Ozeano Australa: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
24. lerroa:
== Biodibertsitatea ==
===
[[Organismo]] [[autotrofo]] itsastarren bi ordezkari bakarrak itsas [[Alga|algak]]<ref>{{Erreferentzia|izena=William Henry|abizena=Harvey|izenburua=Nereis Australis, Or Algae of the Southern Ocean: Being Figures and Descriptions of Marine Plants, Collected on the Shores of the Cape of Good Hope, the Extra-Tropical Australian Colonies, Tasmania, New Zealand, and the Antarctic Regions; Deposited in the Herbarium of the Dublin University by William Henry Harvey|argitaletxea=Reeve|hizkuntza=en|data=1847|url=https://books.google.es/books?id=L8xAAAAAcAAJ&redir_esc=y|sartze-data=2020-06-28}}</ref> eta [[Fitoplankton|fitoplaktona]]<ref>{{Erreferentzia|izena=G. A|abizena=Knox|urtea=2006|izenburua=Biology of the Southern Ocean|argitaletxea=CRC Press/Taylor & Francis.|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|data=2007|url=https://www.worldcat.org/oclc/123199313|edizioa=2|isbn=978-1-4200-0513-4|pmc=123199313|sartze-data=2020-06-28}}</ref> dira; [[animalia]] itsastar asko, modu zuzen zein ez-zuzenean, fitoplaktonaren menpe bizi direlarik.
=== Animaliak edo Fauna ===
==== Arrainak ====
[[Klima]] polar honetan ingurune hotzetan bizirauteko moldatu diren [[Arrain|arrainak]] aurkituko ditugu, horretarako gorputzeko [[izotz-kontrako]] proteinen produkzioa emendatzen dutenak, gorputz barnean izotz kristalen sorrera emendatzea ekidinez.<ref>{{Erreferentzia|izena=Piper|abizena=Ross|urtea=2007|izenburua=Extraordinary animals : an encyclopedia of curious and unusual animals|argitaletxea=Greenwood Press.|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=en|data=2007|url=https://www.worldcat.org/oclc/191846476|isbn=978-0-313-08594-9|pmc=191846476|sartze-data=2020-06-28}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=A.|abizena=Jung|urtea=1995|izenburua=Protein content and freezing avoidance properties of the subdermal extracellular matrix and serum of the Antarctic snailfish, Paraliparis devriesi|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=71–80|ISBN=|hizkuntza=en|abizena2=Johnson|abizena3=Eastman|abizena4=DeVries|izena2=P.|izena3=J. T.|izena4=A. L|data=1995-02|url=http://link.springer.com/10.1007/BF00004292|aldizkaria=Fish Physiology and Biochemistry|alea=1|zenbakia=14|issn=0920-1742|doi=10.1007/BF00004292|sartze-data=2020-06-28}}</ref> Ondorioz, gainontzeko ozeanoekin alderatuta, Ozeano Australean familia gutxi batzuetan bildutako arrain espezie urri daude. Gehienak [[Liparidae]], [[Nototheniidae]] eta [[Zoarcidae|zoarzidoen (Zoarcidae)]] familietako kideak dira, [[Notothenioidei|blenido antartikoen]] azpiordeneko gainontzeko ezpezieekin batera Hego ozeanoko 320 espezie ezagunen %90 osatzen dutelarik; kontuan edukita, hamarnaka deskribatu gabeko espezie daudela, batez ere Liparidae familiaren barnean.<ref>{{Erreferentzia|izena=Joseph T|abizena=Eastman|urtea=2005|izenburua=The nature of the diversity of Antarctic fishes|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=93–107|ISBN=|hizkuntza=en|data=2005-01|url=http://link.springer.com/10.1007/s00300-004-0667-4|aldizkaria=Polar Biology|alea=2|zenbakia=28|issn=0722-4060|doi=10.1007/s00300-004-0667-4|sartze-data=2020-06-26}}</ref> Liparidae familiako espezieak ur sakonetan bizi diren bitartean,
[[Fitxategi:Icefishuk.jpg|thumb|[[Channichthyidae]] familiako arraina, soilik klima antartiko eta subantartikoan bizi daitezkeena. Bertako tenperatura hotzak bizirauteko izotz-kontrako substantziak jariatzen dituzte eta koloregabeak dira, hemoglobinarik ez dutelako.]]
Ur hauetan bizi den arrain ezberdinen beste adibide bat [[Channichthyidae]] familia da, Hego Ozeanoan soilik (Antartika eta Hego Amerikako kostaldeetan) bizi dena.<ref>{{Erreferentzia|izena=Joseph S|abizena=Nelson|urtea=1994|izenburua=Fishes of the world|argitaletxea=John Wiley & Sons.|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|data=1994|url=https://www.worldcat.org/oclc/28965588|edizioa=3|isbn=0-471-54713-1|pmc=28965588|sartze-data=2020-06-28}}</ref> Arrain hauek hemoglobinarik ez dutenez, haien odolak ez du kolorerik eta egunean zehar itsas hondoan egoten dira, gauean zehar ur-zutabeetan gorantz eginez krustazeoz elikatu ahal izateko.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Champsocephalus gunnari summary page|hizkuntza=en|url=https://www.fishbase.us/summary/Champsocephalus-gunnari.html|aldizkaria=FishBase|sartze-data=2020-06-28}}</ref> Aintzinan, ''Champsocephalus gunnari'' familia honetako espezie ugariena zen (kostaldean eta gune ez oso sakonetan bizi zena), baina XX. mendearen amaieran emandako gehiegizko
Bestalde, ''Dissostichus'' generoaren barnean bi espezie daude; Antartika kostaldeko ''Dissostichus mawsoni'' eta Patagoniako ur-subantartikoetako ''Dissostichus eleginoides''. Espezie hauek itsas hondoan, 100 eta 3.000 metro artean bizi dira eta 2 metroko luzera zein 100 kilogramorainoko pisua eskuratu ditzakete 45 urteraino biziz. Arrain hauek komertzialki arrantzatzen dira, gehiegizko arrantzaren ondorioz populazioen murrizpena eman delarik.▼
▲Bestalde, ''Dissostichus'' generoaren barnean bi espezie daude; Antartika kostaldeko ''Dissostichus mawsoni'' eta Patagoniako ur-subantartikoetako ''Dissostichus eleginoides''. Espezie hauek itsas hondoan, 100 eta 3.000 metro artean bizi dira eta 2 metroko luzera zein 100 kilogramorainoko pisua eskuratu ditzakete 45 urteraino biziz. Arrain hauek komertzialki arrantzatzen dira, gehiegizko arrantzaren ondorioz populazioen murrizpena eman delarik.<ref name=":1" />
Espezie aipagarri eta ezohikoa ''Pleuragramma antarcticum'' da, Antartika inguruko uretan bizi den arrain benetan [[Eremu pelagiko|pelagiko]] bakarra kontsideratua.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Pleuragramma antarctica summary page|hizkuntza=en|url=https://www.fishbase.us/summary/Pleuragramma-antarctica.html|aldizkaria=FishBase|sartze-data=2020-06-28}}</ref>
====
<br />
== Herrialderik gertuenak ==
| |||