Turkia: berrikuspenen arteko aldeak

Turkiako lurraldeko parterik handiena Anatolian (Asia Txikian) dago (755.668 km²²), eta Europako [[Trazia]]n parterik txikiena (23.764 km²²). Anatoliaren eta Traziaren artean, [[Marmarako itsasoa|Marmarako]] barne itsasoa dago, Bosforo eta Dardanelo itsasarteen bidez Itsaso Beltzarekin eta Egeo itsasoarekin lotura duena. Lurralde menditsua da Turkia, mendi garaiez, eta horien artean, malda malkorrez inguratutako sakanez eta goi-ordokiez osatua. Anatoliako erdialdea goi-ordoki lehor bat da, 3.000 m. baino gehiagoko mendiez inguratua: [[Pontoko mendiak]] iparraldean ([[Kaçkar Dağı]] mendia, 3.932 m.), eta [[Taurus (mendilerroa)|Taurus mendiak]] hegoaldean ([[Cilo]] mendia, 4.116 m.). Goi-ordokiak batez besteko garaiera 1.000 m-koametrokoa du. Gaur egun, alderdi horretako parterik handiena itsasora irteerarik ez duen arroa bat da, ur gaziko aintzirak eta higadurak jandako eremu handiak dituena ([[Kapadozia]]). Halaber, inguru horretan, sumendi gazteak dira, besteak beste: [[Erciyes]], 3.917 m-koametrokoa, Anatoliako erdialdeko mendi garaiena. Anatoliako ekialdea [[Armeniar goi-ordokia|Armeniar goi-ordokiko]] mendi garaiez eta sumendi gazteez osatua da. Horien artean, [[Ararat|Ararat mendia]] (5.165 m) da nabarmenena, Turkiako gailurra. Mendiak labaz estalitako ordoki garaietan daude; horietako batean, ur gaziko Van aintzira dago. Anatoliako mendebalak sakan zabalek berezitako mendikate luzeak dira. Trazia arroa handi bat da, iparraldean [[Istranca]] mendiak, hegoaldean [[Ganos]] mendiak eta, ekialdean, Bosforo aldean, 100 m garai inguruko ordokiak dituena; erdialdea, lehorra, muino ugariko ordokia da. Istanbul inguruko ordokiak ibar sakonek irekita daude. Horietako bat, Bosforo ibarra, azken glaziarrak urtu eta itsas maila igo zenean, urez bete zen; gaur egun, Marmara itsasoa eta Itsaso Beltzaren arteko pasabide da. [[Dardaneloak|Dardanelo]] itsasartea ere gisa berean sortua da.

[[Ozeano Atlantikoa|Ozeano Atlantiko]] eta [[Indiako ozeanoa|Indiako ozeanoko]] uren banalerroak zeharka igarotzen du Anatoliako ekialdea. Banalerroaren ekialdeko ura [[Kaspiar itsasoa|Kaspiar Itsasora]] doa [[Kuruçay]] eta [[Aras (ibaia)|Aras ibai]]en ibaien bidez eta [[Persiar golkoa|Persiako golkora]] [[Tigris]] eta [[Eufrates]] ibaien bidez. Banalerroaren mendebaleko eta iparraldeko ura [[Itsaso Beltza|Itsaso Beltzera]] doa [[Kizil Irmak]] (Halys) eta [[SakariaSakarya ibai(ibaia)|Sakarya]]en ibaien bidez. [[Yesil Irmak]] (Iris) ibaiak ere Itsaso Beltzean isurtzen du ura. Anatoliako mendebaleko ura Marmarako eta [[Egeo itaso]]etara itsasoetara doa [[Susurluk ibai]]aren, eta [[Gediz]] eta [[Buyukmenderes]] ibaien bidez. Ura Mediterraneo itsasora isurtzen dutenen artean, aipatzekoak dira [[Goksu]] (Calycadnus), [[Seyhan]] (Sarus), [[Ceyhan]] (Pyramus) eta [[Orontes]] (Asi) ibaiak. Anatoliako aintzira handienak ekialdeko [[Van]], erdialdeko Tuz (munduko gatz kopuru handiena duena: % 32,2) eta hego-mendebaleko [[Beysehir]], [[Egridir]] eta [[Burdur]] dira. Urtegi handiak ere badira.