Droga-trafiko: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
785. lerroa:
 
=== Ondorio ekologikoak ===
Itxurazko bi paradoxa daude droga ez-zilegien eta [[Ingurumen|ingurumenaren]] arteko harremanaren bihotzean. Lehenengo paradoxa da drogak legez kontra ekoizteko behar den lur kopurua txikia bada ere nekazaritza globalari dagokionez, drogak landatzeak izugarrizko garrantzia izan duela munduko ekosistemarik bioaniztunenetako batzuen soiltze eta degradazioan, parke nazionaletakoak eta lurralde indigenetakoak barne. Bigarren paradoxa da ingurumen-suntsiketa ugaritzen ari dela droga-trafikoko eskualdeetan, droga-debekuan eta droga-trafikoaren aurkako beste neurri batzuetan inbertsio iraunkorrak egin diren arren.
 
Oinarrian drogak kontrolatzeko politikek kalte gaiztoa egiten diote ingurumen naturalari. Droga-laboreak errotik kentzeak baso-soiltzea bultzatzen du, droga-ekoizleak pixkanaka ingurune berri eta urrunagoetara mugiarazten baititu. Drogen bidalketak eteteko eta geldiarazteko politikek basoen galera eta habitataren suntsipena bultzatzen dute, trafikatzaileak bide berri gehiago bilatzera bultzatzen baititu, askotan mugako biodibertsitate-eskualdeetan zehar zizelkatzen dituztenak. Drogak debekatzeak eta horrekin lotutako legez kanpoko merkatu saihestezinek aukera ematen diete trafikatzaileei, besteak beste, mugako hazkuntza, mozketa eta nekazaritza jarduera zabal eta ekologikoki suntsitzaileak garbitzen dituzten trafiko-zentroen inguruan askotan puztutako irabaziak lortzeko.
 
Beraz, Drogaren eta [[Delituaren Aurkako Nazio Batuen Bulegoak]] (ONUDD) eta [[Nazio Batuen Erakundeko Egonkorren Batzordeak]] droga-hornidura desagerrarazteko laguntza ematen dute, [[NBE|NBEk]] biodibertsitatea babesteko, ekosistemaren zerbitzuak bermatzeko, herri indigenen eskubideak bermatzeko, klima aldatzeko eta garapen iraunkorra sustatzeko egiten dituen ahaleginen aurka zuzenean. [[Droga-politika|Droga-politikek]] munduko ingurumenean gero eta biktima gehiago dituztela argi geratu arren, gaiak arduradun politikoen arreta eskasa erakarri du. Inola ere eztabaidatzen ez bada, ingurumen-gaiak droga-politikatik "aparte" eztabaidatzeko joera dago, eta normalean droga-laboreak errotik kentzeko testuinguruak soilik hartzen dituzte kontuan, eta ez dira kontuan hartzen droga-debekuak iragaitzazko eremuetan dituen inpaktu ekologiko garrantzitsuak. Ondorioz, droga-politiken ingurumen-kostuak larriki gutxietsi dira, eta [[Nazio Batuen Erakundea|Nazio Batuen]] barruan eta kanpoan alderdi interesdun garrantzitsuak baztertu egin dira droga-politikei buruzko eztabaidetan.
 
Basoak funtsezko babesguneak dira. [[2014|2014ko]] [[Nazio Batuen Erakundea|Nazio Batuen]] Basoei buruzko [[New York|New Yorkeko]] Adierazpenaren arabera, "Basoak eta gizarteari eskaintzen dizkioten zerbitzuak ezinbestekoak dira garapen iraunkorrerako eta giza ongizaterako... 13 milioi hektarea basok galtzen jarraitzen dute urtero, eta berotegi-efektuko gasen urteko isurketa globalen% %20raino iristen dira”. Adierazpen horren sinatzaileek baterako konpromisoa hartu zuten basoen galera murrizteko. Erdira, [[2020|2020rako]], eta erabat amaitu, honetarako: Klima Aldaketari buruzko [[Nazio Batuen Esparru Konbentzioa|Nazio Batuen Esparru Konbentzioaren]] (CMNUCC) pean antolatutako baso-soiltze eta degradazioko ekimenen ([[Redd]]) isurketak murriztu zituzten, baso-erreserbetan jasotako karbonoarentzako finantza-balioa sortzeko eta basoen kontserbazioa eta erabilera sustatzeko. <ref>https://www.opensocietyfoundations.org/uploads/e205c307-c17b-437b-bc35-cfb703bce4f2/impact-drug-policy-environment-20151208.pdf</ref>
 
Estupefazienteen legez kontrako trafikoaren aurkako [[1988|1988ko]] Konbentzioak drogak desagerrarazteko neurriak eskatzen ditu, "Ingurumenaren babesa behar bezala kontuan hartzeko”. [[ONUDD|ONUDDek]] denbora luzez dokumentatu du desagerrarazteko ahaleginek drogen ekoizpena gobernatu gabeko eta baliabideetan aberatsak diren mugetara lekualdatzeko joera dutela. UNODCk ere azpimarratzen du drogen laborantzak ingurumen-inpaktu larriak dituela. Drogei buruzko [[2015|2015eko]] Munduko Txostenak,<ref>https://www.mpf.gob.ar/procunar/files/2018/07/WDR18_ExSum_Spanish.pdf</ref> adibidez, honako hau dio: "Drogen legez kanpoko ekoizpenak eta trafikoak ingurumenean duten eragina asko dokumentatu da, eta arreta handia jarri zaio legez kanpoko laboreek Latinoamerikako eta hego-ekialdeko Asiako baso primarioen degradazioa eta suntsipena eragiten duten moduari. Hala ere, bi behaketak ez daude analitikoki lotuta. Horren ondorioz, ingurumenarekiko kezkak etengabe desagerraraztea justifikatzen dute, gaitzetsi beharrean.
 
NBEko beste agentzia batzuek eta erakunde multilateralek, aldiz, basoen galeraren zabalkundean errotik kentzeko politikek duten zeregina aitortzen dute. [[Nazio Batuen Batzar Nagusia|Nazio Batuen Batzar Nagusiak]] (UNGASS) drogei buruz [[2016|2016an]] egindako bilkura bereziko gaiak aurkezten dituen politikei buruzko txosten batean, [[Nazio Batuen Garapenerako Programak]] (PNUD) honako hau dio: "Desagerrarazteko kanpainek ondorio suntsitzaileak izan dituzte ingurumenean" eta fumigazio-kanpainek "ez dute legez kanpoko ekoizpena desagerrarazi, ingurumen-garrantzi handiagoko eremu berrietara eraman baizik". Droga-arazoen eta garapen iraunkorraren arteko lotura estuak, PNUDek honako hau adierazten du: "Drogak kontrolatzeko eta garatzeko erakundeek modu isolatuan jarduteko joera izan dute, eta kasu batzuetan, helburu gurutzatuekin." Laburpenak adierazten du drogen politikak garapen-helburuekin osoago lerrokatu behar direla, eta Batzar Nagusiari eskatzen dio metrika multzo integral bat garatzeko, inpaktu zabalagoak eta Drogak kontrolatzeko asmorik ez Garapen-politikak.
 
NBEko zenbait agentziak eta beste erakunde multilateral batzuek, hala nola [[Amerikako Estatuen Erakundea|Amerikako Estatuen Erakundeak]] (AEE), aireko fumigazio-kanpainetan defoliatzaile toxikoen erabilerarekin lotutako ingurumen-ondorioak deskribatu dituzte.15 hamarkadetako iraupeneko fumigazio-programa kolonbiarrak, adibidez, zenbaketa handia jaso zuen, basa-bizitzari, abereei, elikagai-laboreei eta osasunari egindako albo-kalteengatik. [[Glifosato defoliatzailea]] erabiliz airea desagerraraztea, osasun-arazoak aipatu ziren AEEren [[2013|2013ko]] txostenak ere arreta jartzen die trafikoarekin aberastutako erakunde kriminalek landa-garapena desitxuratzeko moduei.
 
Txostenaren arabera, trafikoaren irabaziak landa-enpresetan inbertitzen dira, hala nola, abeltzaintzan eta zuraren erauzketan. Bestela, badirudi isiltasun politiko orokorra dagoela droga-politikek igarobideetan dituzten inpaktu ekologikoei buruz.
 
=== Ondorio sozialak ===
Gaur egungo aldaketa sozial, ekonomiko eta teknologiko azkarrek familietan eta komunitateetan duten eraginari buruzko literatura zabala dago. Literaturaren zati handi bat kualitatiboa da. Zalantzarik gabe literatura horren aurkikuntzen eta drogen abusuaren arazoen artean lotura asko dauden arren, lotura horiek ikerlan honen esparrutik harago daude. Drogen abusuaren eta familien arteko harremanerako gai garrantzitsu asko [[UNDCP]] eta [[Munduko Osasun Erakundea|Osasunaren Mundu Erakundeak]] (OME) prestatutako bi posizio-dokumentutan laburbiltzen dira. Hurrengo eztabaidak ikerketa handiagoa egiteko aholku batzuk baino ez ditu ematen.
 
Badirudi familiaren desintegrazioa substantzien abusu-arazoekin lotuta dagoelat. Adibidez, UNRISDek eta [[Mexiko|Mexikoko]] Nazio Batuen Unibertsitateak egindako herrialde-azterketak, legez kanpoko drogen abusua estuago lotzen dela familiaren desintegrazioarekin pobreziarekin baino erakusten du. Antzera, Laos herriari buruzko herrialde-azterketak (La República Democrática) erakutsi zuen, familiak eta komunitateak egindako kontrol sozialak gainbehera etorri zirela. Gizonen, emakumeen eta haur gazteen artean opio- eta heroina-kutsua izan zuen. [[Thailandia|Thailandiari]] buruzko herrialde-azterketak hiritartzeari, kultura-aldaketa azkarrari eta familia-kohesioaren kolapsoari egozten die [[heroina]] eta substantzia psikotropikoak gero eta gehiago erabiltzea. Harremanak beste era batera ere funtziona lezake, familia-harremanak estutzen dituen substantzien abusuarekin, eta, azkenik, familiak disfuntzionalak izatea eragiten du, gizarteko aktibo baten familiak zama bihurtuz.
 
Nahiz eta familiek eragin handia duten haurren jarreren, balioen eta portaera-ereduen eraketan eta, beraz, substantzien abusuaren prebentzioan, parekoen taldeek askotan erakusten dute are eragin sendoagoa dutela. Parekoen eragin negatiboa areagotu egiten dela dirudi gurasoek gainbegiratze-rol tradizionalak alde batera uzten dituztenean. [[Droga abusu|Droga-abusua]] bideratzen edo areagotzen dutela uste den familia-faktoreen artean daude gurasoen absentzia luzea edo traumatikoa, diziplina larria, komunikazio emozionalik eza eta gurasoen droga-erabilera. Diru-sarrera txikiak eta irregularrak etxean egonkortasunik ez izateak eta langabeziak estresa areagotu dezakete familian, eta drogen abusua jasateko arriskua. Horrek eremu zabala irekitzen du gobernuaren balizko ekintzetarako, ahultasun hori murrizteko. <ref>https://www.unodc.org/pdf/technical_series_1998-01-01_1.pdf</ref>
 
Familia bera droga-arazoen iturria izan badaiteke ere, indar handia izan daiteke prebentzioan eta tratamenduan. Familia-terapia gehiago onartu da, eta familiako kide batek baino gehiagok aldi berean parte hartzen du terapia-saioetan. Familia gehienak emakumeek babesten eta artatzen dituztenez, emakumeek funtsezko zeregina betetzen dute maiz gazteen irakaskuntzan, arreta medikoa ematen zaiela ziurtatuz eta loturak mantenduz eta komunitatearen laguntza mobilizatuz, beharrezkoa denean.
812. lerroa:
Beraz, emakumeak drogen prebentziorako eta tratamendurako baliabide gisa aitortzeak eta modu eraginkorrean erabiltzeak drogen eskaintza eta eskaria murrizteko ahaleginak hobetu ditzake. Familia-unitateak, oro har, interes argia du familiako kide indibidualak drogen abusura eror ez daitezen. Beraz, gobernuaren eta komunitatearen prebentzio-programen aliatu boteretsu bihur liteke.
 
Narkotrafikoa legez kanpoko jardueretako bat da, eta harreman handia du delitu hauekin: pertsonen trafikoa, armen trafikoa, [[Diru-zuritze|diru garbiketa]], ustelkeria, besteak beste. Horrek esan nahi du narkotrafikatzaile asko dituen herrialdeak ahulezia handia izango duela biztanleen eta erakundeen segurtasunari dagokionez. Narkotrafikotik sortzen diren arazoak oso larriak dira, alde batetik, herritarrei eragiten dien kalte soziala eta, bestetik, Heriotzan amaitzen da, familien suntsiketa, baita herrialdeetako ekonomiarena ere, drogak ekoizten dituztenentzat handia den arren Artikulu honen helburua da erakustea, zifretan, legez kontrako jarduera horrek nola eragiten dion gizarte osoari, modu batera edo bestera.
 
Drogaren eta Delituaren aurkako [[Nazio Batuen Bulegoaren]] (UNDOC) arabera, narkotrafikoaren negozioak urtean 2 bilioi dolar baino gehiagoko irabaziak ditu. Kopuru hori planetak urtebetean ekoizten eta kontsumitzen duen guztiaren %3,6ren baliokidea da. [[Latinoamerika|Latinoamerikan]], [[Argentina|Argentinaren]] [[Barne produktu gordin|Barne Produktu Gordina]] (BPG) lau aldiz izango litzateke, edo [[Kolonbia|Kolonbiarena]] ia hamar aldiz, mundu mailan diru-sarrera ertain altua duten bi herrialde baitira.
 
[[Nazio Batuen Erakundea|Nazio Batuen Erakundeak]] (NBE) uste du [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako]] herrialdeetan urteko drogen diru-sarrerak 150.000 milioi dolarrekoak direla, eta horietatik [[Ipar Amerika|Ipar Amerikako]] eskualdeak sortzen du hemisferio osoaren zatirik handiena. Bestalde, [[2016|2016ko]] Munduko Ekonomia Foroaren txostena (Davoseko Foroa ere deitua) estimazio txikiagora iristen da, bilioi bat dolar baino gehiagora. Honek, [[Global Financial Integrity]] (GFI ingelesezko siglengatik) delakoaren 2011ko ikerketa batean oinarritzen da. <ref>{{Erreferentzia|izenburua=El narcotráfico y sus efectos en la sociedad|hizkuntza=es|data=2018-06-12|url=http://www.desdelcentro.org/narcotrafico-efectos-la-sociedad/|aldizkaria=Desde el Centro|sartze-data=2020-05-29}}</ref>
 
[[Nazio Batuen Erakundea|Nazio Batuen]] Drogei buruzko [[2017|2017ko]] Munduko Txostenak, gainera, kezka berezia adierazten du 29,5 milioi pertsonak drogen kontsumoagatik nahasmendu larriak dituztelako, droga-mendekotasuna barne, eta horiek dira ahulenak. Izan ere, munduko biztanleriaren %5ak droga motaren bat kontsumitu zuen 2015ean, hau da, 250 milioi pertsona inguru, eta gutxienez 190.000 hil ziren urte horretan estupefazienteekin lotutako arrazoi zuzenengatik.
 
Narkotrafikoaren aurkako borroka funtsezko faktorea da antolatutako delitu-taldeek beren jarduerak dibertsifikatzea eragozteko, eta legez kontrako merkatu jakin batzuk murriztetik eta ezabatzetik harago doazen estrategiak behar dira. Bestalde, legez kanpoko laborantzari eta droga-trafikoari aurre egiteak talde terrorista batzuen irismena murriztu dezake. Kontuan izan behar da eraldaketa teknologikoak, sare ilunaren hodi bidezko trafikoa barne, ordenako indarren esku-hartzeen belaunaldi berri bat eskatzen duela. Azkenik, [[Droga|drogek]] eragindako diruari jarraitzea da narkotrafikoari aurre egiteko irizpiderik eraginkorrenetako bat.
 
[[Ekuador|Ekuadorren]] adibidez, narkotrafikoaren negozioa ezkutuan dagoen arazoa da, eta zuzenean eragiten dio gure biztanleriari eta, hein handiagoan, mugan dagoenari. [[Kolonbia|Kolonbiako]] kantziler [[Maria Angela Holguinen]] arabera, borroka horri aurre egin behar diote [[Ekuador|Ekuadorrek]] eta [[Kolonbia|Kolonbiak]], baina baita eskualde osoak ere, FARCen disidentzien atzean narkotrafikoaren kartelak baitaude. [[Maria Fernanda Espinosa]] Ekuadorko kantziler ohiak eta Kolonbiako kantziler ohiak [[Amerikako Estatuen Erakundea|AEEren]] Kontseilu Iraunkorrera jo zuten, mugako indarkeriaren berri emateko. Egoera horren erdian, [[Ekuador|Ekuadorrek]] iragarri zuen [[Kolonbia|Kolonbiako]] Gobernuaren eta ELNren arteko bake prozesuaren bermatzaile izateari utziko diola gerrillak jarduera terroristak eten arte.
 
=== Ondorio ekonomikoak ===
[[Drogomenpekotasun|Toxikomanoentzako]] kontsumoaren ustezko "onurak" iragankorrak izan ohi dira, eta azkar ordezkatzen dira gizartearentzako osasun- eta finantza-karga handi batengatik, baina, zalantzarik gabe, irabazi handiak daude legez kanpoko drogen hornitzaile eta trafikatzaileentzat. Hori argi eta garbi ikusten da hornitzaileek eta trafikatzaileek legez kanpoko merkatuetan jarduteko duten prestutasunagatik. Hala ere, ekoizpen- eta trafiko-herrialdeek prezio sozial eta politiko altua ordaintzeko joera dute epe laburreko irabazi ekonomikoengatik.
 
Sendagaien salmentatik sortutako diru-sarrera gehienak herrialde kontsumitzaileetan mantentzen dira, hau da, irabazi gehienak herrialde industrializatuetan lortzen eta berrinbertitzen dira. [[Kokaina|Kokainaren]] eta [[Heroina|heroinaren]] balio agregatuaren (irabazi gordina) ehuneko 90 baino gehiago drogen industria ez-zilegiaren banaketa-etapan sortzen da. [[1991|1991ko]] zifrak hartuta, adibidez, %100eko kokaina hutsaren gramo bat 4.30 dolarrean saltzen zen Kolonbian; 29[[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetako]] azken salmenta-prezioa 59 eta 297.30 dolarren artean zegoen irabazi gordinaren marjina, edo balio agregatua, txikizkako balioaren% 93 eta 98.5 artean. [[Heroina|Heroinaren]] magnitudeak antzekoak dira. [[Pakistan|Pakistango]] barne-merkatuan, handizkariek eta txikizkariek heroinaren txikizkako prezioaren bederatzi hamarren inguru lortzen dituzte. Hala ere, are handiagoa da nazioarteko trafikoaren balio erantsia heroinak [[Pakistan]] uzten duenean.
 
[[Pakistan|Pakistanen]] heroinaren prezioa doan gramo bakoitzeko 3.3 [[Dolar|dolarrekoa]] izan zen 1992/93an; kaleko merkatuetan gramo bakoitzeko txikizkako prezioa (ehuneko 40ko purutasun-mailarekin) 130 dolar ingurukoa izan zen [[Mendebaldeko Europa|mendebaldeko Europan]] ([[Europa]] mendebaldeko 17 herrialdetako batezbesteko haztatua). Nekazarien irabazien partaidetza guztizko balio agregatuaren prozesuan %1 baino txikiagoa izan zen Mendebaldeko Europa eta Herrialde ekoizletik kanpoko trafikoak erantsitako balioa mendebaldeko Europako txikizkako balioaren ehuneko 97 ingurukoa izan zen. "Nazioarteko" trafikoaren kategoria orokorreko mozkin-marjina handien konbinazioak ezkutatu egiten du balio osoaren erdia gutxi gorabehera herrialde kontsumitzaile desberdinetako banaketa-sare nazionaletan gehitzen dela. [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetan]], balio agregatua are handiagoa da, bai heroinarentzat (txikizkako prezioen ehuneko 57), bai kokainarentzat (txikizkako prezioen ehuneko 68). Diluzioen ondoriozko irabaziak barne hartzen badira, balio agregatu osoaren hiru laurdeneko batez bestekoa sortzen da azken helmugako herrialdean.
 
Hala ere, herrialde ekoizleetara bideratzen den legez kontrako drogen industrian sortutako [[Diru sarrera|diru-sarreren]] ehuneko 10 baino gutxiagoko zati txikia, kasu gehienetan ehuneko 5 baino gutxiago, ekonomia horietako batzuetan eragin esanguratsua izateko adinakoa da. Paradoxikoki, herrialde industrializatuetan askoz droga gehiago sartzeak garrantzi ekonomiko txikia du haientzat.
 
[[Bolivia|Boliviako]] ekonomiarako legez kanpoko drogen industriaren eragiketen "mozkinen" zenbatespenek, adibidez, iradokitzen dute segur aski 0.7 mila milioiko balio erantsi gordinera iritsi zirela, hau da, [[Barne produktu gordin|BPGaren]] (1989) ehuneko 15 gobernuaren iturrien arabera, eta [[1980ko hamarkada|1980ko hamarkadaren]] amaierarako beste zenbatespen batzuek balio are altuagoak erakusten dituztela. Horren ondorioz, gutxi gorabehera 280 milioi atxiki zituzten ekoizpen-faktoreek. Beraz, [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetako]] iturrien arabera, industriak ekonomiari egiten zion benetako ekarpena [[Barne produktu gordin|BPGren]] ehuneko 6koa zen.
 
Hala ere, [[Kokaina|kokaren]] prezioen beherakadarekin eta [[Bolivia|Boliviako]] ekonomiaren hedapen orokorrarekin, badirudi urteko "mozkinak" 120 milioi dolarrera jaitsi zirela 1993an, hau da, [[Bolivia|Boliviako]] [[1980ko hamarkada|1980ko hamarkadaren]] amaieran zeuden 34 magnitudeen antzeko ehuneko 2ra, [[Afganistan|Afganistanera]] aplikatzen dela dirudi, munduko opio-ekoizle handienetako bat baita. Munduko koka ekoizlerik handiena den Perun legez kanpoko drogen industriaren "mozkin" estimatuak, termino absolututan [[Bolivia|Bolivian]] baino altuagoak badira ere, erlatiboki txikiagoak direla dirudi, eta [[Barne produktu gordin|BPGaren]] (1988)% 2tik %11ra doaz.
 
Askoz ere koka-ekoizpen txikiagoarekin, baina askoz ere prozesamendu eta trafiko handiagoarekin, [[1980ko hamarkada|1980ko hamarkadaren]] amaieran eta [[1990eko hamarkada|1990eko hamarkadaren]] hasieran [[Medellingo kartela|Medellingo]] eta [[Caliko kartela|Caliko kartelen]] operazioen gorenean [[Kolonbia|Kolonbiako]] kokaren ekonomiaren "onurak", [[Pakistan|Pakistanen]] kasuan, 36ko BEParenBPGaren ehuneko 3 eta 13 artean estimatzen ziren, opiazeoen legez kanpoko industriak tamaina txikiagoa duela dirudi, [[Barne produktu gordin|BPGaren]] ehuneko 4 inguruko balio agregatua ([[1992]]), irudian ikus daitekeen bezala 37 Lehen aipatutako herrialde gehienetan, [[1970|1970eko]] eta [[1980ko hamarkada|1980ko hamarkadetan]] gorakada handia izan ondoren, "Mozkinek" [[1990eko hamarkada|1990eko hamarkadan]] beheranzko joera erakutsi zuten berriro, drogaren kartel nagusietako batzuk desegin, drogen prezioak jaitsi eta laborantza, fabrikazio eta traffi ckingaren hedapen masiboa gelditu egin zen heinean. <ref>https://www.unodc.org/pdf/technical_series_1998-01-01_1.pdf</ref>
 
Legez kanpoko drogen ekoizpenak eta trafikoak itxuraz onuragarriak diren ondorio ekonomiko asko ez dira hain onuragarriak eragindako herrialdeentzat, prima facie eman lezakeen bezala. Zenbait herrialde ekoizle "[[Herbehereak|Herbehereetako]] gaixotasuna" deritzona pairatzen hasi dira, 38, eta horrek [[Droga|drogekin]] zerikusirik ez duten beste sektore batzuk geldiaraztea edo uzkurtzea dakar, eta, ondorioz, haien ekonomiak legez kanpoko produktu bakar baten mendekoagoak dira. Bereziki, bertikalki integratutako edo sortzen ari den legez kontrako drogen industria eraiki ez den eremu eta herrialdeetan ([[Bolivia|Bolivian]] edo [[Peru|Perun]], adibidez), narkotrafikatzaileak tarte irregularretan bakarrik agertzen dira nekazarien legez kontrako droga-laboreak erosteko, eta, beraz, maiz, tokiko ekonomietan goraldi eta beherakada-zikloak sortzen dira.
 
=== Osasun ondorioak ===
[[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetan]] bakarrik, 532,000 bisita izan ziren [[1995|1995ean]] drogekin lotutako larrialdi gelan, [[1988|1988an]], aldiz, %30 baino gehiago. Horrek argi eta garbi erakusten du drogekin lotutako osasun-arazoen garrantzia, bai eragindako adiktuentzat, bai gizartearentzat, droga-abusuarekin lotutako osasun-kostuekin kargatuta dagoena.
 
Drogekin lotutako heriotzekin gehien lotzen diren substantziak [[heroina]] eta beste [[opiazeo]] batzuk, [[kokaina]] eta, neurri txikiagoan, [[Barbituriko|barbiturikoak]] eta estimulatzaile anfetaminikoak dira, bereziki [[metanfetamina]]. Dosiaren arabera, benzodiazepinak, haluzinogenoak eta [[Kalamu|kalamua]] bezalako substantziek eragin negatiboa dute osasunean. Substantzia horiek, oro har, ez dute heriotza zuzenean eragiten, baina zoritxarreko istripuekin lotuta egon daitezke.
 
Legez kanpoko drogen kontsumoak eragindako hilkortasun-arriskua kezkatzeko arrazoia bada ere, kontuan hartu behar da drogak kontrolatzeko dauden mekanismoek (prebentzioa, hezkuntza eta legea aplikatzea), nahiz eta substantzien abusuarekin ([[SARM]]) lotutako hilkortasuna prebenitu ezin duten, badirudi [[MEAZ]] kasuen benetako kopuruak substantzia psikoaktibo zilegien abusuarekin gaur egun izandako mailetara iristea saihestu dutela. [[Alkohol|Alkohola]] eta [[Tabako|tabakoa]] urteko ia 5 milioi heriotza badira ere, drogekin lotutako droga injektagarrien erabiltzaileen (UDI) heriotzen kopuruaren 125 zenbatespen egin dira, gehienez ere 200.000 kasu urtean mundu osoan. Ofizialki [[SARM|SARMi]] buruz informatutako kasuak nabarmen baxuagoak dira. [[Interpol|Interpolek]] 15,000 kasu inguru jakinarazi zituen 1992an; Interpolen eta [[UNDCP|UNDCPren]] datuak konbinatzen badira eta estrapolazio bat egiten bada, jakinarazitako [[SARM]] kasuen guztizko kopurua 25,000 baino txikiagoa da mundu mailan ([[1995]]). <ref>https://www.unodc.org/pdf/technical_series_1998-01-01_1.pdf</ref> Hala ere, herrialde askotan informazio egokirik ez dagoenez, emandako zifrekin azpiirudikapenerako joera dago.
 
[[1990eko hamarkada|1990eko hamarkadaren]] hasieran drogak injektatzen dituzten 5,3 milioi pertsona inguru daudela kalkulatzen denez munduan, drogak injektatzen dituzten pertsonen populazioarekiko drogekin lotutako heriotzen proportzioa, UDIren 200,000 heriotzaren estimazioa erabiliz, [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuekin]] 126 Estatu ofizialen arabera, zilegi ez diren drogen abusuen populazioaren tamainari buruzko kalkuluak, 1993/94ko 12 milioitan eta Drogen abusua antzemateko sarearen arabera, urtean 8,500 SARM inguru, edo urteko 13,000 ([[Ameriketako Estatu Batuetako Zentro Nazionala]]) osasun-estatistiketarako, drogekin lotutako heriotza-tasa toxikomanoen ehuneko 0.07tik 0,1era izan zen [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetan]]. Heriotzen kopurua baldintzarik gabeko abusatzaileekin erlazionatuz, hau da, gutxienez astero drogak erabiltzen dituztenekin (2.7 milioi pertsona inguru 1993/94an), drogekin lotutako heriotza-tasa Estatu Batuetako baldintzarik gabeko abusatzaileen %0,3 eta %0,5 artekoa izan zen.
 
== Droga trafikoa ikus-entzunezkoetan ==