Berreraikuntza eta Garapeneko Nazioarteko Bankua: berrikuspenen arteko aldeak

{{eraikinerakunde infotaula automatikoa}}

'''BerreraikuntzakoBerreraikuntza eta SustapenekoGarapeneko Nazioarteko Bankua'''<ref>[[Euskalterm]]: [Laburtzapenak Hiztegia] [2009] eta [Hiztegi Terminologikoa] [2003]</ref> edo '''BIRD''' ({{lang-en|International Bank for Reconstruction and Development edo IBRD}}) Munduko Bankuaren Taldea osatzen duten bost erakundeetako bat da. [[Bigarren Mundu GerrakGerra]]k suntsitutako herrialdeen berreraikuntza finantzatzea helburu zuen nazioarteko erakunde bat da. Gaur egun, bere misioa pobreziaren aurkako borrokan kontzentratu da, estatuen finantzaketaren bidez. Eragiketa estatu kideek araututako ordainketen bidez mantentzen da. Nazioarteko finantza-erakunde horren helburua hiru ardatzetan zehaztu daiteke: herrialdeak berreraikitzen laguntzea, herrialde kideetako biztanleen bizi-maila igotzen laguntzea hazkunde orekatuaren bidez, eta gerra-ekonomia batetik bake-ekonomia batera igarotzeko lankidetzan aritzea.

BIRFBIRD 1945eko abenduaren 27an jarri zen martxan formalki, 1944ko uztailaren 1etik 22ra bitartean Bretton Woodseko (Hampshire Berria) akordioak nazioartean berretsi ondoren.

BIRFekBIRDek 1946ko ekainaren 25ean hasi zituen bere finantza-eragiketak, eta 1947ko maiatzaren 9an onartu zuen lehen mailegua. 250 milioi dolar eman zizkion Frantziari gerraosteko berreraikuntzarako, eta bankuak orain arte onartu duen mailegurik handiena da.

Organismo hau, nagusiki, Europa eta Japonia berreraikitzeko mekanismo bezala ezarri zen Bigarren Mundu Gerraren ondoren, Afrika, Asia eta Latinoamerikan garapen bidean dauden herrialdeetan hazkunde ekonomikoa sustatzeko agindu gehigarri batekin. Hasiera batean, bankuek epe luzeko azpiegitura proiektuei lehentasuna eman zieten: errepideak, aireportuak, eta zentral elektrikoak eraikitzea. Japonia eta bere bezero europarrak "graduatu" zirenez (per capita errenta maila jakin batzuk eskuratu zituzten), BIRFBIRD garapen bidean zeuden herrialdeetan zentratu zen erabat. 90eko hamarkadaren hasieratik, Europa Ekialdeko eta Sobietar Batasun zaharreko estatu post sozialistak ere finantzatu ditu.

Zuzendaritza-erakundeen prestakuntza eta erabakiak BIRFenBIRDen hartzea, akzioen bidez egintenegiten da, akzioen bidezko edozein sozietatetan bezala; akziodun nagusiek kontrolatzen dute erakundea. Boto kopurua banatzeko, Nazioarteko Diru Funtseko sistema bera jarraitzen da: 250 boto, sinatutako 100.000 dolarreko akzio bakoitzeko kide bat gehiago izateagatik. Izan ere, botoak banatzeko modu horrek, nahiz eta legez ez egon, AEBen beto-eskubidea eragiten du BIRFrenBIRDren erabakiak hartzerakoan, herrialde hori baita Bankuan kapital harpidetu gehien duena, nahiz eta zenbait herrialdek, hala nola Japoniak, behin eta berriz eskatu duten beren kuotaren igoera erlatiboa. BIRFenBIRDen organigraman honako hauek nabarmentzen dira: Lehendakaritza, zuzendari exekutiboak, BIRFBIRD-NDFko urteko batzar bateratua eta sektore- eta eskualde-biltzarrak. BIRFekoBIRDeko lehendakaritza Gobernadoreen Batzarrari dagokio, normalean herrialde bakoitzeko banku jaulkitzaileetako gobernadoreak. BIRFekoBIRDeko herrialde akziodun nagusiek (AEB, Alemania, Frantzia, Japonia eta Erresuma Batua) zuzendari exekutibo bat izateko eskubidea dute, eta gainerako zuzendari exekutiboak, gaur egun 24raino, ordezkaritza izateko gutxieneko ehunekoa lortzen duten herrialdeen koalizioen bidez aukeratzen dira.

BIRFekBIRDek maileguak ematen dizkie gobernuei eta enpresa publikoei, betiere dirua itzultzeko gobernu-berme (edo "subirano") batekin. Mailegu horietarako funtsak batez ere Munduko Bankuak kapital globalen merkatuetan jaulkitako bonuetatik datoz -normalean US $12 eta 15 bilioi urte artean-. Bonu horiek AAA gisa sailkatzen dira (ahalik eta kalifikazio altuena), estatu kideen zati baten kapitalak babesten dituelako, bai eta mailegu-hartzaileen berme subiranoek ere. Gainera, ordainduak diren maileguak birziklatu egiten dira.

BIRFenBIRDen kreditu-sailkapena dela eta, interes-tasa nahiko baxuetan mailegatuta eska dezake. Garatzeko bidean dauden herrialde gehienek kreditu-kalifikazio txarrak dituztenez, BIRFekBIRDek interes-tasa askoz ere erakargarriagoak eman diezazkieke herrialdeei, baita administrazio-gastuak estaltzeko tarte txiki bat (% 1 inguru) gehitu ondoren ere.