22:51, 27 azaroa 2019ko berrikusketa aldatu Aosbot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 344.861 edits t Autoritate kontrola jartzea ← Aurreko ezberdintasuna		19:43, 24 ekaina 2020ko berrikusketa aldatu desegin Xirkan (eztabaida \| ekarpenak) 42.189 edits No edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: {{anatomia infotaula}} \| Image = Illu_spleen.jpg '''Barea''' [[ornodun]] animalia guztiek daukaten organoa da, gizakiengan [[abdomen]]aren ezker eta goiko aldean kokatuta dagoena. Zehazki, 9. eta 12. saihetsen artean eta hauen azpian dago. 11 zentimetroko luzera, 7cm inguruko zabalera, 3-4 cm-tako lodiera eta 150 gramoko pisua ditu. Kolore gorri urdinxka du eta itxura biribildua. \| Caption = Barearen kokapena barrunbe abdominalean. \| Width = 280px \| Image2 = Spleen.jpg \| Caption2 = Giza barearen [[laparoskopia]] bidezko ikuspegia.}} '''Barea''' [[ornodun]] animalia guztiek daukaten organoa da, gizakiengan [[abdomen]]aren ezker goialdean dagoena. Fisiologikoki, bi funtzio nagusi ditu. Batetik, [[globulu gorri~~\|eritrozitoen~~]]en erregulazioa: globulu gorri zaharren suntsipenaz arduratzen ~~dira~~da, eta bere barnean odol-biltegia dauka horretarako. Bestetik, [[immunitate-sistema]]ren zati garrantzitsua osatzen du, eta bere gabeziak babesgabe utz gaitzake infekzio zehatz batzuen aurrean.▼ == Etimologia == ▲Fisiologikoki, bi funtzio nagusi ditu. Batetik, [[globulu gorri\|eritrozitoen]] erregulazioa: globulu gorri zaharren suntsipenaz arduratzen dira eta bere barnean odol-biltegia dauka horretarako. Bestetik, [[immunitate-sistema]]ren zati garrantzitsua osatzen du, eta bere gabeziak babesgabe utz gaitzake infekzio zehatz batzuen aurrean. ~~Etimologikoki, ordain greziar klasikoa σπλήν (~~[[~~alfabeto~~Greziera ~~greko~~klasiko]]an) daσπλήν zen, ''"spleni"'' alegia, eta [[latin]]ez ~~ordea~~ ''"lien"''. Hala ere, gaur egungo izenak ~~hitz horietatik~~ hizkuntza erromantzeetan aldentzen dira hitz horietatik, hala nola ''"bazo"'' [[gaztelania]]z ~~eta~~, ''"baço"'' [[portuges]]azez eta ''"rate"'' [[frantses]]ez. Eredu klasikoetatik ~~etorriak,~~eratorriak ~~bestela,~~ditugu [[ingeles]]ezko ''"spleen"'', eta [[esperanto]]zko ''"lieno"'' ditugu.▼ == Anatomia == Ehun konjuntibozko gune bat du bareak; gune horren bi irtenune barearen barrunbera sartzen dira eta bitan banatzen dute mamia: mami zuria barnealdean, eta mami gorria aurrekoaren inguruan. Organismoaren babeserako garrantzi handiko organoa da barea. Gauza frogatua da [[umeki]]arengan, laugarren hilabetetik zazpigarrenera bitartean, odolaren morfologia gai guztiak sortzen laguntzen duela. Jaioz geroztik [[linfozito]]ak eta agian [[monozito]]ak besterik ez ditu neurtzen. Baina gaixoaldietan gerta daiteke bareak berriro odolgintza eginkizuna hartzea. [[Fagozito\|Zelula fagozitatzaileen]] bidez hainbat [[mikroorganismo]] deuseztatzeko eta [[antigorputz]]ak sortzeko gaitasuna du. Odolaren zelulak kontrolatzen ditu, [[globulu zuri]]ak sortzen eta gastatutako [[globulu gorri]]ak deuseztatzen baititu. Odolaren biltegia ere bada barea; odol asko biltzen duen zain sarea du, hala behar denean, ariketa fisikoak egiten direnean adibidez. Kasu horietan, bareak min ematen du. Gorputzaren zenbait eritasunen ondorioz barearen hantura izaten da eta barean bertan ere sor daitezke gorabeherak; behar den tokian ez badago, barea kutsatzen denean, etab.▼ Giza barea abdomenaren atzealdean dago, ezkerreko giltzurrunaren gainean, 9. eta 12. saihetsen artean eta hauen azpian. 13 cm izaten da luze, zabaleran 7 cm inguru ditu eta lodieran 3-4 cm; 200 gr inguruko pisua du. Kolore gorri urdinxka du eta itxura biribildua. Ehun konjuntibozko gune bat du bareak; gune horren bi irtenune barearen barrunbera sartzen dira eta bitan banatzen dute mamia: mami zuria barnealdean, eta mami gorria aurrekoaren inguruan. ~~[[Fitxategi:Abdominal Organs Anatomy eu.png\|thumb\|Giza-gorputzeko organoen artean barea dago, barrunbe abdominalean kokatzen dena.]]~~ ▲Etimologikoki, ordain greziar klasikoa σπλήν ([[alfabeto greko]]an) da, ''"spleni"'' alegia, eta [[latin]]ez ordea ''"lien"''. Hala ere, gaur egungo izenak hitz horietatik hizkuntza erromantzeetan aldentzen dira, hala nola ''"bazo"'' [[gaztelania]]z eta ''"baço"'' [[portuges]]az eta ''"rate"'' [[frantses]]ez. Eredu klasikoetatik etorriak, bestela, [[ingeles]]ezko ''"spleen"'', eta [[esperanto]]zko ''"lieno"'' ditugu. == Fisiologia == ▲~~Ehun konjuntibozko gune bat du bareak; gune horren bi irtenune barearen barrunbera sartzen dira eta bitan banatzen dute mamia: mami zuria barnealdean, eta mami gorria aurrekoaren inguruan.~~ Organismoaren babeserako garrantzi handiko organoa da barea. Gauza frogatua da [[umeki]]arengan, laugarren hilabetetik zazpigarrenera bitartean, odolaren morfologia gai guztiak sortzen laguntzen duela. Jaioz geroztik [[linfozito]]ak eta agian [[monozito]]ak besterik ez ditu neurtzen. Baina gaixoaldietan gerta daiteke bareak berriro odolgintza eginkizuna hartzea. [[Fagozito\|Zelula fagozitatzaileen]] bidez hainbat [[mikroorganismo]] deuseztatzeko eta [[antigorputz]]ak sortzeko gaitasuna du. Odolaren zelulak kontrolatzen ditu, [[globulu zuri]]ak sortzen eta gastatutako [[globulu gorri]]ak deuseztatzen baititu. Odolaren biltegia ere bada barea; odol asko biltzen duen zain sarea du, hala behar denean, ariketa fisikoak egiten direnean adibidez. Kasu horietan, bareak min ematen du. Gorputzaren zenbait eritasunen ondorioz barearen hantura izaten da eta barean bertan ere sor daitezke gorabeherak; behar den tokian ez badago, barea kutsatzen denean, etab. == Barea eta immunitate-sistema == Barea [[immunitate-sistema]]ren organo garrantzitsua da, [[gongoil linfatiko]], [[amigdala]] eta [[Peyer-en plaka\|Peyer-en plakekin]] batera. Immunitate-sistemaren bigarren mailako organoak dira aipatutakoak, linfozitoak eta immunitate-sistemaren beste zelula batzuk pilatzen dituztenak. 15 ⟶ 22 lerroa: == Bareko mina == Lasterka egitean, ager daitekeen alboko minari ''bareko mina'' (edo ''barea'' soilik) deritzo. Heldu eta eutsi aditzekin erabil daiteke ere min horri aipamena egiteko. == Kanpo estekak ==▼ * {{en}}[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/560613/spleen Bareaz Encyclopedia Britannican (sarean)]▼ == Erreferentziak == {{ lur \| data=2011/12/30}} {{erreferentzia_zerrenda\|2}} ▲== Kanpo estekak == ▲* {{en}} [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/560613/spleen Bareaz Encyclopedia Britannican (sarean)] {{autoritate kontrola}}

Bare (organoa): berrikuspenen arteko aldeak