|
Hezkuntzan zenbait mugimenduek garrantzia izan zuten Europa osoan eta Europak sortuatako kolonietan. Amerikar pedagogoek [[Johann Heinrich Pestalozzi|Pestalozzi]], Joseph Lancaster, [[New Lanark|Owen]] pentsalarien eredua gustuko izan zuten eta prusiar eskolak eredugarritzat jo zituzten.
== Hezkuntza mailak ==
{| class="wikitable"
|+ ISCED 2011ko lehen mailetako "lehen hezkuntza mailak" eta ISCED 1997rekin alderatuz <ref name="ISCED2011">{{Cite web|url=https://uis.unesco.org/sites/default/files/documents/international-standard-classification-of-education-isced-2011-en.pdf|accessdate=25 December 2017|title=International Standard Classification of Education 2011}}</ref>
! Maila
! ISCED 2011
! deskribapena
! ISCED 1997 maila dagokiona
|-
| 0
| Haur Hezkuntza (01 Haur hezkuntzaren garapena)
| Eskolan eta gizartean parte hartzeko prestatzen hasitako garapen goiztiarrari laguntzeko diseinatutako hezkuntza. 3 urtetik beherako haurrei zuzendutako programak.
| Bat ere ez
|-
| 0
| Haur Hezkuntza (02: Lehen Hezkuntza)
| Eskolan eta gizartean parte hartzeko prestatzen hasitako garapen goiztiarrari laguntzeko diseinatutako hezkuntza. Lehen hezkuntzan hasi eta 3 urte bitarteko haurrei zuzendutako programak.
| 0 maila: Lehen Hezkuntza.
|-
| 1
| '''Lehen hezkuntza'''
| Programak normalean ikasleei irakurtzeko, idazteko eta matematikako oinarrizko trebetasunak emateko eta ikasteko oinarri sendoak ezartzeko diseinatu dira.
| 1. maila: Lehen hezkuntza edo oinarrizko hezkuntzaren lehen etapa.
|-
| 2
| Beheko bigarren hezkuntza
| Lehen hezkuntzako lehen fasea lehen hezkuntzan oinarritzen da, normalean irakasgai gehiago dituen curriculumarekin.
| 2. maila: Bigarren Hezkuntzako bigarren mailakoa edo oinarrizko hezkuntzaren bigarren etapa
|-
| 3
| Goi Mailako Bigarren Hezkuntza
| Bigarren hezkuntzako bigarren / azken fasea hirugarren hezkuntzarako prestatzen edo enpleguari dagozkion gaitasunak eskaintzen. Normalean gaiaren aukera eta korronte kopuru handiagoarekin.
| 3. maila: Bigarren hezkuntzako goi maila
|-
| 4
| Bigarren Hezkuntzako hirugarren hezkuntzako ikasketak
| Bigarren Hezkuntzan oinarritutako ikasketak eta lan merkatuan sartzeko edo hirugarren hezkuntzarako prestatzen dituzten programak. Edukia bigarren mailakoa baino zabalagoa da, baina ez da hirugarren hezkuntza bezain konplexua.
| 4. maila: Bigarren Hezkuntzako hirugarren hezkuntza
|-
| 5
| Ziklo laburreko hirugarren hezkuntza
| Normalean ia hirugarren mailako programa laburrak dira, ia lanpostu zehatzak dituztenak eta lan merkatuan sartzeko prestatzen direnak. Programa hauek hirugarren programa batzuetarako bidea ere eskain dezakete.
| 5B maila: hirugarren hezkuntzako lehen etapa: normalean laburragoak, praktikoak / teknikoak / okupazioko berariazko programak kualifikazio profesionaletara eramaten dituztenak.
|}
Nola izendatzen dituzte ikasleen adinak eta mailak ingelesez hitz egiten duten zenbait herritan
{| class="wikitable"
|-
! Adin baliokideak
! 4-5
! 5-6
! 6-7
! 7-8
! 8-9
! 9-10
! 10-11
|-
| AEB (kalifikazio)
| Pre-K
| K
| 1
| 2
| 3
| 4
| 5
|-
| Ingalaterra (formak)
| Harrera
| Haur
| Gora haurtxoak
| Junior 1
| Junior 2
| Junior 3
| Junior 4
|-
| Ingalaterra (urtea)
| R
| 1
| 2
| 3
| 4
| 5
| 6
|-
| Ingalaterra (giltzarria)
| KS1
| KS1
| KS1
| KS2
| KS2
| KS2
| KS2
|-
| ISCED maila
| 0
| 1
| 1
| 1
| 1
| 1
| 1 <ref name="ward">{{Cite web|url=https://trans4mind.com/personal_development/writing/Readability_software/briishAmericanComparison.htm|author=Ward|accessdate=30 March 2017|first=Ken|title=British and American Systems (Grades)|work=trans4mind.com}}</ref>
|}
{| class="wikitable"
! Adin baliokideak
! 11-12
! 12-13
! 13-14
! 14-15
! 15-16
! 16-17
! 17-18
|-
| AEB (kalifikazio)
| 6
| 7
| 8
| 9
| 10
| 11
| 12
|-
| AEB (goitizenak)
|
|
|
| freshman
| sophomore
| Junior
| Senior
|-
| Ingalaterra (formak)
| Lehen
| bigarren
| Hirugarren
| Laugarren
| bosgarren
| Beheko seigarrena
| Goi Seigarren
|-
| Ingalaterra (urtea)
| 7
| 8
| 9
| 10
| 11
| 12
| 13
|-
| Ingalaterra (giltzarria)
| KS3
| KS3
| KS3
| KS4
| KS4
| KS5
| KS5
|-
| ISCED maila
| 2
| 2
| 2
| 3
| 3
| 3
| 3 <ref name="ward">{{Cite web|url=https://trans4mind.com/personal_development/writing/Readability_software/briishAmericanComparison.htm|author=Ward|accessdate=30 March 2017|first=Ken|title=British and American Systems (Grades)|work=trans4mind.com}}</ref>
|}
=== Lehen hezkuntzako eskolak ===
Ingelesez gehien erabili diren terminoak hauek izan dira: ''primary school'' (batez ere [[Commonwealtha|Commonwealth]]<nowiki/>eko herrialdeetan) eta ''elementary school'' (batez ere AEB eta Kanadan).
== Lehen hezkuntza Euskal Herrian ==
Euskaraz, hegoaldean, azken hamarkadetan, lehen hezkuntza terminoa nagusitu da (6-12 urtekoentzat). Aurretik, hegoaldean, Oinarrizko hezkuntza erabiltzen zen (6-14 urtekoentzat).
=== Hego Euskal Herrian ===
Euskaraz, [[Hego Euskal Herria|hegoaldean]], azken hamarkadetan, '''lehen hezkuntza''' terminoa nagusitu da (6-12 urtekoentzat). Aurretik, [[Hego Euskal Herria|hegoaldean]], '''oinarrizko hezkuntza''' erabiltzen zen (6-14 urtekoentzat).
Hezkuntzako hainbat eskuduntza EAEko [[Eusko Jaurlaritza]] eta [[Nafarroako Gobernua|Nafarroako Gobernu]]en esku gertu ziren 1978ko [[Espainiako 1978ko Konstituzioa|Espainiako Konstituzioa]] indarrean jarri eta gero.
* <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" data-ve-ignore="true" style="white-space:nowrap;">[ ''<nowiki><span title="This claim needs references to reliable sources. (April 2019)">aipua behar da</span></nowiki>'' ]</sup>
Lehen Hezkuntza 6-12 urteko ikasleei ematen zaiena da<ref>{{erreferentzia|izena=EAEko Hezkuntza Saila|abizena=EAEko 236/2015 Dekretua|urtea=2015|izenburua=Oinarrizko Hezkuntza Curriculuma|argitaletxea=EAEko aldizkari ofiziala|orrialdea=|orrialdeak=724|ISBN=|hizkuntza=}}</ref><ref>{{erreferentzia|izena=Nafarroako Gobernua|abizena=Hezkuntza Saila|urtea=2014|izenburua=NAFARROAKO FORU KOMUNITATEKO LEHEN HEZKUNTZAKO CURRICULUMA|argitaletxea=2014ko 174. NAO, irailaren 5ekoa|orrialdea=|orrialdeak=181|ISBN=|hizkuntza=}}</ref>, baina ikasle batzuek ikasturtea errepikatzen dute eta sei ikasturte egin beharrean zazpi-zortzi ikasturte egiten dute.
Hego Euskal Herrian familiek bizpahiru aukera dauzkate ikasleen oinarrizko hezkuntza bideratzeko. Alde batetik [[eskola publiko]]ak daude, eta bestetik eskola pribatu edo [[Itunpeko eskola|itunpekoak]]. Ikasleen erdiak, gutxi gorabehera, publikoan ikasten dute eta beste erdiak itunpeko edo pribatuetan<ref>{{Erreferentzia|izena=r01epd0122e4ed314423e0db04c97a47b5baa317f|abizena=Estatistikak|izenburua=Hezkuntza estatistikak - Euskadi.eus|hizkuntza=eu|url=https://www.euskadi.eus/eusko-jaurlaritza/hezkuntza-estatistikak/|aldizkaria=www.euskadi.eus|sartze-data=2020-04-17}}</ref>. Itunpeko eskoletan ikasleek diru-laguntza handiak jasotzen dituzte eta familiek eskolako gastu nagusiak Hezkuntza Sailetik ordainduta daudela antzematen dute, eta hori esker aparteko gastu batzuk besterik ez dituzte ordaintzen.
Itunpeko eskolen artean bi sare dira nagusi. Alde batetik Kristau Eskola delakoa<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Kristau Eskola {{!}} Kristau ikastetxeen elkartea|hizkuntza=eu|url=http://www.kristaueskola.eus/eu/|aldizkaria=Kristau Eskola|sartze-data=2020-04-17}}</ref>, katolikoek sortu eta kudeatzen dutena, eta bestetik [[ikastola]]k. Gaurko ikastolek, batez ere frankismo garaietan dituzte erroak. Frankismo garaietan eskola nazionalak eta eskola katolikoak ziren nagusi, euskara baztertzen zuten eskola ereduak ziren. Hainbat herri elkarte edo mugimendu kooperatibistak sortu ziren, frankismoak eskaintzen zuen eredua saihesteko eta oso bestelakoa izateko asmoa zuen beste eskola eredu euskalduna sortzeko. 80. hamarkadan, [[ikastola]] horietako batzuk eskola publiko bilakatu ziren eta beste batzuek kooperatiba izaten segitu zuten.
=== Ipar Euskal Herrian ===
Frantziako Errepublikan hezkuntzako eskuduntzak Espainiako Erresuman baino zentralizatuago daude, Estatuaren esku. Irakaskuntza laikoak erabateko nagusitasuna dauka.
== Lehen hezkuntzako diseinuaren marko teorikoa ==
| 