Frantzisko Coll: berrikuspenen arteko aldeak

Frantzisko Coll i Guitart 1812.eko maiatzaren 18an jaio zen Gombrènen, Kataluniako Pirinioetako herri txiki batean ([[Girona]]). OrduantxeGarai hartan, Kataluniak [[Napoleon Bonaparte|Napoleonen]] indarrez sartzearenkontrako gerragerraren ondorioak pairatzen zituen.<ref>Gómez García, Vito T. (2009). ''El padre Coll, dominico: Francisco Colly y Guitart, santo fundador de las Dominicas de la Anunciata''. EDIBESA. p. 38ss</ref> Eskasia, gosea eta zailtasun mota guztietako garaia zen. Hamaika anai-arreben arteko gazteena zen Frantzisko; lau urte zituenean aita hil zitzaien. Bere ama, Magdalenak, kristau petoakpetoa izanik, Jainko Aitaren eta Ama Birjinaren maitasun eta urrikaltasunean hezi zuen Frantzisko.

Izaeraz aktiboa eta artega, bizitzako zailtasunek nortasuna sendo eta indartsua eraikitzen lagundu zioten. Hamar urtekinurteekin, apaiz bokazioaz erakarrita, Vic-era joatenjoan dazen, familiagandik urruti Seminarioko ikasketekin hasterahasteko asmoz. Seminarioko beste lagun behartsuak bezala, landetxe batean bertako seme-alabei ikasketetan eta heziketa kristauan laguntzearen truke jatekoa eta ostatua lortu zituen eta familiako kide bezala hartu zuten.<ref>Gómez García, Vito T. (2009). ''El padre Coll, dominico: Francisco Colly y Guitart, santo fundador de las Dominicas de la Anunciata''. EDIBESA. p. 53ss</ref>

18 urterekinurteekin, Jainkoaren deia jasota [[Predikarien Ordena|Predikatzaileen ordenan]] zegoelazegoelarik, Gironako dominikarren komentuan sartu zen 1831.ean. Formakuntza jasotzen egon zen urteetanurteei buruz hurrengoa esaten ohi da “ez zela bereganzituen aparteko ezergaitasunik ikustenadierazten, bainobaina deigarria zelazen gauza arruntak hain ondo egiteko zuen modua”. Apaiz izateko hilabete gutxi falta zitueneanzirenean, [[Fernando VII.a Borboikoa (Espainia)|Fernando Vll]]-aren<ref>Revuelta González, Manuel (2005). Universidad de Comillas, ed. ''La Iglesia española en el siglo XIX''. p. 124ss.</ref> oinordekotzagatik istilu politiko giroan, Espainiako erlijio-orden guztiak debekatzendebekatu diraziren (esklaustrazioa). 1835eko abuztuan Frantzisko Coll eta bere komunitatea komentutik kanporatuak izan ziren eta ez zuten inoiz gehiago bueltatzerik izan.

Zalantzaz betetako hilabete askoren ondoren eta gobernuak [[Ordenazio (erlijioa)|Orden Sakratuaren]] sakramentua ospatzea debekatu ondoren, [[Solsona]] hirian apaiz ordenazioa lortu zuen 1836.eko maiatzaren 28an. Parrokia batean lehenik eta Kataluniako elizbarrutia desberdinetako misiolari bezala gero, hogeita hamar urte baino gehiagotan apaiza izan zen. Predikatzaile ospeaospetsua arin hazibilakatu zen eta jendetzakbere mobilizatzeahitzek lortzenjarraitzaile zuenmordoak bereeta sutsuak lortu berbekinzituen. Herritarrentzat Jainkoaren Hitza modu maitekor, sutsu, xamur eta ulergarrian eramatea zen bere kezka nagusia, benetako eta barne fede-aldaketa lortzeko. Beste apaizekin talde lana egitea aukeratu zuen eta San Antoni Maria Claret-en lankide izan zen haren misiolari ekintzailetzanlanetan.<ref>Gómez García, Vito T. (2009). ''El padre Coll, dominico: Francisco Colly y Guitart, santo fundador de las Dominicas de la Anunciata''. EDIBESA. p. 183ss</ref>

Bere misio lanetan ikusten zuen errealitate sozial eta erlijiosoarekin larrituta kezkatzenzegoen. hasiHerri zentxikiko hezkuntzarako sarbidean herri txikietangazteek, eta neskak bereziki, zituztenhezkuntza zailtasunenjosatzeko aurreanaukera gutxi zituzten. Honengatik Anunciatako Ahizpa Dominikarren Kongregazioa sortu zuen 1856.eko abuztuaren 15ean,.<ref>Gómez García, Vito T. (2009). ''El padre Coll, dominico: Francisco Colly y Guitart, santo fundador de las Dominicas de la Anunciata''. EDIBESA. p. 277</ref> zailtasunZailtasun handiekinhandiak izan zituen, Aita Coll-ek ez baitzuen inoiz dirurik jaso bere misiolari lanengatik eta ez zuen inolako errekurtso ekonomiko ez sostengurik. Alabaina, Kongregazioa azkar hedatu zen eta 14 urte iragan ondoren 46 etxe zenbatzen zituzten Katalunian. Ahizpak, jatorrijende umilekoakxumea gehien bat, beraien formakuntzanformakuntzari ahalegintzengogor zirenekin zioten eta maistra tituluak lortzen Joan ziren. Herri txikitako edo hiri batzuetako eskola txikiak zein eskola publikoak gidatzeko deituak izatenizan ziren.

Aita Coll-ek bere misio ekintzaekintzetan eta Kongregazioaren antolaketarenantolakuntza arteanarduran banatzenlan zituenegiten lanakzuen. Hala ere, 1869.eko abenduan, 57 urte zituela, lehenengo buruko eraso baskularraiktusa jasan zuen. Bere osasuna gainbeheratzen hasi zen, itsu geratu zen eta buru-ahalmenak galtzengaldu zenbaitetanzituen. Fedeaz, adorez eta Errosarioaren babesean bizitu zituen une latz hauek. VicenVic-en hil zen 1875.eko apirilaren 2an eta herritarrak hain modu kartsuan Jaungoikoaren Hitza erakutsi zienarengana gerturatu ziren masiboki azken agurra egiteraagurtzera.<ref>Gómez García, Vito T. (2009). ''El padre Coll, dominico: Francisco Colly y Guitart, santo fundador de las Dominicas de la Anunciata''. EDIBESA. p. 386ss</ref> Bere gorpuzkiak Vic-eko Kongregazioaren Ama Etxean ohoratzen dira.

BereSermolari gertutasuneredugarria apaltasunizan etazen laguntzailetasunetikbere abiatutabizitzan zehar, sermolarigertutasuna, eredugarriaapaltsauna izaneta zelabesteei argilaguntzeko utzi zuennahia bere bizitzanezaugarri zeharadierazgarrienak izanik. Gazte eta haurrekiko sentikortasun eta konpromisoa, eta emakumeen heziketan emandako bultzada Dominikarren Kongregazioaren sorrerarekin bermatu nahi izan zutuen bere jokabidearen ezaugarriak dirazituen.