Giza sexualitate: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
infografia |
|||
11. lerroa:
[[Giza akoplamendua]]<nowiki/>ri, ugalketari, [[ugalketa-estrategi]]<nowiki/>ei eta ikaskuntza sozialaren teoriari buruzko [[ikuspegi ebolutibo]]<nowiki/>ek sexualitateari buruzko ikuspuntu gehiago ematen dute. Sexualitatearen [[alderdi soziokultural]]<nowiki/>ek [[gertaera historiko]]<nowiki/>ak eta sinesmen erlijiosoak barne hartzen dituzte. Kultura batzuk sexualitatearen [[errepresore]] gisa deskribatu dira. Sexualitatearen azterketak [[giza identitate]]<nowiki/>a ere barne hartzen du talde sozialen barruan, baita sexu- eta [[ugalketa-osasuna]] ere.
== Terminoak eta etimologia ==▼
Sexu hitza [[latin]]<nowiki/>ezko ''sexus'' hitzetik dator, ''sectus'' hitzetik, "[[Sekzio (argipena)|Sekzioa]]", "[[Bereizketa]]", [[greziera]]<nowiki/>zko ''genos'' hitzetik (hortik ere [[genitaltasuna]] eratorria), eta lehen aldiz [[Zizeron]]<nowiki/>en [[De inventione I]] lanean erabilia agertzen da.▼
<br />
▲Sexu hitza <nowiki/>[[latin]]<nowiki/>ezko ''sexus'' hitzetik dator, ''sectus'' hitzetik, "[[Sekzio (argipena)|Sekzioa]]", "[[Bereizketa|Ber]]<nowiki/>[[Bereizketa|eizketa]]", [[greziera]]<nowiki/>zko ''genos'' hitzetik (hortik ere [[genitaltasuna]] eratorria), eta lehen aldiz [[Zizeron|Ziz]]<nowiki/>[[Zizeron|eron]]<nowiki/>en [[De inventione I|De inventione]] <nowiki/>[[De inventione I|I]] lanean erabilia agertzen da.
== Orientazio eta indentiate sexuala ==
Sexu-orientazioaren definizioetan, tradizioz, beste sexuko pertsonenganako erakarpena<nowiki/> ([[heterosexualitate]]<nowiki/>a), sexu berarekiko erakarpena ([[homosexualitate]]<nowiki/>a) eta bi sexuekiko erakarpena ([[bisexualitate]]<nowiki/>a) sartzen dira; aldiz, [[asexualitatea]] sexu-orientazioko laugarren kategoriatzat hartzen dute ikertzaile batzuek eta ohiko sexu-orientazio eza gisa definitu da. Asexualek erakarpen gutxi edo batere ez dute beste pertsona batzuekiko. Hau, sexu-orientazio eza gisan har daiteke. <ref>{{Erreferentzia|izenburua=Asexuality|argitaletxea=Springer-Verlag|url=http://dx.doi.org/10.1007/springerreference_306862|sartze-data=2020-05-27|encyclopedia=SpringerReference}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Anne T.|abizena=Vo|izenburua=Toward a Conceptual Understanding of Evaluative Thinking|orrialdeak=29–47|abizena2=Schreiber|abizena3=Martin|izena2=Jacob S.|izena3=Ashley|data=2018-04-16|url=http://dx.doi.org/10.1002/ev.20324|aldizkaria=New Directions for Evaluation|alea=158|zenbakia=2018|issn=1097-6736|doi=10.1002/ev.20324|sartze-data=2020-05-27}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Asexuality: prevalence and associated factors in a national probability sample {{!}} Journal of Sex Research {{!}} Find Articles|data=2012-05-13|url=https://web.archive.org/web/20120513004558/http://findarticles.com/p/articles/mi_m2372/is_3_41/ai_n6274004/|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2020-05-27}}</ref>
Ikerlariek oraindik ez dakite nola garatzen den sexu-orientazio espezifiko bat. Hainbat ikerketa egin dira [[genetika]]<nowiki/>ren, [[ekintza hormonal]]<nowiki/>aren, [[garapen-dinamiken]] eta eragin kultural eta sozialen eragina zehazteko. Ikerketa hauen emaitzek iradokitzen dute faktore biologiko eta ingurumenekoek eragin konplexua dutela formazioan. Sexu-orientazioa garatzeko arrazoi biologikoak adierazten dituzten ebidentzien kopurua kausa sozialen ebidentziena baino askoz handiagoa da, batez ere [[gizon]]<nowiki/>ezkoena. <ref>{{Erreferentzia|izenburua=Adolescents|argitaletxea=Kluwer Academic Publishers|orrialdeak=71–103|url=http://dx.doi.org/10.1007/0-306-47643-6_4|aldizkaria=Sexual Orientation in Child and Adolescent Health Care|isbn=0-306-46761-5|sartze-data=2020-05-27}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Appendix|argitaletxea=Springer Publishing Company|url=http://dx.doi.org/10.1891/9780826193827.ap01|aldizkaria=Delivering Culturally Competent Nursing Care|isbn=978-0-8261-9381-0|sartze-data=2020-05-27}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Denise A.|abizena=Copelton|izenburua=Book Review: Marriages and Families: Making Choices in a Diverse Society|orrialdeak=99–103|data=2005-01|url=http://dx.doi.org/10.1177/0092055x0503300115|aldizkaria=Teaching Sociology|alea=1|zenbakia=33|issn=0092-055X|doi=10.1177/0092055x0503300115|sartze-data=2020-05-27}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Edward|abizena=Stein|izenburua=Forms of Desire|data=2013-04-15|url=http://dx.doi.org/10.4324/9780203760130|doi=10.4324/9780203760130|sartze-data=2020-05-27}}</ref>
| |||