Itsaspeko nuklear: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:USS Nautilus SSN-571 - 0857101.jpg|thumb|USS Nautilus (SSN-571)]]
14 ⟶ 13 lerroa:
Lehenengo propultsio nuklearreko itsaspekoaren eraikuntza ahalbidetu zen; Itsasontzi Bulegoko, Ontzi-Erreaktore dibisioaren eta [[Energia Atomiko Batzordearen]] ingeniari eta ikerlari talde bat, lortu zituen garapen arrakastatsuei esker, energia nuklearreko lantegi batean. 1951ko uztailean, [[Ameriketako Estatu Batuetako Kongresua|Amerikako Estatu Batuetako Kongresuak]], ''Nautilus'' izeneko lehenengo itsaspeko nuklearra eraikitzeko baimena eman zuen, [[Hyman G. Rickover USN kapitainaren]] zuzendaritzapean (izena partekatuz, Nemo kapitainaren Nautilus itsaspekoarekin, [[Jules Verne|Julio Verneren]] “''[[Hogei mila legoako bidaia itsaspetik|hogei mila leguetako bidaia]]''” fikziozko liburuan agertzen zena eta [[Bigarren Mundu Gerra|Bigarren Mundu Gerran]] borrokatu zuen USS Nautilus-arekin (SS-168)).
[[Westinghouse Electric|Westinghouse Corporation]]-ari Nautilus-aren erreaktorearen eraikuntza esleitu zitzaion. Itsaspekoa konpainia elektrikoan amaitu ostean, [[Mamie Eisenhower]]-ek (AEBetako presidentearen emaztea) xanpain-botila tradizionala Nautilus-eko brankan hautsi zuen eta 1954 ko <ref>{{Erreferentzia|izenburua=USS Nautilus (SSN-571)|url=https://americanhistory.si.edu/subs/history/subsbeforenuc/revolution/nautilus.html|aldizkaria=americanhistory.si.edu|sartze-data=2020-05-12}}</ref>irailaren 30an USS Nautilus (SSN-571) izendatu zuten. [[Groton (Connecticut)|Groton-en (Connecticut)]],1955eko urtarrilaren 17an irten zen itsas probak egitera. Itsaspekoa 98 metro luze zuen, eta 55 milioi dolar inguru kosta zituen.
1950eko hamarkadan, [[Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna|Sobietar Batasunak]] laster jarraitu zituen [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuetako]] pausoak itsaspeko nuklearren garapenean. Nautilus-en garapenaz bultzatuta, 1950eko hamarkadaren hasieran, Sobietar Batasuna energia nuklearreko erreaktoreen lana hasi zuen [[Óbninsk]]-eko [[Fisika eta Energia Ingeniaritza institutuan,]] Anatoly P. Alexandrov-en eskutik, [[Kurchátov Institutuko]] zuzendari bihurtuko zena. 1956an hasi ziren Anatoly P. Alexandrov-en ikerlariek diseinatutako energia nuklearraren lehenengo erreaktorearen probak. Proba horiek egiten ziren bitartean, Vladimir N. Peregudov-en agindupean zegoen talde bat, erreaktorea edukiko zuen kaskoan aritu zen lanean.
Oztopo ugari gainditu ondoren, lurrun sorgailuekin, [[erradiazio]] ihesekin eta bestelako elementuekin, lehengo ahalegin horietan oinarrituz, lehenengo itsaspeko nuklearrasortu zuten. 627 Proiektuko "Kit" Klaseko itsapekoa izan zen, K-3 "Leninskiy Komsomol" izenarekin, nahiz eta [[Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundea|ipar atkantikoko itunaren erakundean]] [[November klasekoa]] deitu<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Submarine History 1945-2000: A Timeline of Development|url=http://www.submarine-history.com/NOVAfour.htm|aldizkaria=www.submarine-history.com|sartze-data=2020-05-12}}</ref>.
[[Fitxategi:USS George Washington (SSBN-598) in a floating dry dock at Pearl Harbor, Hawaii (USA), circa in 1973.jpg|thumb|USS George Washington (SSBN-598) kai-mutur lehor batean Pearl Harbor-en, Hawai (EE. UU)]]
Misil balistikoak zituzten itsaspekoentzako (SMB), propultsio nuklearra oso aproposa zela agerian geratu zen; zeren eta honek egiten zuen denbora gehiago egon ahal izatea ur azpian, eta aldi berean, zailagoa izaten zen haien detekzioa. Misil balistikoak zituen lehenengo propultsio nuklearreko itsaspekoa (SMBPN) [[USS George Washington]] (SSBN-598) izan zen, 16 [[UMG-27 Polaris]] misil garraiatzen zituena. 1960ko azaroaren eta 1961eko urtarrilaren artean bere lehengo patruila egin zuen. Sobietarrek, 629 proiektuaren propultsio nuklearreko itsaspeko (Golf Class) batzuk zituzten, eta itsaspeko hauekin (SMBPN) Amerikako Estatu Batuak baino urte bat beranduago hasi arren, [[658 proiektuarekin]] [[K-19 itsaspekoa|K-19]] (Hotel Class) itsaspekoa eraiki zuten 1960ko azaroan. Hala ere, K-19 itsaspekoak soilik garraiatu ahal zituzten hiru misil balistiko. 16 misil garraiatu ahal zituen lehengo SMBPN sobietarra [[667A proiektuarekin]] lortu zen eta Yankee klasekoak izango ziren. Mota honetako lehengo itsaspekoa, 1967. urtean hasi zen nabigatzen. Ordurako Amerikako Estatu batuak bazituzten mota honetako 41 itsaspeko zerbitzuan.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Nuclear-powered ballistic missile submarines - Project 667A|url=http://russianships.info/eng/submarines/project_667a.htm|aldizkaria=russianships.info|sartze-data=2020-05-12}}</ref>
[[Gerra Hotza|Gerra Hotzaren]] garaian, 5 eta 10 itsaspeko artean eraikitzen ziren aldi berean Sobietar Batasuneko itsaspeko lau ontzioletako bakoitzean. Ontziola horiek ziren Sevmash [[Severodvinsk]]-en, Admiralteyskiye [[San Petersburgo]]-n, Krasnoye Sormovo [[Nizhni Novgorod|Nizhny Novgorod]]-en eta [[Komsomolsk-na-Amure|Amurskiy Zavod Komsomolsk-ko Amur-en]]. 1950eko hamarkadaren amaieratik eta 1997aren amaieraren bitartean, Sobietar Batasunak eta gero Errusiak 245 itsaspeko eraiki zituzten, gainontzeko nazioek batera baino gehiago.
Gaur egun, sei herriealdek dauzkate nolabaiteko propultsio nuklearreko itsaspekoak era estrategikoan. Herrialde hauek dira: Estatu Batuak, Errusia, [[Frantzia]], [[Erresuma Batua]], [[Txinako Herri Errepublika|Txina]] eta [[India]]<ref>{{Erreferentzia|izenburua=NTI: Submarine Proliferation|data=2006-02-13|url=https://web.archive.org/web/20060213113104/http://nti.org/db/submarines/|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2020-05-12}}</ref>. Hala ere, [[Argentina]] eta [[Brasil]]<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Argentina, Brazil eye joint project for nuclear submarine-Rest of World-World-The Times of India|data=2008-03-01|url=https://web.archive.org/web/20080301075139/http://timesofindia.indiatimes.com/World/Rest_of_World/Argentina_Brazil_eye_joint_project_for_nuclear_submarine/articleshow/2811118.cms|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2020-05-12}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=DefesaNet - Argentina - Submarino Nuclear - Argentina Desenvolverá Submarino Nuclear|url=http://www.defesanet.com.br/ar/noticia/19796/Submarino-Nuclear---Argentina-Desenvolvera-Submarino-Nuclear/|aldizkaria=www.defesanet.com.br|sartze-data=2020-05-12}}</ref> <ref>{{Erreferentzia|izenburua=Submarino nuclear: el nuevo potencial geoestratégico de Brasil|hizkuntza=es-ES|url=https://www.infobae.com/opinion/2017/11/07/submarino-nuclear-el-nuevo-potencial-geoestrategico-de-brasil/|aldizkaria=Infobae|sartze-data=2020-05-12}}</ref>bezalako beste herrialde batzuek, badituzte energia nuklearreko itsaspekoak eraikitzeko proiektuak martxan.
Erresuma Batuan, [[Royal Navy|Royal Navyren]] gaur egungo eta erretiratutako itsaspeko guztiak [[Barrow-in-Furness-en]] eraiki dira (horietako hiru salbuespen izan ezik: [[HMS Conqueror]], [[HMS Renown]] eta [[HMS Revenge]]), non oraindik jarraitzen dira egiten propultsio nuklearreko itsaspekoak. Conqueror-a, propultsio nuklearreko itsaspeko bakarra izan da, torpedoen erabilpenarekin, beste itsasontzi baten aurka borrokatu egin duena. Horren ondorioa izan zen, [[ARA General Belgrano]] itsasontzia [[Falklandetako Gerra|Malbinetako gerran]] hondoratu zuela 1982an.
'''ERREFERENTZIAK'''
<references /><br />{{autoritate kontrola}}
| |||