13:32, 20 apirila 2020ko berrikusketa aldatu Xabier Armendaritz (eztabaida \| ekarpenak) Burokratak, Interfazeko administratzaileak, Administratzaileak 85.063 edits t →‎Kanpo estekak ← Aurreko ezberdintasuna		13:40, 20 apirila 2020ko berrikusketa aldatu desegin Andekalarrea (eztabaida \| ekarpenak) 82 edits tNo edit summary Etiketa: Ikusizko edizioa Hurrengo ezberdintasuna →
5. lerroa: Zinikoentzat, bizitzaren helburua modu bertutetsuan bizitzea da, eta horrek naturarekin bat bizitzea esan nahi du. Haien oinarrizko interesak etikoak dira, baina etika gehiago ulertzen dute bizitzeko modu gisa, azalpena behar duen doktrina gisa baino. Beraz, ''askesia'', grekozko hitz bat, bere buruaren entrenamendua edo praktikoa esan nahi duena, funtsezkoa da. Izaki arrazionalak diren aldetik, pertsonek zoriontasuna lor dezakete entrenamendu zorrotz baten bidez eta modu naturalean biziz, aberastasun, botere eta ospe desira konbentzional guztiak baztertuz. Lehen zinikoa [[Antistenes]] izan zen, [[Sokrates]]en ikaslea, zeinarengandik eragin nabarmena jaso zuen. Ziniko famatuena, gehienen iritziz, [[Diogenes Sinopekoa]] izan zen: haren bizitzak bere pentsamoldea islatzen duten hainbat anekdotaz ilustratzen da, hala nola [[upel]] baten barruan zela edo kriseilu batez ibiltzen zela hara eta hona pertsona zuzen baten bila, inoiz aurkitu gabe<ref>{{Erreferentzia\|izenburua=Diogenes Laertius: Life of Diogenes, from Lives of the Philosophers, translated by C.D. Yonge\|data=2007-10-21\|url=https://web.archive.org/web/20071021083743/http://classicpersuasion.org/pw/diogenes/dldiogenes.htm\|aldizkaria=web.archive.org\|sartze-data=2020-04-20}}</ref>. Beste ziniko famatu batzuk [[Krates Tebaskoa]] eta [[Hiparkia]] haren emaztea izan ziren. Cratesek bere aberastasuna oparitu zuen Atenasen pobrezia zinikoko bizitza bat bizi ahal izateko. Zinismoa, pixkanaka, K. a. III. mendearen ondoren gutxitu egin zen. I. mendean, [[Erromatar ~~Inperioaren~~Inperioa]]<nowiki/>ren sorrerarekin, zinikoak, eskean eta predikatzen aurki zitezkeen inperioko hiri guztietan. Bere ideia aszetiko eta erretorikoak kristautasun goiztiarrean agertu ziren. XIX. mendean, filosofia zinikoaren alderdi negatiboak azpimarratzeak zinismoaren ulermen modernoa ekarri zuen, sinesgaiztasuna giza motibo eta ekintzen zintzotasunean edo ontasunean antolatzera. == '''"Ziniko" izenaren jatorria '''== "Kynikos" izen zinikoaren jatorria, "txakur bat bezala" esan nahi duen hitz greko bat, arazotsua da. Bi istoriok azaltzen dute izenaren iturria Antistenesen irudia erabiliz (Diogenes Laerziok jatorrizko ziniko bezala identifikatzen duena), eta hirugarren azalpen batek Sinopeko Diogenesen irudia erabiltzen du. [[Fitxategi:Cinico Capitolini.jpg\|thumb\|Erromako Kapitolio Museoko filosofo ziniko ezezagun baten estatua]] 18. lerroa: Antistenes bere izenez lehen zinikoa izan ez bazen, orduan, izenaren jatorria Diogenes Sinoperena da, txakurraren antzeko portaeragatik ezagutzen den pertsona bat. Izan ere, hitz hau irain bezala hasi zen Diogenesen bizimoduari erreferentzia eginez, bereziki bere jarduera guztiak jendaurrean egiteko duen joera. == '''Filosofia '''== Zinismoa Antzinaroko [[Garai helenistikoa\|filosofia helenistiko]]<nowiki/>etako bat da. Jendeari zoriona eta sufritzeko askatasuna eskaini zizkion ziurgabetasun aro batean. 29. lerroa: Bizimodu zinikoak etengabeko entrenamendua eskatzen zuen, ez soilik adimen iritzi eta inpresioen ariketan, baita entrenamendu fisiko bat ere. Horrek ez zuen esan nahi ziniko bat gizartetik erretiratu bizi behar zenik. Izan ere, zinikoek ikusleen begiradapean bizi behar zuten, eta axolagabe jokatu behar zuten haien jokabide ezohikoaren ondorioz gerta zitekeen edozein irainen aurrean. Esaten denez, zinikoek kosmopolismoaren ideia asmatu zuten: nondik zetorren galdetu ziotenean, Diogenesek "munduko hiritar bat" (kosmopolitarra) zela erantzun zuen. == '''Erreferentziak '''== {{erreferentzia_zerrenda}} == '''Kanpo estekak '''== * {{Erreferentzia \| egile-lotura = Markos Zapiain \| izena = Markos \| abizena = Zapiain \| izenburua = Diogenes zinikoa \| hizkuntza = eu \| url = https://eibar.org/blogak/zapiain/diogenes-zinikoa \| aldizkaria = Eibar.org, Eibarko peoria \| sartze-data = 2020-04-20}} * {{en}} [http://www.i-cynic.com The Cynic's Sanctuary] 39. lerroa: * {{Erreferentzia \| hizkuntza = en \| izenburua = Is it worse to be cynical or jaded? \| url = https://www.theguardian.com/notesandqueries/query/0,,-6328,00.html \| aldizkaria = The Guardian \| sartze-data = 2020-04-20}} * {{en}} Mark, J. J. (2014ko abuztuaren 13a). [https://www.ancient.eu/Antisthenes_of_Athens/ «Antisthenes of Athens»]. ''Ancient History Encyclopedia''. *(Ingelesez) History of Philosophy Without Any Gaps, The Cynics, irratsaioa: https://historyofphilosophy.net/cynics {{autoritate kontrola}}

Zinismo (filosofia): berrikuspenen arteko aldeak