Hegazti: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
→Kanpo estekak: txoriak |
→Banaketa: +edukiak |
||
218. lerroa:
== Banaketa ==
Hegaztiak Lur planetako habitat lurtar gehienetan aurki daitezke, zazpi kontinentetan daude barreiatuta eta haien populaziorik hegotarrenak 440 kilometro Antartika barrura ere iristen dira.<ref>{{Erreferentzia|abizena=Brooke, Michael.|izenburua=Albatrosses and petrels across the world|argitaletxea=Oxford University Press|data=2004|url=https://www.worldcat.org/oclc/52485064|isbn=0-19-850125-0|pmc=52485064|sartze-data=2020-05-12}}</ref> Hegazti aniztasun handiena duten lurraldeak gune tropikalak dira. Antzina aniztasun hori tropikoen espeziazio maila egozten zitzaion, baina azken ikerketek egiaztatu dute espeziazio maila altuagoa pairatzen dutela latitude altuetan kokatzen diren izaki bizidunek, tropikoetan baino lehia handiagoa dagoelako bizirauteko.<ref>{{erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=The latitudinal gradient in recent speciation and extinction rates of birds and mammals.|argitaletxea=Semantic Scholar|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=en|url=https://www.semanticscholar.org/paper/The-latitudinal-gradient-in-recent-speciation-and-Weir-Schluter/029242df1187a94ec41acf8c9e1abfd63f3a2a98}}</ref> Hegazti espezie askok urtero ozeanoak zeharkatu eta migrazio urrunak egiten dituzte. Hegazti espezie batzuk ozeanoetara egokitu dira eta lehorrera soilik ugaltzeko etortzen dira,<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Biology of marine birds|argitaletxea=CRC Press|data=2002|url=https://www.worldcat.org/oclc/46640826|isbn=0-8493-9882-7|pmc=46640826|sartze-data=2020-05-12}}</ref> gainera, zenbait pinguino hirurehun metroko sakoneraraino igeri egiten erregistratu dira.<ref>{{Erreferentzia|izena=Katsufumi|abizena=Sato|izenburua=Buoyancy and maximal diving depth in penguins: do they control inhaling air volume?|orrialdeak=1189–1197|hizkuntza=en|abizena2=Naito|abizena3=Kato|abizena4=Niizuma|abizena5=Watanuki|abizena6=Charrassin|abizena7=Bost|abizena8=Handrich|abizena9=Maho|izena2=Y.|izena3=A.|izena4=Y.|izena5=Y.|izena6=J. B.|izena7=C.-A.|izena8=Y.|izena9=Y. Le|data=2002-05-01|url=https://jeb.biologists.org/content/205/9/1189|aldizkaria=Journal of Experimental Biology|alea=9|zenbakia=205|issn=0022-0949|pmid=11948196|sartze-data=2020-05-12}}</ref>
Badira gizakiak aldatutako habitatetara egokitu diren hegaztiak ere, batzuk gizakia bizi den ingurunetan ohikotasunez elikatzera ere iritsi dira. Batzuetan hegazti espeziak gizakiak berak hurbildu ditu beregana, horren adibide dugu faisaia, zeina joko-hegazti gisa erabili izan den munduan zehar.<ref>{{Erreferentzia|abizena=Hill, David.|izenburua=The pheasant|argitaletxea=BSP Professional|data=1988|url=https://www.worldcat.org/oclc/59674114|isbn=0-632-02011-3|pmc=59674114|sartze-data=2020-05-12}}</ref> Beste hegazti batzuk beraien kontura hurreratu zaizkio gizakiari, ''Myiopsitta monachus'' espeziea Ipar Amerikako zenbait hiritan bizi da, kaioletatik ihes egitea lortu baitzuen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Birds of the World - Comprehensive life histories for all bird species and families|hizkuntza=en|url=https://birdsoftheworld.org/bow/home|aldizkaria=birdsoftheworld.org|sartze-data=2020-05-12}}</ref> Abeltzainen koartza (''Bubulcus ibis''),<ref>Arendt, Wayne J. (1988ko urtarrilaren 1). "Range Expansion of the Cattle Egret, (''Bubulcus ibis'') in the Greater Caribbean Basin". ''Colonial Waterbirds''. '''11''' (2): 252–262. doi:10.2307/1521007. JSTOR 1521007.</ref> ''Milvago chimachima''<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Handbook of the birds of the world|argitaletxea=Lynx Edicions|data=©1992-©2013|url=https://www.worldcat.org/oclc/861071869|isbn=84-87334-10-5|pmc=861071869|sartze-data=2020-05-12}}</ref> eta ''Eolophus roseicapilla''<ref>{{Erreferentzia|abizena=Juniper, Tony.|izenburua=Parrots : a guide to parrots of the world|argitaletxea=Christopher Helm|data=2003|url=https://www.worldcat.org/oclc/755089396|isbn=0-7136-6933-0|pmc=755089396|sartze-data=2020-05-12}}</ref> besteak beste, nekazaritza eta abeltzaintzak erakarrita hurreratu ziren gizakiarengana.
== Anatomia eta fisiologia ==
[[Fitxategi:Birdmorphology.svg|thumb|400px|Hegazti baten kanpoko anatomia: 1 Mokoa, 2 Burua, 3 Irisa, 4 Begi-ninia, 5 Kapa, 6 Estalki txikiak, 7 Sorbaldakoak, 8 Estalki ertainak, 9 Tertziarioak, 10 Atzealdea, 11 Primarioak, 12 Irekidura, 13 Izterra, 14 Artikulazio tibio-tartsala, 15 Tartsoa, 16 Oina, 17 Tibia, 18 Sabela, 19 Saihetsak, 20 Bularra, 21 Zintzurra, 22 Karunkula]]
| |||