Zeelanda Berria: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
228. lerroa:
=== Gertuko historia ekonomikoa ===
Zeelanda Berriko biztanleek bizi-maila handia izan dute historikoki, Erresuma Batuarekin harreman pribilegiatuetan oinarritua, eta merkatu komertzial egonkorra. Zeelanda Berriko ekonomia produktu primarioen sorta txiki batean oinarritu zen, hala nola [[Artile|artilea]],
Hala ere, 1973an Erresuma Batua Europako Batasunean sartu izanak amaitu egin zituen bere harreman ekonomiko estuak.
1984az geroztik, zenbait gobernuk erreforma garrantzitsuak egin dituzte egituran, ekonomia protekzionista eta arautua ekonomia liberalizatu bihurtu dute eta merkataritza librea hartu dute. Aldaketa horiei Rogernomics eta Ruthanasia deritze, garai hartako ekonomia-ministroen arabera, Roger Douglas eta Ruth Richardson. 1987ko urriko crac-ak eragindako atzeraldiak, erreformen talkarekin batera, langabezia handitu zuen herrialdean, eta 1990eko hamarkadaren hasieran biztanleria aktiboaren %10 izatera iritsi zen. Egindako erreformek eta eskualdeko testuinguru ekonomiko oso onak aukera ematen diote ekonomiari azkar berreskuratzeko 1990ean, langabezia-tasa ELGAko hogeita zazpi herrialde «aberatsetako» bigarrena izanik (%3,5 2007ko irailean). Hala ere, per capita BPGa %10 jaitsi da ELGAko batez bestekoarekin alderatuta, 1990 urteetan, eta pobrezia handitu egin da.
Gaur egungo gobernuak ekonomiaren arloan dituen helburuak merkataritza libreko akordioak egiten jarraitzea eta [[ezagutzaren ekonomia]] sortzea dira. 2004an, Txinarekin merkataritza libreko gune baterako elkarrizketak ireki zituen, eta, hala, lehen herrialdeetako bat bihurtu zen. Zeelanda Berriko egungo erronka ekonomikoak BPGaren %8,2ko oreka-defizita, elikagaiez kanpoko esportazioen garapen motela eta produktibitatearen hazkunde motela dira. Zeelanda Berriak "garun-ihesak" jasan ditu 1970eko hamarkadaz geroztik, graduatutako gazteak Australian, Erresuma Batuan edo Estatu Batuetan behin betiko lanean hasi zirenean. "Kiwi bizimodua" eta familia edo whanau faktoreak dira batzuk itzultzean eragiten dutenak; aldiz, ekonomiari, kulturari eta norberaren karrerari buruzko gogoetek beste batzuk bultzatzen dituzte irtetera eta ez itzultzera. Halaber, Zeelanda Berrian etengabe bizitzen ari diren atzerriko graduatu gazte gehiago daude.
Zeelanda Berriko egoera ekonomikoak bilakaera nabarmena izan beharko luke hurrengo urteetan, 2008ko apirilaren 7an Txinako gobernuak merkataritza libreari buruz sinatu zuen itunaren ondorioz.
| |||