Pako Aristi: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
1. lerroa:
{{Biografia_infotaula_automatikoa}}
'''Pako Aristi Urtuzaga''' ([[Urrestilla]], [[Azpeitia]], [[Gipuzkoa]], [[1963]]ko [[irailaren 17]]a - ) [[euskal idazle]]a eta [[Kazetari|kazetaria]] da<ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=Aristi Urtuzaga, Pako - Auñamendi Eusko Entziklopedia|hizkuntza=eu|url=http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/aristi-urtuzaga-pako/ar-18638/|aldizkaria=aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus|sartze-data=2020-05-05}}</ref>.
== Biografia ==
[[Betharramita|Betharran]] ordenako fraideekin egin zituen bere lehen ikasketak eta ondoren [[Euskal Herriko Unibertsitatea]]n, [[Leioa]]n, [[Kazetaritza|Kazetaritzan]] lizentziatu zen. Komunikabideetan kolaboratzen du iritzi artikuluak, elkarrizketak eta erreportaiak idatziz hainbat egunkaritan<ref name=":1">{{Erreferentzia|izenburua=Euskal Literaturaren Hiztegia (ELH)|hizkuntza=eu|url=http://www.ehu.eus/ehg/literatura/idazleak/?p=115|sartze-data=2020-05-05}}</ref>. La Voz, [[Egin (egunkaria)|Egin]], Liberación, [[Euskadi Irratia]] eta [[Herri Irratia]]n kolaboratzeaz gain, [[Euskal Irrati Telebista|EiTBko]] gidoilaria ere izan da.<ref name=":2">[http://www.idazleak.eus/euskara/idazleak/pako-aristi-urtuzaga?q1=%20Pako&q2=Aristi "Pako Aristi Urtuzaga". Euskal Idazleen Elkartea]</ref> [[Urrestilla|Urrestillako]] elizako [[Organo (musika)|organo]]-jotzailea izan da eta beste instrumentu batzuk menderatzen ditu, horien artean [[gaita]], [[Galizia|Galizian]] egindako egonaldi ugarien ondorioz.<ref name=":0" />
== Literatur ibilbidea ==
[[1984|1984an]], [[Literatura|literaturatik]] eta [[Prentsa idatzia|prentsako]] noizbehinkako kolaborazioetatik bizitzea erabaki zuen. [[1985|1985ean]] bere lehen bi liburuak argitaratu zituen, oihartzun eta onarpen handia izan zutenak: alde batetik, bere lehen eleberria, ''Kcappo. Tempo di tremolo'' (Erein)<ref>{{eu}}[http://kritikak.armiarma.eus/?p=3953. Kcappo (tempo di tremolo) Kritiken hemeroteka]</ref>, eta bestetik ''Euskal kantagintza berria'' (Erein) [[1961|1961etik]] [[1985|1985era]] bitarteko euskal kantagintzari buruzkoa, non lehen aldiz [[Ez Dok Amairu]] taldearen hausturaren xehetasunak ematen ziren. ''Kcappo'' trilogia baten lehen eleberria izan zen, ''Irene, tempo di adagio'' (Erein, [[1987]]) eta ''Krisalida'' (Erein, [[1990]]) lanekin osatu zena<ref name=":0" />.
[[Olerkigintza|Poesiari]] dagokionez, Aristik ''Iraileko ipuin eta poemak'' ([[Elkar (argitaletxea)|Elkar]], [[1989]]) argitaratu zuen lehenik, eta ''Castletown'' ([[Erein]], [[1996]]) eta ''Oherako hitzak'' (Erein, [[1998]]) izan ziren haren oinordekoak<ref name=":3">{{Erreferentzia|izenburua=ARISTI, Pako. Portal Literatura Vasca|url=http://www.basqueliterature.com/es/Katalogoak/egileak/aristi|aldizkaria=www.basqueliterature.com|sartze-data=2020-05-05}}</ref>.
[[1992]]an eta [[1993]]an [[Rikardo Arregi Saria]] irabazi zuen.▼
▲[[1992]]an eta [[1993]]an [[Rikardo Arregi Saria]] irabazi zuen kazetaritza arloan egindako lanagatik<ref name=":1" />.
[[1998|1998an]], ''Urregilearen orduak'' eleberriagatik (''Las horas incontables'' [[Gaztelania|gaztelaniazko]] bertsioan), Espainiako Literatur Kritikarien Elkarteak urtero ematen duen Kritikaren Saria jaso zuen<ref>{{Erreferentzia|abizena=DN.ES.PAMPLONA|izenburua=Pako Aristi repasa su carrera literaria en el Instituto Biurdana|hizkuntza=es|data=2012-05-02|url=https://www.diariodenavarra.es/noticias/mas_actualidad/cultura/2012/04/27/pako_aristi_quot_tratado_siempre_dar_vida_que_escrito_quot_78513_1034.html|aldizkaria=diariodenavarra.es|sartze-data=2020-05-05}}</ref>.
[[1999|1999an]], Aristik ''Tribuaren hitz galduak'' ikuskizuna eskaini zuen herri askotan, [[Mikel Markez]] musikariarekin batera. Lan honen emaitza disko moduan argitaratu zen. Hurrengo urtean, [[Venezuela|Venezuelako]] lurretan Markez abeslariarekin batera egindako bidaia baten kronika argitaratu zuen, ''Venezuela, iraultza isilaren hitzak'' ([[Txalaparta (argitaletxea)|Txalaparta]]) izenburuarekin. [[2000]]. urtean ere, ''Nire Uztapide'' argitaratu zuen, Uztapide bertsolariaren biografia heterodoxoa, [[Bertsolari|bertsolariak]] bere [[Autobiografia|autobiografian]] isilarazi zuena erakutsi nahi zuena<ref name=":0" />.
Aristik haurrei eta gazteei zuzendutako literatura ere landu du. ''Matinellok ez du kukurik entzuten'' ([[Erein]], [[1985]]), ''Zazpi pirata baltsa batean'' (Erein, [[1988]]), ''Azken lamiaren bila'' (Erein, [[1991]]), ''Benetako lagunen aterbea'' ([[Ibaizabal (argitaletxea)|Ibaizabal]], [[1998]]) eta ''Nemesioren itzala'' (Elkar, [[2005]]) besteak beste<ref name=":3" />.
Irakurleen erantzun onaren adierazgarri, [[saiakera]]-esparruan kokatu izan den ''Gauza txikien liburua'' (Erein, [[2004]]) izenburuko lanak [[Beterriko Liburua Saria|Beterriko Liburua]] saria jaso zuen<ref name=":1" /><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Pako Aristirentzat Beterriko Liburua 2004 - Albisteak - Hizkuntza Berdintasuna|hizkuntza=eu-ES|url=https://www.gipuzkoa.eus/eu/web/hizkuntzaberdintasuna/albisteak/-/asset_publisher/ZXmA9ItxwNu8/content/pako-aristirentzat-beterriko-liburua-2004?inheritRedirect=false|aldizkaria=ORAIN Gipuzkoa|sartze-data=2020-05-05}}</ref>.
[[2008]]an Toribio Altzaga antzerkiko [[Euskaltzaindia|Euskaltzaindiaren]] eta [[Bilbao Bizkaia Kutxa|BBKren]] Literatur Sariaren irabazlea izan zen, ''Josu Dukatiren proposamena'' lanarekin.<ref>[http://www.berria.info/albisteak/31028/Mikel_Zubeldia_Pako_Aristi_eta_Amaia_Jauregizar_Euskaltzaindiaren_eta_BBKren_Literatur_Sarien_irabazleak.htm. Mikel Zubeldia, Pako Aristi eta Amaia Jauregizar, Euskaltzaindiaren eta BBKren Literatur Sarien irabazleak (Berria)]</ref>
24 ⟶ 35 lerroa:
* ''Rosa itzuli da'' ([[2018]], ''Erein'')
=== Saiakera ===
* ''[[Gauza txikien liburua]]'' ([[2004]],
* ''Independentziaren paperak'' ([[2012]],
* ''[[Euskararen isobarak]]'' ([[2014]],
=== Poesia ===
* ''[[Castletown (liburua)|Castletowm]]'' ([[1996]],
* ''Oherako hitzak'' ([[1998]],
* ''XX. mendeko poesia kaierak - Pako Aristi'' ([[2001]],
* ''[[Libreta horiko poemak]]'' ([[2003]],
* ''[[Urari ostutako poemak]]'' ([[2014]],
* ''[[Arrotz eta eder]]'' ([[2016]],
*Maitatu zure egunak ([[2018]], Erein)
=== Haur eta gazte literatura ===
* ''[[Martinellok ez du kukurik entzuten]]'' ([[1985]],
* ''[[Martinelo eta sei pirata]]'' ([[1986]],
* ''Miren, Garbiñe eta sorgin baten komeriak'' ([[1987]],
* ''[[Zazpi pirata balsa batean]]'' ([[1987]],
* ''Jantoki txinoan'' ([[1991]],
* ''Itsasontzi baten'' ([[1991]],
* ''[[Azken lamiaren bila]]'' ([[1991]],
* ''[[Keniako tximeleta]]'' ([[1991]],
* ''Benetako lagunen aterbea'' ([[1998]],
* ''Din, dan, don... kanpai-lapurrak non?'' ([[1996]],
* ''Nire Uztapide'' ([[2000]], Bertsolari liburuak)
* ''Egun normal bat amonaren baserrian'' ([[2001]],
* ''Deborah hondartza bakarti batean'' ([[2002]],
* ''[[Kuxkuxero press]]'' ([[2003]],
* ''[[Nemesioren elefantea]]'' ([[2004]],
* ''[[Nemesioren itzala]]'' ([[2005]],
* ''Txabola terapeutikoa'' ([[2006]],
* ''Zazpi pirata baltsa batean'' ([[2007]],
* ''Ez zait irakurtzea gustatzen eta zer?'' ([[2008]],
* ''[[Hamasei paisaia eta paralitiko bat]]'' ([[2008]],
* ''Elurte bateko ipuinak'' ([[2009]],
* ''[[Miren nunca mais!]]'' ([[2010]],
* ''Nemesioren trikitixa'' ([[2010]], Elkar)
* ''Scott Berberaneren bizitzako lehen pausoak'' ([[2011]],
* ''[[Armiarma txiki baten epopeia handia]]'' ([[2015]],
=== Kronika ===
* ''Euskal kantagintza berria'' ([[1985]],
* ''Venezuela, iraultza isilaren hitzak'' ([[2000]],
* ''Bokadillo baten truke. Antzerki amateurra Azpeitian'' ([[2004]],
=== Biografia ===
* ''Gelatxo, soinuaren bidaia luzea'' ([[2001]],
* ''Mikel Garmendia'' ([[2001]],
* ''Kontxu Odriozola, antzerkia bizitzaren edergarri'' ([[2002]],
* ''Ignazio Loiolakoa: aingeruen gerlaria'' ([[2011]],
* ''Jose Maria Iparragirre: haizearen semea'' ([[2011]],
* ''Plazer bat izan duk, Benito!'' ([[2012]],
=== Artikuluak ===
* ''Bezperan entregatu nituenak'' ([[1989]],
* ''Udan lan egiten zuen gizona'' ([[2007]],
=== Narrazioa - poesia ===
* ''Iraileko ipuin eta poemak'' ([[1989]],
=== Antzerkia ===
* ''Josu Dukatiren proposamena'' ([[2009]], Euskaltzaindia / BBK)
== Sariak ==
* 1992, [[Rikardo Arregi kazetaritza saria]], ''Klik' baten ondorenak'' lanagatik.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Rikardo Arregi kazetaritza saria|url=http://rikardoarregikazetaritzasaria.eus/index.php?r=site/edicion&id=6|aldizkaria=rikardoarregikazetaritzasaria.eus|sartze-data=2020-05-05}}</ref>
*1993, [[Rikardo Arregi kazetaritza saria]], ''Selma Husley'' lanagatik.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Rikardo Arregi kazetaritza saria|url=http://rikardoarregikazetaritzasaria.eus/index.php?r=site/edicion&id=7|aldizkaria=rikardoarregikazetaritzasaria.eus|sartze-data=2020-05-05}}</ref>
* 2008, [[Toribio Altzaga antzerki saria|Toribio Altzaga antzerkiko Euskaltzaindiaren eta BBKren Literatur Saria]],
== Erreferentziak ==
| |||