Zinismo (filosofia): berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
100. lerroa:
== '''Zinismoa Erromatar Inperioan''' ==
[[Fitxategi:RomaForoNervaFondazioniW.jpg|thumb|Erromako foroa]]
Zinismoaren erregistro historiko gutxi dago K. a. II. edo K. a. I. mendeetan. K. a. I. mendean Zinismoa bere indar guztiarekin agertu zen berriro. Erroma inperialaren gorakadak, hiru mende lehenago [[Filipo II.a Mazedoniakoa|Filipo]] eta [[Alexandro Handia|Alexandro]]<nowiki/>k ''polis''en independentzia galdu izanak bezala, hiritar askoren artean inpotentzia eta frustrazio sentsazioa eragin zezakeen, autosufizientzia eta barne zoriontasuna nabarmentzen zituen filosofia batek berriz arrakasta izatea ahalbidetu zuena. Zinikoak inperio osoan aurki zitezkeen, kale kantoietan zutik, bertuteari buruz predikatzen.
Luciano kexu agertu zen "hiri bakoitza etorkor horietaz beteta dagoelako, bereziki Diogenes, Antistenes eta Kratesen izenak euren mezenas bezala aipatzen dituztenekin eta Zakurraren Armadan izena ematen dutenekin"<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Works of Lucian, Vol. IV: The Runaways|url=https://www.sacred-texts.com/cla/luc/wl4/wl421.htm|aldizkaria=www.sacred-texts.com|sartze-data=2020-04-21}}</ref> .
I. mendean zinismoaren ordezkaririk nabarmenena Demetrio izan zen, [[Seneka]]<nowiki/>k "jakinduria burutuko gizon bat" bezala goraipatu zuena. Inperioko kaleetan eskean bizi den filosofo ziniko mota bat aurkitzen dugu, zeinaren ideiak eta praktikak oihartzun handia izan zuten klase herrikoietan; eta, bestaldetik, ziniko ideala aipatu behar da, harrera literario eta doxografikoan oinarritua, erromatar nobleziaren zati baten inspirazio izan zena eta estoizismoan zalantzarik gabeko eragina izan zuena.
[[Fitxategi:Cover of The Discourses of Epictetus, circa 1887.png|thumb|Epiktetoaren Diskurtsoak]]
Zinismoa estoizismo modu idealizatu bat bezala ikusi zen<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Stoicism and Cynicism: Lessons, Similarities and Differences|hizkuntza=en-US|data=2018-01-09|url=https://dailystoic.com/stoicism-cynicism/|aldizkaria=Daily Stoic|sartze-data=2020-04-21}}</ref>, [[Epikteto]], filosofo estoikoa, ziniko ideala hitzaldi luze batean goraipatzera eraman zuen ikuspegi bat. Epiktetoren arabera, ziniko idealak "jakin behar du Zeusen mezulari bezala bidaltzen dutela jendea gauza on eta txarrei buruz, noraezean ibili direla erakusteko"<ref name=":3">{{Erreferentzia|izenburua=Epictetus, Discourses, book 0, Arrian to Lucius Gellius, with wishes for his happiness.|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0236|aldizkaria=www.perseus.tufts.edu|sartze-data=2020-04-21}}</ref>. Epiktetoren arabera, garaiko ziniko asko ez ziren idealaren mailan egon: "Egungo zinikoak, mahaietan zain dauden txakurrak dira, eta ez dituzte inolaz ere antzinako zinikoak imitatzen, haizea haustean izan ezik".<ref name=":3" />
Estoizismoak ez bezala, II. mendearen ondoren filosofia independente bezala gainbehera egin zuena, zinismoak, dirudienez, aurrera egin zuen IV. mendean. [[Juliano Apostata|Juliano]] enperadoreak (361-363 urteen artean gobernatu zuena), Epikteto bezala, ziniko ideala goraipatu zuen eta zinismoaren benetako praktikatzaileez kexatu zen. Historia klasikoan azken zinikoa Emesako Salustio da, V. mendearen amaieran. ▼
▲Estoizismoak ez bezala, II. mendearen ondoren filosofia independente bezala gainbehera egin zuena, zinismoak, dirudienez, aurrera egin zuen IV. mendean. [[Juliano Apostata|Juliano]] enperadoreak (361-363 urteen artean gobernatu zuena), Epikteto bezala, ziniko ideala goraipatu zuen eta zinismoaren benetako praktikatzaileez kexatu zen. Historia klasikoan azken zinikoa Emesako Salustio da,V. mendearen amaieran.
==Erreferentziak==
| |||