Zinismo (filosofia): berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Autoritate kontrola jartzea |
Artikulua osatzen hasi naiz |
||
1. lerroa:
{{beste erabilpenak}}
[[Fitxategi:Scopas, Heracles Lansdowne, 350 BC, Plaster cast, Hostinné, 188251.jpg|thumb|Herakles]]
'''Zinismoa''' [[Antzinako Grezia|Antzinako Grezian]] K.a. V mendean agertutako filosofiaren pentsamendu-eskola bat da, zinikoek praktikatzen dutena (antzinako grezieraz, Κυνικο; latinez, Cynici). Hala ere, zinikoei "eskola" deitzeak berehala zailtasunen bat planteatzen du hain ohikoa ez den eta hain antiteorikoa ez den talde batentzat.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Cynics {{!}} Internet Encyclopedia of Philosophy|url=https://www.iep.utm.edu/cynics/|aldizkaria=www.iep.utm.edu|sartze-data=2020-04-20}}</ref>
Zinikoentzat, bizitzaren helburua modu bertutetsuan bizitzea da, eta horrek naturarekin bat bizitzea esan nahi du. Haien oinarrizko interesak etikoak dira, baina etika gehiago ulertzen dute bizitzeko modu gisa, azalpena behar duen doktrina gisa baino. Beraz, ''askesia'', grekozko hitz bat, bere buruaren entrenamendua edo praktikoa esan nahi duena, funtsezkoa da. Izaki arrazionalak diren aldetik, pertsonek zoriontasuna lor dezakete entrenamendu zorrotz baten bidez eta modu naturalean biziz, aberastasun, botere eta ospe desira konbentzional guztiak baztertuz.
Lehen zinikoa [[Antistenes]] izan zen, [[Sokrates]]en ikaslea, zeinarengandik eragin nabarmena jaso zuen. Ziniko famatuena, gehienen iritziz, [[Diogenes Sinopekoa]] izan zen: haren bizitzak bere pentsamoldea islatzen duten hainbat anekdotaz ilustratzen da, hala nola [[upel]] baten barruan zela edo kriseilu batez ibiltzen zela hara eta hona pertsona zuzen baten bila, inoiz aurkitu gabe. Beste ziniko famatu batzuk [[Krates Tebaskoa]] eta [[Hiparkia]] haren emaztea izan ziren. Cratesek bere aberastasuna oparitu zuen Atenasen pobrezia zinikoko bizitza bat bizi ahal izateko.
Zinismoa, pixkanaka, K. a. III. mendearen ondoren gutxitu egin zen. I. mendean, Erromatar Inperioaren sorrerarekin, zinikoak, eskean eta predikatzen aurki zitezkeen inperioko hiri guztietan. Bere ideia aszetiko eta erretorikoak kristautasun goiztiarrean agertu ziren. XIX. mendean, filosofia zinikoaren alderdi negatiboak azpimarratzeak zinismoaren ulermen modernoa ekarri zuen, sinesgaiztasuna giza motibo eta ekintzen zintzotasunean edo ontasunean antolatzera.
== Kanpo estekak ==
|