzen zitzaien, eta ezagutzen ez zuten hizkuntza baten hitz egitera derrigortzen. Nazioarteko [[Kristau]] Elkarte erakunde humanitarioak, 1995etik esklaboak erosten ditu, ondoren askatzeko, bakoitzagatik 50 dolar ordainduta. Bestalde, [[sexu]] esplotazioarekin lotutako esklabotza, gaur egun oraindik munduko leku askotan ematen da.<ref>{{erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=1999|izenburua=La participación de CSI en los esfuerzos de liberación de esclavos en Sudán ha recibido críticas|argitaletxea=UNICEF|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=}}</ref>
=== Banaketa ===
431 ⟶ 437 lerroa:
''[[Aristoteles|Aristóteles]], “Politika”, I. liburua, II. kapitulua.''<ref>{{erreferentzia|izena=Patricio|abizena=de Azcárate|urtea=2005|izenburua=Obras de Aristóteles. Política - libro primero, capítulo II. De la esclavitud|argitaletxea=www.filosofia.org|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=Es}}</ref>
''Egia esan, hobe da gizakiarentzat esklabo izatea grinatsua baino, izan ere, grinak pertsonaren bihotza nola menderatzen duen ikustea besterik ez dago. Baina bake-ordena honetan, gizon batzuk beste batzuen menpe uzten duenean, umiltasuna esklaboarentzat abantaila da harrotasuna menderatzaileentzat kaltegarria den bezala. Hala ere, naturaz, Jainkoak gizakia hasieran sortu zuen bezala, inor ez da pertsona baten edo bekatuaren esklabo. Dena den, esklabotza penala ordena naturala zaintzea eta traba egitea debekatzen duen lege horren bidez arautzen da.''
[[Fitxategi:St-thomas-aquinas.jpg|thumb|XIII mendean, Tomas Akinokoak filosofia aristotelikoa filosofia agustiniarrarekin uztartu nahi izan zuen. Akinok arrazoimena eta fedea erabili zituen metafisika, filosofia morala eta erlijioa aztertzeko.]]
''Lege honen aurka ezer egin ezean, esklabotza horrekin zigortzeko premiarik ez zen egongo. Horregatik, Apostoluak aholku ematen die morroiei menpean egon daitezen eta bihotzetik eta borondatez zerbitzatzeko. Beraz, jabeek askatasunik ematen ez badiete, nolabait, bere morrontzatik askatuko dira, beldur faltsuz ez zerbitzatzerakoan, baizik eta maitasun leialarekin, egoera iragan arte eta gizakiaren boterea suntsitu eta Jainkoa gauza guztietan egon arte.''
438 ⟶ 444 lerroa:
[[Patristika]]<nowiki/>k eta [[Erdi Aroa|Erdi Aro]]<nowiki/>ko pentsamendu [[kristau]]<nowiki/>ak esklabotza [[bekatu]]<nowiki/>aren ondorio bezala ikusten zuten, eta bidezkoa zela pentsatzen. Halaber, norbaiti heriotzaren alternatiba bezala, merezitako esklabotzara bideratzea bazela, hots, [[Heriotza zigor|heriotza zigorre]]<nowiki/>ra kondenatutako errudun baten kasuan. Bestalde, gerra justu batean preso hartutako [[fede]]<nowiki/>gabeen esklabotza ere justifikatzen zuten.
Tomas Akinokoaren esklabotzaren gaineko argudio nagusiak, Aristotelesen eta Sevillako Isidororen testuetan oinarritzen dira, eta ondorengo “objekziotik” garatzen du: "''Pertsonen arteko zerbitzua naturala da, batzuk naturaz zerbitzariak direlako, Aristotelesek bere Politikaren lehen liburuan azaltzen duen bezala. Gainera, zerbitzuaren inguruko erlazioak pertsonen arteko legeei dagozkie, Isidorok dioen bezala. Ondorioz, pertsonen arteko legea naturala da.''” Hortik, honela ondorioztatzen du:
''Pertsona jakin bat zerbitzaria dela [servum, “esklabo” bezala ere itzul daiteke] beste bat baino lehenago, era absolutuan hartuz, ezin da esan naturala denik, egoera horretatik lortzen den onuragatik baizik. Hau da, gizon honi onuragarria zaionean beste gizon jakintsuago batek gobernatzen badu, eta jakintsuari ongi datorkionean besteak laguntzea, Politikaren lehen liburuan esaten den bezala. Beraz, zerbitzaria [servitus, “esklabotza” bezala ere itzul daiteke], pertsonen arteko legeari dagokio, eta bigarren moduan da naturala, inoiz ez lehen moduan.''
''[[Tomas Akinokoa]], Summa Theologiae II II 57, 3 ad 2.''<ref>{{erreferentzia|izena=Albert|abizena=Zimmermann|urtea=2009|izenburua=En torno a la doctrina de Tomas de Aquino sobre el «ius naturale»|argitaletxea=Wayback Machine|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=Es}}</ref>
XVI. eta XVII. mendeko espainiar neotomistak, horietatik asko [[jesuita]]<nowiki/>k, antzerako argudioak erabiltzen zituzten, esklaboen trafikoa eta jabetza justifikatzeko (adibidez Antonio Diana, Tomás Sánchez de Ávila, Luis de Molina, Fernando Robello eta Diego Avendaño). Luis de Molinaren iritzia zehaztuagoa zen, esklabotzara behartutako gehienak injustiziaren ondorioz izaten zirelako, esklabotzaren aldeko argumentu tradizionalak onartu arren. Hala ere, jabeen kontzientziak lasaitzen zituen, injustizien probarik ez bazeuden.
XVII. mendearen amaierako [[Ingalaterra]]<nowiki/>n, [[John Locke]] arrazionalista liberalak, ohiko justifikazioa erreproduzitzen du, konkistatzaileari dagokion heriotza zigorra gauzatzearen ordezko bezalakoa delako esklabotza.
''Zalantza barik, bada heriotza merezi duenak ekimenen bategatik, galera horren onuragarriak ahal izango du, bere esku duenean, heriotzaren exekuzioa atzeratu eta bere zerbitzura erabili, kalterik ez diolako sortzen horrekin. Eta esklabotzaren zakarkeriak bizitzaren balioa baino handiagoak direla uste badu, bere esku egongo da, jabearen nahiaren aurka, bere buruaz beste egitea.''<ref>{{erreferentzia|izena=Gregorio|abizena=Smutko|urtea=2012|izenburua=La lucha de los capuchinos contra la esclavitud de los negros en los siglos XVII y XVIII|argitaletxea=Wayback Machine|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=Es}}</ref>
''Hau esklabotzaren baldintza ezin hobea da, ez baita konkistatzaile legal baten eta gatibu baten arteko gerra-egoera etengabea soilik, bere artean akordio bat ezarri delako, botere mugatukoa alde batetik eta obedientzia bestetik. Gerra eta esklabotza egoerak eten egingo ziren itunaren iraupen osoan, zeren eta, esan bezala, inork ezin du hitzarmenik beste bati utzi, bere bizitzaren gaineko boterea ez badu.''
''John Locke, Gobernu zibilari buruzko saiakera, kap. IV Esklabotzarena, 22. eta 23. paragrafoak.''<ref>{{erreferentzia|izena=John|abizena=Locke|urtea=|izenburua=Ensayo sobre el gobierno civil. Cap IV. De la esclavitud|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=Es}}</ref>
=== Estatu Batuetako hegoaldeko esklabotzaren aldeko politika ===
[[Fitxategi:JohnCCalhoun.jpeg|thumb|John C. Calhoun.]]
Esklabotzaren aldeko ideologia [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetan]] bereziki garrantzitsua izan zen 1789 eta 1849 artean, [[Ameriketako Estatu Batuetako Gerra Zibila|Gerra Zibila]]<nowiki/>ren aurreko garaian; non "hegoaldeko bizimodua" ([[Dixie]]) defendatzeko interesatuak, esklabotzaren aurkako mugimenduaren aurrean erreakzionatu behar izan zuten. Aurretik, ez zegoen defentsaren beharrik, XVIII. mendearen erdialdera arte mundu osoan oposizio nabarmenik gabe zegoen jarduera zelako ([[Ilustrazioa]] eta zenbait mugimendu erlijioso [[kuakero]] ez ezik). Mendearen hasieran bakarrik izan zen mugimendu abolizionista esklabisten interesen kezka, [[Erresuma Batua]] eta beste herrialde batzuk nazioarteko esklaboen [[Salerosketa (argipena)|salerosketa]] mugatzen eta [[Legedi|legedia]] [[Abolizionismo|abolizionista]] ezartzen hasi zirelako.<ref name=":19">{{erreferentzia|izena=Peter|abizena=Kolchin|urtea=2003|izenburua=American Slavery 1619-1877|argitaletxea=|orrialdea=p. 78|orrialdeak=
[[Ameriketako Estatu Batuen Independentzia Gerra|Estatu Batuen independentzia]]<nowiki/>z geroztik, esklabotza eztabaida-gai bilakatu zen: XIX. mendearen lehen hamarkadan, iparraldeko estatuek segidan eman zuten legedi emantzipatzailea, hegoaldeko estatuetan baztertzen ziren bitartean.<ref name=":19" /> 1810 aldera, iparraldeko esklaboen %75a askatuak izan ziren, eta ia guztiak hurrengo belaunaldian. Esklabotzaren aurkako [[argudio]]<nowiki/>ak, [[Filosofia|filosofiko]]<nowiki/>ak eta [[moral]]<nowiki/>ak izateaz gain, ekonomikoak eta sozialak izan ziren, haien eraginkortasuna eza nabarmentzen zutelako (batez ere, nagusi ziren arloetan). [[Virginia]] bezalako hegoaldeko estatu esklabistetan, 1783tik 1812ra bitarteko egoeran, partzialki tabakoaren laborantza uztea ekarri zuena bestea produktu batzuekin ordezkatuz, esklaboen askapen mailak berriro ez ziren gertatuko 1865 arte. Horren arrazoi ekonomikoak desagertu egin ziren mendearen erdiko hamarkadetan, azukrearen eta kotoiaren nazioarteko eskaria handitu zenean, eta [[Louisiana]] erostean lurralde handi ugari zabaldu zirelako plantazio-ekonomiarako. Esklaboen kopuruak eta nazioarteko agertokiak gero eta berezitasun handiagoa izateak, kritikak areagotu zituzten Hegoaldeko esklabotzaren aurrean, eta ondorioz, esklabotzaren aldeko erantzun gero eta artikulatuagoak ematen hasi ziren.<ref>{{erreferentzia|izena=James Henry|abizena=Hammond|urtea=1858|izenburua="The 'Mudsill' Theory. Speech to the U.S. Senate|argitaletxea=Africans in America|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=En}}</ref>
James Henry Hammonden ''[[Lokatz|Lokatza]]<nowiki/>ren diskurtso'' ospetsuak (1858), eta John C. Calhounek 1837an Estatu Batuetako Senatuan egindakoak, esklabotzaren aldeko argumentu politikoa artikulatu zuten esklabotza mugimenduaren heldutasun fasean (1830eko hamarkadaren amaieratik 1860ko hasierara). Teoriko hauek hegoaldeko gizartearen zati garrantzitsu baten ikuspegiak eta [[Klase (argipena)|klase]] sentsibilitatea gorpuztu zituzten.<ref>{{erreferentzia|izena=Paul|abizena=Finkelman|urtea=2003|izenburua=Defending Slavery: Proslavery Thought in the Old South|argitaletxea=New York: Bedford/St. Martin's|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=En}}</ref> Gizarte historiko gehienen oinarria lurrik gabeko klase baten existentzia zela esaten zuten, berez iragankorra eta erraz [[Manipulazio mental|manipula]]<nowiki/>tzeko modukoa zena. Eta horrek ekonomiaren, gizartearen, gobernuaren, eta legeen garapen baketsu eta harmonikoaren indar suntsitzaile bihurtzen zuela: demokraziarentzako mehatxu handiena.<ref>{{erreferentzia|izena=John|abizena=Taylor Gatto|urtea=|izenburua=Mudsill Theory|argitaletxea=The Underground History of American Education|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=En}}</ref>
Giza [[Desberdintasun (argipena)|desberdintasun]]<nowiki/>a konstante nabaria zela ikusten zen, Hammonden (hegoaldeko jabe aberats bat) teoriaren adierazpenean: lokatzak, [[zimendu]] gisa, eraikina eusten zuen. Zuriak ez zirenei, lanpostu baxuenetarako zuten xedapen naturala ontzat emanaz (egungo gaia zen baina ez zentrala, izan ere, osagai arrazista argumentu honen zati bat baino ez zen, funtsean soziopolitikoa zelako), ez zitzaizkien utzi behar gizarte demokratikoan parte hartzen, baizik eta zuriei soilik.<ref>{{erreferentzia|izena=David M, Lizabeth,Thomas A|abizena=Kennedy, Cohen, Bailey|urtea=2001|izenburua=The American Pageant: A History of the Republic|argitaletxea=New York: Houghton Mifflin Company|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=En}}</ref> Hauek, goi kategoriarainoko "herritar" bezala jasota, [[zibilizazio]]<nowiki/>a aurreratzen zuten zeregin handiagoetara dedikatu zitezkeen. [[Arraza]]<nowiki/>k edo klaseak berdintzeko ahalegin oro, beraz, zibilizazioaren beraren eta gizartearen ondasun komunaren aurka joango litzateke, desberdintasun soziala eta, zehazki, esklabotza, beharrezkotzat jotzen zirelako guztientzat: bai esklaboentzat zein jabeentzat.<ref>{{erreferentzia|izena=Peter|abizena=Kolchin|urtea=2003|izenburua=American Slavery 1619-1877|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=0-8090-1630-3|hizkuntza=En}}</ref> Argudio horiek Calhoun bezalako Alderdi Demokratako politikarien erretorikan egon ziren.<ref>{{erreferentzia|izena=Sean|abizena=Wilentz|urtea=2005|izenburua=The Rise of American Democracy: Jefferson to Lincoln|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=0-393-05820-4|hizkuntza=En}}</ref>
=== Espainiako "beltz-tratularien alderdia" ===
| |||