Kirmen Uribe: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
MerZab (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
MerZab (eztabaida | ekarpenak)
6. lerroa:
 
== Biografia ==
Arrantzale familia batean jaio zen. [[Euskal Herriko Unibertsitatea|Euskal Herriko Unibertsitatean]] [[Euskal filologia|Euskal Filologia]] ikasi zuen [[Gasteiz]]en eta Literatura Konparatuko graduondoko ikasketak egin zituen [[Trento]]n ([[Italia]])<ref name=":2">{{Erreferentzia|izenburua=URIBE, Kirmen. Euskal Literaturaren Ataria|url=http://www.basqueliterature.com/Katalogoak/egileak/uribe|aldizkaria=www.basqueliterature.com|sartze-data=2020-04-29}}</ref>. [[intsumisio|Intsumiso]] agertzeagatik [[Kartzela|kartzelan]] zegoela jaso zuen [[1995]] urtean lehenengo literatur sari handia: Becerro de Bengoa Saiakera Saria, Jon Elordirekin batera moldatu zuen ''[[Lizardi eta erotismoa]]'' lanagatik<ref>Kortazar, Jon: "Bitartean New York: Kirmen Uriberen literaturgintza". Utriusque Vasconiae, 2011. 9. orld.</ref>.
 
Egun, [[Gasteiz|Gasteizen]] bizi da<ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=Uribe Urbieta, Kirmen - Auñamendi Eusko Entziklopedia|hizkuntza=eu|url=http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/uribe-urbieta-kirmen/ar-131202/|aldizkaria=aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus|sartze-data=2020-04-28}}</ref>.
13. lerroa:
 
=== Olerkia eta multimediak ===
Musika taldeentzako letrak eta [[komiki]] gidoiak idazten hasi zen. [[1996|1996an]] ''Lizardi eta erotismoa'' estudioa argitaratu zuen, [[Xabier Lizardi|Lizardiren]] poetikari buruzkoaburuzko [[saiakera]], Jon Elordirekin elkarlanean egina. Ondoren, bere lehen [[Olerkigintza|poema]] bilduma argitaratu zuen, 'plaquette' gisa, ''Ekografia'' izenekoa. [[2000|2000tik]] aurrera, [[Sautrela (saioa)|''Sautrela'']] literaturari buruzko [[Telebista-saio|telebistako]] saioako gidoilari gisa lan egin du<ref name=":0" />.
 
[[Jon Kortazar]] kritikariaren aburuz,<ref>Kortazar, Jon: "Bitartean New York: Kirmen Uriberen literaturgintza". Utriusque Vasconiae, 2011. 32-80. orld.</ref> Kirmen Uriberen ''[[Bitartean heldu eskutik]]'' ([[2001]]) poema-liburuaren agerpena "iraultza lasaia" izan zen euskal literaturaren munduan. [[Kritika Saria euskarazko poesiari|Kritika Saria Euskarazko Poesiari]] lortu zuen eta lehenengo edizioa hilabete batean agortu zen. Liburua [[Gaztelania|gaztelaniara]] ([[2003]]), [[Frantses|frantsesera]] ([[2006]]), ingelesera ([[2007]]), [[Katalan|katalanera]] (2007) eta [[errusiera]] (2007) itzuli zen. [[Elizabeth Macklin]] idazle estatubatuarrak euskaratik zuzenean egin zuen ingeleserako itzulpena. Lehen aldia zen euskaratik zuzenean itzulitako testu bat [[Ameriketako Estatu Batuak|Amerikako Estatu Batuetako]] argitaletxe komertzial batean agertzen zena. Liburua finalista geratu zen 2007an Estatu Batuetan argitaratutako poesia itzulpen onenaren sarian ([[PEN]] Award for Poetry in Translation).
 
Uribek literatura bestelako [[Arte|arteekin]] uztartzen dituzten hainbat ikuskizunetan hartu du parte. 2000 urtean ''[[Bar Puerto]]'' jarri zuen abian [[Mikel Urdangarin]] eta Josu Eizagirrerekin batera. Taula gainean [[Olerkigintza|poesia]], [[musika]], [[Bideo|bideoa]] eta ahozko historia biltzen ziren, errepide bat egiteko bota zuten auzo zahar bateko biztanleen bizipenak kontatzeko. [[2003|2003an]] ''Zaharregia, txikiegia agian'' ([[Gaztelupeko Hotsak|Gaztelupeko hotsak]]) CD-liburua argitaratu zuen Mikel Urdangarin, [[Bingen Mendizabal]] eta [[Rafa Rueda]] musikariak eta [[Mikel Valverde]] ilustratzailearekin batera. Urte berean [[New York|New Yorken]] eman zituzten errezital batzuen ondorioz sortu zen lana, eta izenburuak euskarari buruz egiten du galdera, ea gure hizkuntza ez ote den zaharregia eta txikiegia [[Globalizazio|globalizazioaren]] garaietarako<ref name=":2" />. [[Arkaitz Basterra]] zinegileak ''Agian'' izeneko [[Dokumental|dokumentala]] grabatu zuen taldearen ibilbidean oinarrituz. ''Agian'' [[2006|2006ko]] [[Donostiako Zinemaldia|Donostiako Zinemaldian]] estreinatu zen. ''Bitartean heldu eskutik'' liburuaren frantseserako itzulpena zela eta, ''Entre-temps donne moi la main'' izeneko ikuskizuna sortu zuen 2006an [[Francois Mouget]] [[Bordele|Bordeleko]] dramaturgoarekin batera.
 
===''Bilbao-New York-Bilbao''===
42. lerroa:
== Sariak ==
 
*1995 - Becerro de Bengoa Saiakera Saria ''[[Lizardi eta erotismoa]]'' lanagatik<ref name=":2" />.
*2000 - Becerro de Bengoa Saiakera Saria ''Zazpi saio, zazpi leiho'' (argitaragabea) lanagatik<ref name=":2" />.
*[[2001]] - [[Kritika Saria euskarazko poesiari]] ''[[Bitartean heldu eskutik]]'' lanagatik.
*[[2006]] - Liburu Berria Saria [[Garmendia errege]] lanagatik.
57 ⟶ 59 lerroa:
 
=== Haur eta gazte-literatura ===
*[[Garmendia eta zaldun beltza|''Garmendia eta zaldun beltza'']]. [[2003]], [[Elkar (argitaletxea)|Elkar]].
*[[Ekidazu, lehoiek ez dakite biolina jotzen|''Ekidazu, lehoiek ez dakite biolina jotzen'']]. 2003, Elkar.
*[[Ez naiz ilehoria, eta zer?|''Ez naiz ilehoria, eta zer?'']]. 2003, Elkar.
66 ⟶ 68 lerroa:
*[[Lizardi eta erotismoa|''Lizardi eta erotismoa'']]. [[1996]], [[Alberdania]].
=== Eleberria ===
*[[Bilbao-New York-Bilbao|''Bilbao-New York-Bilbao'']]. [[2008]], [[Elkar (argitaletxea)|Elkar]].
*''[[Mussche]]''. [[2012]], [[Susa]].
*[[Elkarrekin esnatzeko ordua|''Elkarrekin esnatzeko ordua'']]. [[2016]], [[Susa]].