18:46, 21 apirila 2020ko berrikusketa aldatu Lainobeltz (eztabaida \| ekarpenak) Administratzaileak 270.002 edits t →‎Erreferentziak ← Aurreko ezberdintasuna		19:33, 21 apirila 2020ko berrikusketa aldatu desegin Andekalarrea (eztabaida \| ekarpenak) 82 edits No edit summary Etiketa: Ikusizko edizioa Hurrengo ezberdintasuna →
102. lerroa: Zinismoaren erregistro historiko gutxi dago K. a. II. edo K. a. I. mendeetan. K. a. I. mendean Zinismoa bere indar guztiarekin agertu zen berriro. Erroma inperialaren gorakadak, hiru mende lehenago [[Filipo II.a Mazedoniakoa\|Filipo]] eta [[Alexandro Handia\|Alexandro]]<nowiki/>k ''polis''en independentzia galdu izanak bezala, hiritar askoren artean inpotentzia eta frustrazio sentsazioa eragin zezakeen, autosufizientzia eta barne zoriontasuna nabarmentzen zituen filosofia batek berriz arrakasta izatea ahalbidetu zuena. Zinikoak inperio osoan aurki zitezkeen, kale kantoietan zutik, bertuteari buruz predikatzen. ~~Luciano~~[[Luziano Samosatakoa\|Luziano]] kexu agertu zen ziniko horiekiko: "hiri bakoitza etorkor horietaz beteta dagoelako, bereziki Diogenes, Antistenes eta Kratesen izenak euren mezenas bezala aipatzen dituztenekin eta Zakurraren Armadan izena ematen dutenekin"<ref>{{Erreferentzia\|izenburua=Works of Lucian, Vol. IV: The Runaways\|url=https://www.sacred-texts.com/cla/luc/wl4/wl421.htm\|aldizkaria=www.sacred-texts.com\|sartze-data=2020-04-21}}</ref> . Arrangura honetan, Luzianok ziniko faltsuak salatzen ditu, ziniko ideala goraipatuz. Bereizketa honek primerazko garrantzia izan zuen erromatar zinismoa (eta estoizismoa) ulertzeko. I. mendean zinismoaren ordezkaririk nabarmenena Demetrio izan zen, [[Seneka]]<nowiki/>k "jakinduria burutuko gizon bat" bezala goraipatu zuena. Inperioko kaleetan eskean bizi den filosofo ziniko mota bat aurkitzen dugu, zeinaren ideiak eta praktikak oihartzun handia izan zuten klase herrikoietan; eta, bestaldetik, aipatutako ziniko ideala ~~aipatu behar da~~, ~~harrera~~tradizio literario eta doxografikoan oinarritua, erromatar nobleziaren zati baten inspirazio izan zena eta estoizismoan zalantzarik gabeko eragina izan zuena. [[Fitxategi:IVLIANVS.gif\|thumb\|Juliano enperadorea]] [[Juliano Apostata\|Juliano]] enperadoreak ere ziniko idealaz idatzi zuen testu desberdinetan, bereziki, 362. urtean idatzitako bi diskurtsotan. Hitzaldi hauek, dirudienez, kale-filosofoen jarduerek inspiratuak izan ziren, hauen eragin subertsibo posibleak soldaduengan eta herriarengan enperadoreak ezagutzen zituelarik. "Zinikoak - damutu egiten da - gure artera etortzen dira gizarte-erakundeak irauliz, eta ez gauzen egoera hobea eta garbiagoa sartzeko, okerragoa eta ustelagoa baizik."<ref name=":1" /> [[Fitxategi:Cover of The Discourses of Epictetus, circa 1887.png\|thumb\|Epiktetoaren Diskurtsoak]] Zinismoa estoizismo modu idealizatu bat bezala ikusi zen<ref>{{Erreferentzia\|izenburua=Stoicism and Cynicism: Lessons, Similarities and Differences\|hizkuntza=en-US\|data=2018-01-09\|url=https://dailystoic.com/stoicism-cynicism/\|aldizkaria=Daily Stoic\|sartze-data=2020-04-21}}</ref>, [[Epikteto]], filosofo estoikoa, ziniko ideala hitzaldi luze batean goraipatzera eraman zuen ikuspegi bat. Epiktetoren arabera, ziniko idealak "jakin behar du Zeusen mezulari bezala bidaltzen dutela jendea gauza on eta txarrei buruz, noraezean ibili direla erakusteko"<ref name=":3">{{Erreferentzia\|izenburua=Epictetus, Discourses, book 0, Arrian to Lucius Gellius, with wishes for his happiness.\|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0236\|aldizkaria=www.perseus.tufts.edu\|sartze-data=2020-04-21}}</ref>. Epiktetoren arabera, garaiko ziniko asko ez ziren idealaren mailan egon: "Egungo zinikoak, mahaietan zain dauden txakurrak dira, eta ez dituzte inolaz ere antzinako zinikoak imitatzen, haizea haustean izan ezik".<ref name=":3" /> Estoizismoak ez bezala, II. mendearen ondoren filosofia independente bezala gainbehera egin zuena, zinismoak, dirudienez, aurrera egin zuen IV. mendean. [[Juliano Apostata\|Juliano]] enperadoreak (361-363 urteen artean gobernatu zuena), Epikteto bezala, ziniko ideala goraipatu zuen eta zinismoaren benetako praktikatzaileez kexatu zen. Historia klasikoan azken zinikoa Emesako Salustio da, V. mendearen amaieran. ▼ ▲Estoizismoak ez bezala, II. mendearen ondoren filosofia independente bezala gainbehera egin zuena, zinismoak, dirudienez, aurrera egin zuen IV. mendean~~. [[Juliano Apostata\|Juliano]] enperadoreak (361-363 urteen artean gobernatu zuena), Epikteto bezala, ziniko ideala goraipatu zuen eta zinismoaren benetako praktikatzaileez kexatu zen~~. Historia klasikoan azken zinikoa Emesako Salustio da, V. mendearen amaieran. ==Erreferentziak== {{erreferentzia_zerrenda\|30em}}

Zinismo (filosofia): berrikuspenen arteko aldeak