12:06, 22 maiatza 2020ko berrikusketa aldatu Oxeluribe (eztabaida \| ekarpenak) 97 edits →‎Distantziak Etiketa: Ikusizko edizioa ← Aurreko ezberdintasuna		14:08, 22 maiatza 2020ko berrikusketa aldatu desegin Oxeluribe (eztabaida \| ekarpenak) 97 edits No edit summary Etiketa: Ikusizko edizioa Hurrengo ezberdintasuna →
23. lerroa: == Historia == Hainbat teoria daude triatloia noiz eta nola sortu zen adierazten dutenak. Alde batetik, [[Scott Tinley]] triatleta, [[historialari]] eta [[Idazle\|idazleak]] dioenez, triatloiaren jatorria 1920-1930 hamarkadan [[Frantzia\|Frantzian]] eginiko lasterketa bati egozten zaio, orduan "[[Les trois sports]]", "[[La Course de Débrouillards]]" edota "[[La course des Touche à Tout]]" deiturikoa. Triatloi horrek oraingo triatloiaren alderantzizko ordena zuen: hasteko 3 kilometroko martxa lasterketa, 12 kilometro bizikletaz jarraian, eta amaitzeko, [[Marne]] [[Kanal (argipena)\|kanalean]] barrena igerian. Proba hori urtez urte errepikatu da. Bestalde, 2010az geroztik, garai hartan eginiko lasterketa urtero errepikatzen dute Frantzian, [[Joinville-le-Ponte\|Joinville-le-Pontetik]] gertu, [[Meulan-en-Yvelines\|Meulanen]] eta [[Poissy\|Poissyn]]. Hori horrela, 1920. urtean ''[[L'Auto]]'' izeneko egunkari frantsesak "Les trois sports" izeneko lehiaketa haren berri eman zuen.<ref>[https://www.multisportaustria.at/files/doc/History/Triathlon_History.pdf History of Triathlon]</ref> Bestetik, bada beste teoria bat pisu handiagoa hartzen duena aurrekoak baino. Triatloia [[San Diego (Kalifornia)\|San Diegoko]] ([[Kalifornia]]) Track and Field-en klub batean sortu zela uste da, 1974an zehazki, [[Jack Johnstone]] eta [[Don Shanahan\|Don Shanahanen]] eskutik. Gaur egungo triatloiaren alderantzizko ordenan egin zen: lehendabizi martxa lasterketa, ondoren txirrindularitza, eta azkenik, igeriketa.<ref name=":3">{{Erreferentzia\|izenburua=¿Cómo y cuándo nace el triatlón?\|hizkuntza=es\|data=2016-07-19\|url=https://taymory.com/taymorylife/cuando-nace-triatlon/\|aldizkaria=Taymory Life\|sartze-data=2020-04-02}}</ref> Bertan, 46 pertsonak hartu zuten parte. San Diego Track Club-aren [[Babesletza (argipena)\|babesletza]] izan zuen, lagun-talde bat probetarako entrenatzen hasi baitzen. Hala ere, gaur egun, gertakari hori ongi dokumentatuta mantentzen da, eta ez da Frantziako ekitaldietan oinarritzen. Bi atleta horiek "[[Biatloi\|Biatloia]]" sortu zuten, 7,2 km martxa lasterketa eta 400 m igeri egin beharreko proba, alegia. Hala, adierazten denez, Biatloiari beste diziplina bat gehiago sartzea erabaki zuten 1978ko irailaren 25ean, eta lehenengo aldiz neurri hauekin egin zuten triatloia: 9,66 km martxa lasterketa, 5 km txirrindularitza eta 500 m igeriketa.<ref name=":3" /> 1989. urtean, distantzia ofizialak ezarri ziren eta horiek 1.500 m igerian, 40 km txirrindularitza eta 10 km martxa lasterketa ziren. Gaur egun, distantzia horiek mantentzen dituen triatloiari triatloi olinpiko deritzo. 119. lerroa: \|6,5 a 13 km \|1,7 a 3,5 km \|ITUk arautua.<ref name=":0">{{Erreferentzia\|izena=\|abizena=International Triathlon Union\|urtea=\|izenburua=2016 ITU Competition Rules (pdf)\|argitaletxea=\|orrialdea=\|orrialdeak=\|ISBN=\|hizkuntza=en\|url=https://www.triathlon.org/about/downloads/category/competition_rules\|aldizkaria=Triathlon.org\|sartze-data=2020-05-22}}</ref> ~~\|ITUk arautua.~~ \|- \|[[Sprint\|Sprint-a]] 125. lerroa: \|20 km \|5 km \|ITUk arautua.<ref name=":0" /> \|- \|Motza 140. lerroa: \|10 km (6.25 mi) \|Distantzia olinpiko edo nazioarteko distantzia ere esaten zaio. ITUk arautua .<ref name=":0" /> \|- \|Distantzia erdia 146. lerroa: \|80 a 90 km \|20 a 21 km< \|''Middle distance'', “ironman erdia” edo ''Ironman 70.3'' ere esaten zaio. ITUk arautua.<ref name=":0" /> \|- \|Distantzia luzea 152. lerroa: \|{{nowrap\|100 a 200 km}} \|10 a 42,2 km \|ITUk arautua.<ref name=":0" /> \|- \|- 162. lerroa: \|42.195 km (26.2 mi) \|''Ironman 140.6'' ere deitzen zaio. Oinez egin beharreko distantzia maratoiaren distantzia bera da. \|} ITUk Triatloiko Nazioarteko Batasuna adierazten du, eta distantzia olinpikoko lasterketak [[Antolakuntza\|antolatu]] zein zigortzen ditu. Lasterketa horiek mundu osoko goi mailako, junior mailako eta kirolari afizionatuen txapelketetan ematen dira gehien, bost adin-tarteetako taldeetan banatuta. Elite mailan, txirrindularitza unean drafting-a erabiltzea onartzen zaie triatletei. Hala ere, [[Adin (argipena)\|adinaren]] arabera drafting-a ez dago baimendua. 169. lerroa: == Modalitateak == Triatloi lasterketak hainbat modalitatetan sailkatzen dira: distantzia laburrekoak, luzekoak, txirrindularitza-zirkuitukoak, [[Kros (argipena)\|krosekoak]] (bideetakoak zein [[Mendi\|mendikoak]]) edota drafting-a onartzen ~~dutenekoak~~dutenak. Triatloi [[Federazio\|federazioek]] zuzentzen dituzten beste zenbait probetan ere proba berean zenbait kirol diziplina egiten dira. Horietariko bat [[Duatloi\|duatloia]] da, martxa lasterketa, ondoren txirindularitza eta txirrindularitza ostean berriz martxa lasterketa hartzen dituena bere baitan~~. Eskakizun fisiko handienetariko duatloia [[Powerman]] deitzen da, Ironman triatloiaren antzekoa dena (10 km-ko martxa lasterketa, 150 km-ko txirrindularitza eta 30 km-ko martxa lasterketa)~~. [[Mendiko duatloia]] ere badugu, [[Asfalto\|asfaltatu]] gabeko bideetan eta [[Mendiko bizikleta\|mendiko bizikletan]] egiten dena. Akuatloia, martxa ~~lasterketa~~lasterketak, jarraian ~~igeriketa~~igeriketak eta amaitzeko berriz martxa lasterketak osatzen dute. Azkenik, triatloi zuria dugu, [[Negu\|neguan]] egiten dena, eta igeriketaren ordez [[Iraupen-eski\|iraupen-eskia]] eta [[kuadriatloia]] biltzen dituena (triatloiari [[Piraguismo\|piraguismoa]] gehitzen dio). Ondorengo taulan azalduriko proben distantzia espezifikoak azaltzen dira.<ref>{{Erreferentzia\|izenburua=Triatlón ¿en qué consiste y qué tipos hay?\|hizkuntza=es\|data=2017-05-17\|url=https://buhomag.elmundo.es/deportes/triatlon-en-que-consiste-y-que-tipos-hay/\|aldizkaria=BUHO\|sartze-data=2020-05-22}}</ref>[[Fitxategi:Triatlón_Blanco_Reinosa.jpg\|link=https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Triatl%C3%B3n_Blanco_Reinosa.jpg\|thumb\|Triatloi zuria.]] Duatloian, eskakizun fisiko handieneko ekitaldiari Powerman deritzo (10 km-ko martxa lasterketa , 150 km-ko txirrindularitza eta 30 km-ko martxa lasterketa), Ironman triatloiaren antzekoa.▼ ~~[[Fitxategi:Triatlón_Blanco_Reinosa.jpg\|link=https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Triatl%C3%B3n_Blanco_Reinosa.jpg\|thumb\|Triatloi zuria.]]~~ {\| class="wikitable" \|Duatloia \|Martxa lasterketa - txirrindularitza - martxa lasterketa \|Sprint-a 5-20-2'5* Motza 10-40-5 Luzea 14-60-7* \|- \|Triatloia 200 ⟶ 197 lerroa: \|Motza 2'5-1-2'5 \|} ▲Duatloian, eskakizun fisiko handieneko ekitaldiari ''Powerman'' deritzo (10 km-ko martxa lasterketa , 150 km-ko txirrindularitza eta 30 km-ko martxa lasterketa), Ironman triatloiaren antzekoa. === Modalitate bakoitzeko lehiaketa ezagunenak: === Modalitate bakoitzean, lehiaketa ezagunenak hauek dira. * [[Munduko triatloi-serieak]] (ingelesezko siglak: ~~TWS~~WTS): Distantzia laburreko hainbat lasterketa ~~ezberdin~~biltzen ~~egiten diren~~dituen mundu mailako ~~txapelketak~~txapelketa ~~dira~~da, eta txirrindularitza [[Errepide\|errepidean]] zein drafting-a onartzen ditu. Denboraldiko probetan lortutako 5 emaitzarik onenak hartuta [[Puntuazio marka\|puntuazio]] altuena lortzen duen triatleta izaten da txapelketako irabazlea. * [[Ironman]]: Triatloiko proba guztietatik gogorrena da. Hiru zatitan bereizten da: igeriketa, 3,86 km; bizikleta, 180 km eta korrika, 42,195 km (maratoia). Lasterketak, gehienez, 17 ordu irauten ditu, baina batez besteko denbora 12 ordukoa da eta azkarren egindako ironman-a 7:41:33 denboran egindakoa da. Distantzia luzeko triatloia ere deitzen zaio. * [[Xterra]]: Triatloi kros modalitateko distantzia laburreko txapelketa da.

Triatloi: berrikuspenen arteko aldeak