|
| Caption =
| Width = }}
'''T linfozitoa''' edo '''T zelula''' [[linfozito]] mota bat da, [[immunitate zelular|zelulen bidezko erantzun immunitarioaren]] arduraduna. T linfozitoak [[Immunitate-sistema]]ren funtsezko elementuak dira, immunitate zelularrean ez ezik, [[antigorputz]]en bidezko immunitatean ere zeregin oso zeregin garrantzitsua burutzen dutelako.<ref>[https://www.euskadi.eus/q91EusTermWar/kontsultaJSP/q91aBilaketaAction.do IzanEuskalterm: ereT linfozito], eraeuskadi.eus</ref> guztietako[[Hezur-muin]]ean erantzunsortzen immuneakdira garatzekoeta kooperazio[[timo]]an edogaratzen.<ref>{{erreferentzia lankidetza| motaegilea guztien= erantzuleakAlberts, diraB., baitaJohnson, [[BA., linfozito]]ekLewis, bideratutakoJ., antigorputzenRaff, erantzunarenakM., ereRoberts, K.<ref>[, Walter, P. | url= https://www.euskadincbi.eusnlm.nih.gov/q91EusTermWarbooks/kontsultaJSPNBK26921/q91aBilaketaAction.do Euskalterm:|izenburua T= linfozito]Lymphocytes and the Cellular Basis of Adaptive Immunity | argitaletxea = '' Molecular Biology of the Cell'', euskadi.eusGarland Science, New York, 1367 |sartze-data=2020-5-31}}</ref> Beste linfozitoek ez bezala, TCR izeneko hartzailea dute [[mintz plasmatiko]]an.
== GarapenaT linfozito motak ==
Funtzioaren arabera, T linfozito mota desberdinak deskribatu dira:
[[Fitxategi:T cell activation-es.svg|thumb|350px|right|T linfozitoen aktibazio prozesua]] ▼:* [[T linfozito zitotoxiko]]ak (Tc), CD8+ ere deituak ; ahalmenmintz litikoaplasmatikoaren dute,azalean eta[[CD8]] [[glukoproteina]] dutelako; gauza dira [[birus]]ek edo beste [[mikrobio]] batzuek -[[zelula barneko parasito]] direnak- infektatutako zelulak ezagutzeko eta suntsitzeko.<ref name="lur">{{erreferentzia | izena = | abizena = | url= https://www.euskara.euskadi.eus/r59-luredir/eu/contenidos/articulo/c1601/eu_d1601105/1601105.html |izenburua = Sistema inmunologikoaren osagaiak: zelulak eta organoak | argitaletxea = Lur Entziklopedia Tematikoa, CC-BY 3.0, euskara.euskadi.eus |sartze-data=2020-5-29}}</ref> ZelulaInfektatutako gaiztoakzelularen azaleko MHC I hartzaileari lotutako peptido motz bat (8-11 aminoazido) hautematen dutenean aktibatzen dira. Aktibatu ondoren, infektatutako zelularen [[apoptosi]]a eraginen dute, zitotoxinak ([[perforina]], [[granzima]]) isuriz edo zelulen arteko kontaktu zuzenaren bidez.<ref name="azk">{{erreferentzia | izena = Mikel | abizena=Azkargorta Mugika | url= http://www.euskara.euskadi.net/appcont/tesisDoctoral/PDFak/Mikel_Azkargorta_TESIA.pdf |izenburua = E2F2 transkripzio-faktorearen funtzioa aztertzeko hurbilketa proteomikoa | argitaletxea = Euskal Herriko Unibertsitatea, 2010, euskara.euskadi.net |sartze-data=2020-5-29}}</ref> Zelula tumoralak ere suntsitzen dituzte CD8+ linfozitoek, eta transplantatutako organoen zelulen aurka ere jarduten dute (errefusaren arduradunak dira) . Linfozito hauek dira zelula barneko parasitoen aurka eraginkorrak diren bakarrak. ▼T linfozitoak [[hezur-muin]]ean sortzen dira. Sortu ondoren heldugabeak dira, eta ezin dira B linfozitoetatik bereizi. [[Timo]]ra zuzentzen dira gero, eta hor heltzen dira. <ref> Aldaba, J., López P., Pascual, MM., Urzelai, A: Biología 2. Batxilergoa, Elkar (2006), 365-366 orr. ISBN: 84-783-222-1 </ref>. Timoan dagoen heldugabeko linfozitoari [[timozito]] deritzo. Heldu ondoren, hiru T linfozito mota sortzen dira:
:* [[T linfozito laguntzaile]]ak (Th); [[B linfozito]]en garapenean parte hartzen dute, hauek antigorputzak sor ditzaten, eta baita T linfozito zitotoxikoen eta [[makrofago]]en aktibazioan ere.<ref>{{erreferentzia | egilea = McHeyzer-Williams, L., Malherbe, L., McHeyzer-Williams, M. | url= https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17048705/ |izenburua = Helper T Cell-Regulated B Cell Immunity | argitaletxea = ''Current Topics in Microbiology and Immunology'', 2006; 311:59-83, doi: 10.1007/3-540-32636-7_3., pubmed.ncbi.nlm.nih.gov |sartze-data=2020-5-29}}</ref> CD4+ ere deitzen zaie, mintz plasmatikoaren azalean [[CD4]] glukoproteina dutelako. [[Zelula antigeno-aurkezle]]ek, MHC hartzailearen bitartez, antigeno peptidiko bat aurkezten dietelarik, aktibatzen Th linfozitoak dira. Aktibatu ondoren, azkar zatitzen dira, eta erantzun immunitarioa erregulatzen duten [[zitokina]]k jariatzen dituzte. Hiru azpimota nagusi daude: Th1, Th2 eta Th17.<ref name="azk"/>
▲:* [[T linfozito zitotoxiko]]ak (Tc), CD8+ ere deituak; ahalmen litikoa dute, eta gauza dira [[birus]]ek edo beste [[mikrobio]] batzuek -[[zelula barneko parasito]] direnak- infektatutako zelulak ezagutzeko eta suntsitzeko.<ref name="lur">{{erreferentzia | izena = | abizena = | url= https://www.euskara.euskadi.eus/r59-luredir/eu/contenidos/articulo/c1601/eu_d1601105/1601105.html |izenburua = Sistema inmunologikoaren osagaiak: zelulak eta organoak | argitaletxea = Lur Entziklopedia Tematikoa, CC-BY 3.0, euskara.euskadi.eus |sartze-data=2020-5-29}}</ref> Zelula gaiztoak edo tumoralak ere suntsitzen dituzte CD8+ linfozitoek, eta transplantatutako organoen zelulen aurka ere jarduten dute (errefusaren arduradunak dira). Linfozito hauek dira zelula barneko parasitoen aurka eraginkorrak diren bakarrak.
:* [[T linfozito laguntzaileerregulatzaile]]ak (ThTreg), CD4+ ere deituak; [[Berantzun linfozito]]enimmunea garapenean parte hartzenmoteltzen dute, hauekinfekzioa antigorputzakkontrolpean sor ditzatendagoenean. Horretaz gain, nahiz eta ahalmen litikorik ez izan, CD4+ linfozitoek immunitate-sistemaren beste zelula batzuk zuzentzen dituzte [[fagozitosiGaixotasun autoimmune|Autoimmunitatea]]a egineragozten dezatendute.<ref>{{erreferentzia | egilea = McHeyzer-WilliamsBettelli, LE., MalherbeCarrier, LY., McHeyzer-WilliamsGao, MW. et al. | url= https://pubmedwww.ncbinature.nlm.nih.govcom/17048705articles/nature04753 |izenburua = HelperReciprocal Tdevelopmental Cell-Regulatedpathways Bfor Cellthe Immunitygeneration of |pathogenic argitaletxeaeffector =TH17 ''Currentand Topicsregulatory inT Microbiologycells and| argitaletxea = Immunology''Nature'', 441, 235–238 (2006; 311:59-83), doi: 10.10071038/3-540-32636-7_3nature04753., pubmed.ncbi.nlm.nihnature.govcom |sartze-data=2020-5-29}}</ref>
== Garapena ==
:* [[T linfozito erregulatzaile]]ak (Ts); erantzun immunea moteltzen dute, infekzioa kontrolpean dagoenean. [[Gaixotasun autoimmune|Autoimmunitatea]] eragozten dute.<ref>{{erreferentzia | egilea = Bettelli, E., Carrier, Y., Gao, W. et al. | url= https://www.nature.com/articles/nature04753 |izenburua = Reciprocal developmental pathways for the generation of pathogenic effector TH17 and regulatory T cells | argitaletxea = ''Nature'', 441, 235–238 (2006), doi: 10.1038/nature04753., nature.com |sartze-data=2020-5-29}}</ref>
▲[[Fitxategi:T cell activation-es.svg|thumb|350px|right|T linfozitoen aktibazio prozesua]]
T linfozitoak [[hezur-muin]]ean sortzen dira. Sortu ondoren heldugabeak dira, eta ezin dira B linfozitoetatik bereizi. [[Timo]]ra zuzentzen dira gero, eta hor heltzen dira. <ref> Aldaba, J., López P., Pascual, MM., Urzelai, A: Biología 2. Batxilergoa, Elkar (2006), 365-366 orr. ISBN: 84-783-222-1 </ref>. Timoan dagoen heldugabeko linfozitoari [[timozito]] deritzo. Timoan heldu ondoren, T linfozito guztiak odolera eta linfara abiatzen dira, eta [[gongoil linfatiko]]etan metatzen.
[[Antigeno]] batekin topo egiten dutenean lortzen dute T linfozitoek erabateko heldutasuna, orduan aktibatzen baitira. Aktibatzen diren lehenengo linfozitoak Th linfozitoak dira.<ref> Ingraham, J. eta Ingraham, C.: Introducción a la Microbiología vol. II, Ed. Reverté (1998), 415-416 orr. ISBN: 84-291-1871-3 </ref> Mikrobio inbaditzaile bat gure organismoan sartzen denean, [[makrofago]]ek edo [[zelula dendritiko]]ek mikrobio hori irentsi eta gero bere antigenoak aurkezteen dizkiete Th linfozitoei. Th linfozitoek proteina berezi batzuk dituzte euren azaletan (ez dira antigorputzak). Th linfozito ugari daude organismoan, milioika, bakoitzak bere berezko proteinak ditu azalean. Immmunitate humoralean legez, antigeno arrotzak berarekin gehien konplementatzen den Th linfozito mota bat hautatuko du, azaleko proteinak hobekien akoplatzen diren antigeno horrekin dituena.
|
