Afrodisiako: berrikuspenen arteko aldeak

{{Lanean|Ane Antxustegietxarte}}Afrodisiakoa pertsonen artean sexu-desira areagotzen duen substantzia bat da. Hitza, Maitasunaren jainkosa den greziar izenetik dator, [[Afrodita]] ([[Venus (mitologia)|Venus]], erromatarrentzat),<ref>{{Erreferentzia|izena=J.|abizena=J.|izenburua=A Greek-English Lexicon|orrialdeak=86|abizena2=Robert-Scott|abizena3=Liddell|abizena4=Jones|izena3=Henry George|izena4=Henry Stuart|data=1940|url=http://dx.doi.org/10.2307/4341055|aldizkaria=The Classical Weekly|alea=8|zenbakia=34|issn=1940-641X|doi=10.2307/4341055|sartze-data=2020-05-05}}</ref> ugalkortasunarekin eta udaberriko energiarekin lotutako jainkosa. Historian zehar, janari, edari eta portaera batzuek sexua atseginagoa izateko ospea izan dute. Baina, mendebaldeko zientzia medikoak ez du substantzia edo janariren batek bereziki desira edo errendimendu sexuala areagotzen duen frogarik. <ref>{{Erreferentzia|izena=John P.|abizena=Melnyk|izenburua=Aphrodisiacs from plant and animal sources—A review of current scientific literature|orrialdeak=840–850|hizkuntza=en|abizena2=Marcone|izena2=Massimo F.|data=2011-05|url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0963996911001451|aldizkaria=Food Research International|alea=4|zenbakia=44|doi=10.1016/j.foodres.2011.02.043|sartze-data=2020-05-05}}</ref><ref>{{Erreferentzia|abizena=Lehmiller, Justin J.,|izenburua=The psychology of human sexuality|url=https://www.worldcat.org/oclc/992580729|edizioa=Second edition|isbn=978-1-119-16470-8|pmc=992580729|sartze-data=2020-05-05}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Beatriz|abizena=Romaní Bendig|izenburua=Customer Satisfaction with Food and Beverage Services in Hotels of Destination Cuba|orrialdeak=103–117|abizena2=Espinosa Manfugás|abizena3=Pérez Cabelleira|abizena4=Calás Fernández|izena2=Julia María|izena3=Luisa|izena4=Dayamy|data=2019-01-08|url=http://dx.doi.org/10.18226/21789061.v11i1p103|aldizkaria=Revista Rosa dos Ventos - Turismo e Hospitalidade|alea=1|zenbakia=11|issn=2178-9061|doi=10.18226/21789061.v11i1p103|sartze-data=2020-05-05}}</ref>

Libidoa hormonen mailekin lotuta dago, testosteronarekin bereziki. [[Testosterona]] gutxi samar duten pertsonen ([[menopausia]] duten emakumeak edo [[60|60 urtetik]] gorako gizonak) desioa gutxitzen denean, testosteronaren osagarriek [[Libido|libidoa]] areagotzen dute askotan. Ustez testosterona maila handitzen duten aitzindari kopuru bat erabiltzen duten metodoak eraginkorrak izan dira adineko gizonengan, baina ez dute arrakastarik izan beste talde batzuei aplikatua izan denean.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Male Sexual Health and Drugs|argitaletxea=Springer Berlin Heidelberg|orrialdeak=41–43|url=http://dx.doi.org/10.1007/978-3-540-69862-3_5|aldizkaria=Drugs Compromising Male Sexual Health|isbn=978-3-540-69859-3|sartze-data=2020-05-05}}</ref>

Kultura askok janarira jo dute desio sexuala handitzeko iturri gisa; hala ere, ikerketa falta da elikagaiek afrodisiakotzat duten eraginari dagokionez. Animalien genitalak kontsumitu eta beren propietateak xurgatuta (hau da, behi bakailao zopa [[Jamaika|Jamaikan]] edo Ballut [[Filipinak|Filipinetan]]) efektu afrodisiakoa lortzen dela diote sinesmen batzuk.  Gizakiek itsakiak afrodisoakoak direla pentsatzearen iturria, Afrodita itsasotik jaio zenaren istorioa dela uste dute. Olio lurrunkorrak dauzkaten elikagaiek afrodisiako izatearen kontrako efektua dutelaren fama lortu dute, desio sexuala, plazer sexuala eta/edo sexu portaera hobetzeko duten gaitasuna gernu-hodiaren bidez askatzean narritagarriak direlako. [[Iltze (espezia)|Iltzeak (espezia]]) eta [[Salbia|salbiak]] ezaugarri afrodisiakoak dituztela esan da, baina beren eraginak oraindik ez dira zehaztu. <ref>{{Erreferentzia|izena=John P.|abizena=Melnyk|izenburua=Aphrodisiacs from plant and animal sources—A review of current scientific literature|orrialdeak=840–850|hizkuntza=en|abizena2=Marcone|izena2=Massimo F.|data=2011-05|url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0963996911001451|aldizkaria=Food Research International|alea=4|zenbakia=44|doi=10.1016/j.foodres.2011.02.043|sartze-data=2020-05-05}}</ref>

[[Ginseng|Ginseng-]]<nowiki/>a [[Korea|Korean]] aurkitu zen eta Panaz familian biltzen da, ginseng txinatarra bezala ezaguna. Ginsengaren egitura kimikoa ginsenosidoak eta [[saponina]] glukosidoak dira. Ginsinga prozesatzeko hiru modu daude. Ginseng freskoa lau urteko hazkundean mozten da, ginseng zuria lau edo sei urteko hazkundean eta ginseng gorria moztu, lehortu eta lurrunetan egosten da sei urteko hazkundean. Ginseng gorria hiru afrodisiakoetatik eraginkorrena dela jakinarazi da. Ezagutzen diren albo-ondorioetan ondoez gastrointestinal arina sartzen da. <ref>{{Erreferentzia|izena=Anthony J|abizena=Bella|izenburua=Traditional Plant Aphrodisiacs and Male Sexual Dysfunction: PLANT APHRODISIACS|orrialdeak=831–835|hizkuntza=en|abizena2=Shamloul|izena2=Rany|data=2014-06|url=http://doi.wiley.com/10.1002/ptr.5074|aldizkaria=Phytotherapy Research|alea=6|zenbakia=28|doi=10.1002/ptr.5074|sartze-data=2020-05-05}}</ref>