Zinismo (filosofia): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Autoritate kontrola jartzea
Artikulua osatzen hasi naiz
1. lerroa:
{{beste erabilpenak}}
{{beste erabilpenak|Antzinako Greziako eskola filosofikoari|zinismoa, faltsukeria edo lotsagabekeriatzat harturik,|Zintzogabetasun}}
[[Fitxategi:Scopas, Heracles Lansdowne, 350 BC, Plaster cast, Hostinné, 188251.jpg|thumb|Herakles]]
'''Zinismoa''' edo '''eskola zinikoa''' [[Antzinako Grezia]]n K.a. V. mendean sortutako eskola filosofiko bat da, bertutera heltzeko gizakia berezko naturaren arabera bizi behar dela aldarrikatzen duena. Horretarako, aberastasunak, ospea eta oro har morala ukatu eta bizimodu sinple eta askea aldarrikatzen dute eskolako jarraitzaileek, '''zinikoek''' direlakoek. [[Kosmopolitismo|Kosmopolitak]] ziren gainera, polis edo herri jakin batekiko atxikimendua ukatzen baitzuten. Etika zinikoak garaiko herritarren gutxiespena ekarri eta ''kunikos'' edo txakurrak bezala bizi zirela esaten zen haiei buruz eta ''ziniko'' izena hortik datorkiela ere aipatu da. Lehen zinikoa [[Antistenes]] izan zen, [[Sokrates]]en ikaslea bera, zeinarengandik eragin nabarmena jaso zuen. Ziniko famatuena, gehienen iritziz, [[Diogenes Sinopekoa]] izan zen: haren bizitzak bere pentsamoldea islatzen duten hainbat anekdotaz ilustratzen da, hala nola [[upel]] baten barruan zela edo kriseilu batez ibiltzen zela hara eta hona pertsona zuzen baten bila, inoiz aurkitu gabe. Beste ziniko famatu batzuk [[Krates Tebaskoa]] eta [[Hiparkia]] haren emaztea izan ziren.
'''Zinismoa''' [[Antzinako Grezia|Antzinako Grezian]] K.a. V mendean agertutako filosofiaren pentsamendu-eskola bat da, zinikoek praktikatzen dutena (antzinako grezieraz, Κυνικο; latinez, Cynici). Hala ere, zinikoei "eskola" deitzeak berehala zailtasunen bat planteatzen du hain ohikoa ez den eta hain antiteorikoa ez den talde batentzat.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Cynics {{!}} Internet Encyclopedia of Philosophy|url=https://www.iep.utm.edu/cynics/|aldizkaria=www.iep.utm.edu|sartze-data=2020-04-20}}</ref>
 
Zinikoentzat, bizitzaren helburua modu bertutetsuan bizitzea da, eta horrek naturarekin bat bizitzea esan nahi du. Haien oinarrizko interesak etikoak dira, baina etika gehiago ulertzen dute bizitzeko modu gisa, azalpena behar duen doktrina gisa baino. Beraz, ''askesia'', grekozko hitz bat, bere buruaren entrenamendua edo praktikoa esan nahi duena, funtsezkoa da. Izaki arrazionalak diren aldetik, pertsonek zoriontasuna lor dezakete entrenamendu zorrotz baten bidez eta modu naturalean biziz, aberastasun, botere eta ospe desira konbentzional guztiak baztertuz.
 
Lehen zinikoa [[Antistenes]] izan zen, [[Sokrates]]en ikaslea, zeinarengandik eragin nabarmena jaso zuen. Ziniko famatuena, gehienen iritziz, [[Diogenes Sinopekoa]] izan zen: haren bizitzak bere pentsamoldea islatzen duten hainbat anekdotaz ilustratzen da, hala nola [[upel]] baten barruan zela edo kriseilu batez ibiltzen zela hara eta hona pertsona zuzen baten bila, inoiz aurkitu gabe. Beste ziniko famatu batzuk [[Krates Tebaskoa]] eta [[Hiparkia]] haren emaztea izan ziren. Cratesek bere aberastasuna oparitu zuen Atenasen pobrezia zinikoko bizitza bat bizi ahal izateko.
 
Zinismoa, pixkanaka, K. a. III. mendearen ondoren gutxitu egin zen. I. mendean, Erromatar Inperioaren sorrerarekin, zinikoak, eskean eta predikatzen aurki zitezkeen inperioko hiri guztietan. Bere ideia aszetiko eta erretorikoak kristautasun goiztiarrean agertu ziren. XIX. mendean, filosofia zinikoaren alderdi negatiboak azpimarratzeak zinismoaren ulermen modernoa ekarri zuen, sinesgaiztasuna giza motibo eta ekintzen zintzotasunean edo ontasunean antolatzera.
 
 
== Kanpo estekak ==