Errepideko txirrindularitza: berrikuspenen arteko aldeak

 

'''Errepideko txirrindularitza''' zolatutako bideetan bizikletaz egiten den [[Txirrindularitza (kirola)|kirol txirrindularitzako]] modalitatea da. Hainbat motatako lasterketak bereizten dira lurzoruaren, profilaren, luzeraren, arautegiaren zein lasterketa egituraketaren arabera. Horien artean, askotariko material eta estrategiak darabiltzaten lasterketak daude, hala nola [[Erlojupeko|erlojupekoak]], [[gravel]]a (legarrean) edota mendiko etapak. 1900. urtean [[UCI|UCI (Union Cycliste Internationale)]] sortu zen,<ref>{{Erreferentzia|izenburua=History|hizkuntza=en|url=https://www.uci.org/inside-uci/about/history|aldizkaria=UCI|sartze-data=2020-03-27}}</ref> txirrindularitzako modalitate guztiak barne hartuta. Gaur egun, bizikletako modalitate horietara beste hainbat batu dira.

 

== Historia ==

 

=== Sorrera ===

===== Krisia =====

XIX. mendearen erditik aurrera, [[Europa|Europako]] ekonomiak gora egin zuen eta hiriak urbanizatuz joan ziren. Jendea, bizikletak erosi ordez, motorrezko ibilgaluak erosten hasi zen, bizikleten fabrikazioa jaistera behartuz. Gertaera horrek zuzenean eragin zion txirrindularitzari, talde profesionalen diru sarrerak mugatuz. Hala ere, 1954tik aurrera, krisi egoerara egokitzeko, bibikleten industriarekin zerikusirik ez zeukaten babesleak bilatzen hasi ziren.

Krisi hau gertatzeko beste arrazoi bat, txirrindularitza ezagutzera emateko zailtasuna zen. Beste "estadioetako" hainbat kirol ez bezala, txirrindularitzaren irudiak telebistan ematea ez zen batere erraza. Fenomeno honek [[Kriterium|kriteriumak]] hedarazi zituen, zeukaten ikusgarritasunagatik.

 

Gorakada hori ikusita, lasterketen antolatzaileak etapa laburrago eta korapilatsuagoak prestatzen hasi ziren itzuli handietarako, honela, ikusgarritasuna lortu zuten. 90eko hamarkadan, [[Greg LeMond]] eta [[Miguel Indurain]] bezalako txirrindulariak arrakasta izaten hasi ziren, gaztetatik bizikleta gainean ibiltzera espezializatuak. Ordura arte txirrindularitza profesionalean sartzea ez zen lan erraza, ikasketa edota beste lanbide batekin tartekatu behar baitzen kirol karrera. Orain, ordea, taldeek helburu zehatzak bilatzen dituzte txapelketen egutegian eta horretarako txirrindulari espezializatuak bilatzen dituzte, lasterketa zehatzetara egokitzen direnak.

 

 

==== Euskal Herrian ====

 

Azken urteotan, ''[[Monumentu (txirrindularitza)|Monumetu]]'' izenpean, aipaturiko bost klasiko bildu dira, prestigio handieneko egun bateko lasterketak bilakatuz: [[Milan-San Remo]], [[Flandriako Tourra]], [[Paris-Roubaix]], [[Lieja-Bastogne-Lieja]] eta [[Lombardiako Giroa]]. Lasterketa hauek izen berezia hartu dute daukaten ibilbide historikoagatik.

Euskal Herrian ere badago profesionalen lehen mailako klasiko bat, bai emakume zein gizonezkoen kategoriak antolatzen dituena: [[Donostia Klasikoa]]. Urtero maila altueneko txirrindulariak Gipuzkoako hiriburuaren inguretara ekartzen ditu.

 

 

==== Erlojupeko motak ====

Hasteko, erlojupekorik ohikoena [[bakarkako erlojupeko]]a da, non txirrindulariak bere kabuz ahal duen denbora gutxienean osatu behar duen ibilbidea. Munduko txapelketen eta Olinpiar Jokoen parte dira.

 

Ultradistantzia lasterketetan ezagunena [[Transcontinental Race]] (TCR) izalgo litzateke. Lasterketa horretan, txirrindulariek 4000km inguruko ibilbidea osatzen dute, Europa zeharkatuz. Parte-hartzaileka kontrolatzeko, GPS-a eraman behar dute txirrindulariek eta kontrol puntu batzuetatik pasatu behar dute kanporatuak ez izateko. Ibilbidea beraien aukera da. Lasterketa honen antolakuntzak ez du hornidurarik eskaintzen, hau da, lasterkari bakoitzak eraman behar du bere jatekoa eta arropa guztia gainean. Lasterkariek ezin diote elkarri lagundu eta arautegiaren arabera "mugimendu guztia gizakiak eragin behar du" (debeku dira motorrak eta antzeko aparatuak).<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Rules|hizkuntza=en-US|url=https://reportage.transcontinental.cc/?page_id=126|sartze-data=2020-04-10}}</ref>

 

Beste hainbat lasterketa ere ezagunak dira: [[Race Across America]], [[Red Bull Trans-Siberian Extreme]], [[Race Across The Alps]] edo [[Dirty Kanza]] (Gravel formatoan) adibidez.

 

 

=== Munduko txapelketa ===

Errepideko txirrindularitzako munduko txapelketak urtero ospatzen diren lasterketak dira. [[Union Cycliste Internationale|Union Cycliste Internationalek]] antolatzen ditu eta honako modalitateak ospatzen dira: [[Klasikoak (txirrindularitza)|egun bateko lasterketak]], [[Erlojupeko|bakarkako erlojupekoak]], [[taldekako erlojupekoak]] eta [[taldekako erlojupeko mistoak]].

 

 

==== ''All rounder'' ====

Ingelesez ''all rouder'' (edo ''rouleur'') gaitasun asko batzen dituztenen deitzen zaie. Txirrindularitzako edozein modalitatetara ondo egokitu diren txirrindulariak bilduko genituzke multzo honetan. Txirrindulari horien gaitasunen artean klasikoak, itzuliak, erlojupekoak zein mendiko etapak daude. Batzuetan esprintak ere.