Energia termiko: berrikuspenen arteko aldeak

 

== Ikuspegi termodinamikoa ==

 

Barne-energia hobeto ulertzeko, sistemak maila molekularrean aztertzen dira. [[Gas]] molekulak espazioan abiadura jakin batekin mugitzen dira; beraz, energia zinetiko pixka bat dute. Translazio-energia esaten zaio horri. Molekula poliatomikoen atomoek ardatz batekiko biratzen dute eta errotazio honekin lotutako energia errotazio energia zinetikoa da. Mota honetako molekulen [[Atomo nukleo|atomoek]], euren masa zentro komunarekiko dardara egin lezakete, orduan, "Aldaera" mugimendu honen energia, energia zinetiko bibratorioa izango litzateke. Gasen kasuan, energia zinetikoa batez ere [[translazio]] eta [[errotazio]] mugimenduengatik gertatzen da, non bibrazio mugimendua tenperatura altuetan esanguratsu bihurtzen den. Atomo bateko elektroiek nukleoaren inguruan biratzen dute eta, beraz, errotazio energia zinetikoa dute. Kanpoko orbitetako [[Elektroien garraio katea|elektroiek]] energia zinetiko handiagoak dituzte. [[Partikula (argipena)|Partikula]] hauek ere euren ardatzen inguruan biraka dabiltzanez, mugimendu honekin erlazionatutako energia biraketa-energia da. Atomo baten nukleoan dauden beste partikulek ere biraketa-energia dute. Molekulen energia zinetikoarekin erlazionatutako sistema baten barneko energiaren zatiari energia sentikorra deitzen zaio (edo molekulen energia zinetikoa). [[Molekula|Molekulen]] batez besteko abiadura eta jarduera-maila [[Gas-argiztapen|gasa]]<nowiki/>ren tenperaturarekiko proportzionalak dira; beraz, tenperatura altuagoetan molekulek energia zinetiko altuagoak dituzte eta, ondorioz, sistemak barne-energia altuagoa du. Substantzia baten molekulen arteko lotura-indarrekin, molekula baten barruko atomoen arteko loturarekin eta atomo baten barneko partikulen eta bere nukleoaren arteko loturarekin ere lotzen da barne-energia. Molekulak elkarrekin lotzen dituzten [[Indar|indarrak,]] espero bezala, sendoagoak dira solidoetan, eta ahulagoak gasetan. Solido edo likido baten molekulei energia nahikoa gehitzen bazaie, hauek indar molekularrak garaitu eta banandu egiten dira, substantzia gas bihurtuz; [[Fase (argipena)|fase]] aldaketa prozesu bat da. Energia agregatuaren ondorioz, gas-faseko sistema bat fase solido edo likidokoa baino barne-energia maila altuagoan dago. Sistema baten fasearekin [[Lotura kimiko|lotuta]]<nowiki/>ko barneko energiari energia [[La Tête ailleurs|latentea]] deitzen zaio. Fase-aldaketaren prozesua gerta daiteke sistema baten konposizio kimikoa aldatu gabe. Benetako arazo gehienak kategoria honetan kokatzen dira, eta, beraz, ez da beharrezkoa atomoek molekula batean dituzten lotura-indarrei arreta jartzea. Atomo batek, bere nukleoan, karga positiboa duten neutroiak eta protoiak ditu, bero-fluxuaren indar handien bidez elkarri lotuak, baita bere inguruan orbitatzen modu negatiboan kargatutako elektroiak ere. Molekula bateko lotura atomikoekin lotutako barneko energiari energia kimikoa esaten zaio. [[Erreakzio kimiko|Erreakzio]] kimiko batean, adibidez, errekuntza-prozesu batean, lotura kimiko batzuk suntsitu eta beste batzuk eratu egiten dira, eta, ondorioz, barneko energiak aldaketa bat izaten du. [[Indar]] nuklearrak elektroiak nukleoarekin lotzen dituztenak baino askoz handiagoak dira. Atomoaren nukleoaren barneko lotura indartsuekin lotutako energia kopuru handi honi energia nuklearra deitzen zaio.