Gorri: berrikuspenen arteko aldeak

 

== Gorria zientzian eta naturan ==

 

=== Ikusmena: gorria ikusten ===

 

[[Optika]]<nowiki/>n, gorria argiak sortutako kolorea da. Ez ditu S eta M (Uhin luzera gutxiko eta ertaineko) zelula [[Kono (zelula)|konoak]] pizten; baina, L (Uhin luzera handiko) [[erretina]] konoa desagertzen doan bulkada batekin pizten du.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Olympus Microscopy Resource Center {{!}} The Physics of Light and Color - Human Vision and Color Perception|data=2017-07-05|url=https://web.archive.org/web/20170705094711/http://www.olympusmicro.com/primer/lightandcolor/humanvisionintro.html|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2020-05-27}}</ref>

[[Primate]]<nowiki/>ek giza begiak identifikatu dezakeen kolore espektro oro ikus dezakete; baina beste motatako [[ugaztun]] batzuk, [[txakur]]<nowiki/>rak adibidez, [[dikromazia]] dute, hau da, urdinak eta horiak ikus ditzakete baina gorriak eta berdeak gris ikusten dituzte. [[Zezen]]<nowiki/>ek adibidez, ezin dute zezenketariaren kapotearen kolorea ikusi, baina mugimendu bortitzek urduritu egiten dituzte.

 

 

Argi gorria erabili daiteke [[ganbera ilun]] batean lan egiten denean, argi gorriak ez baitu film fotografiko eta paper berezi gehienak argitan jartzen. Hala ere, gaur egun ambar koloreko intentsitate baxuko argiak erabiltzen dira.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=KODAK: How Safe Is Your Safelight? Important Facts|data=2009-01-22|url=https://web.archive.org/web/20090122225707/https://www.kodak.com/global/en/consumer/products/techInfo/k4/k4Facts.shtml|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2020-05-27}}</ref>

 

=== Kolorearen teoria===

 

=== Laserrak ===

[[Laser]] argi-izpi «koherenteak» (maiztasun bereko uhinak eta beti fase berekoak direnak) sortzen dituen argiaren anplifikazio-sistema da<ref>{{Erreferentzia|izena=H.|abizena=Haken|izenburua=Laser Theory|argitaletxea=Springer|orrialdeak=1–304|hizkuntza=en|data=1970|url=https://doi.org/10.1007/978-3-662-22091-7_1|aldizkaria=Light and Matter Ic / Licht und Materie Ic|editore-abizena=Genzel|editore-izena=L.|isbn=978-3-662-22091-7|doi=10.1007/978-3-662-22091-7_1|sartze-data=2020-05-27|serie=Encyclopedia of Physics / Handbuch der Physik}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Definition of laser {{!}} Dictionary.com|hizkuntza=en|url=https://www.dictionary.com/browse/laser|aldizkaria=www.dictionary.com|sartze-data=2020-05-27}}</ref>. Argi-izpi hauek material gogorrenak eta beroaren kontrako erresistentzia handiena dutenak desegin ditzakete. Laserraren abantaila nagusia da, beste argi igorpenen ondoan, zuzentasuna edo puntu jakin batera zuzentzeko duen gaitasuna, baita koherentzia edo fase berean irautea ere. Argi-izpien maiztasuna oso zehatza da, eta ondorioz barne-interferentziak saihesten dira, eta igorpen garbia lortzen da<ref>{{Erreferentzia|izena=William T.|abizena=Silfvast|izenburua=Laser Fundamentals|argitaletxea=Cambridge University Press|hizkuntza=en|data=2004-01-12|url=https://books.google.es/books?hl=es&lr=&id=x3VB2iwSaxsC&oi=fnd&pg=PA1&dq=laser+fundamentals&ots=22JPbxELeb&sig=1YwB0L5U8UBwngF8UAnpG2TO7ks#v=onepage&q=laser%20fundamentals&f=false|isbn=978-0-521-83345-5|sartze-data=2020-05-27}}</ref>.

 

 

== Daltonismoa ==

[[Daltonismo|Daltonismoa]] kolore batzuk forma normalean ikusteko ezintasuna da.

 

Kolorea hautematen duten begiko nerbio-zelula batzuetan [[Pigmentu|pigmentuekin]] arazo bat dagoenean gertatzen da daltonismoa. Zelula hauei konoak deitzen zaie eta begiaren atzealdea estaltzen duen argiaren aurrean sentikorra den ehun geruzan daude, [[erretina]] deritzonean.

Hiru daltonismo mota nagusi daude: