Nerbio kranial: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Autoritate kontrola jartzea |
→Funtzioaren araberako sailkapena: Nerbio kranialen taula gaztelerako artikulutik hartu eta euskaratu ostean artikulu honetan gehitu dut bere informazioa osatzeko, nukleoak eta pasabideak zehazten dituelako, funtzioak laburtzeaz aparte. |
||
36. lerroa:
* [[Nerbio osagarri]]a (XI nerbio parea): lepoko giharrak kontrolatzen ditu
* [[Nerbio hipogloso]]a (XII nerbio parea): mingainaren muskuluak inerbatzen ditu
{| class="wikitable" width="100%"
|+ align="center" |Nerbio kranialak
!Zkia
!Izena
!Sentsitibo, motore edo biak
!Benetazko jatorria
!Nukleoa(k)
!Funtzioa
!Kokapena edo itxurazko jatorria
|-
|I.
|[[Usaimen nerbio|Usaimen nerbioa]]
|Sentikor berezia
|[[Telentzefalo|Telentzefaloa]]
|[[Aurreko usaimen nukleo|Aurreko usaimen nukleoa]]
|[[Usaimen]] kinaden transmisioa.
|[[Etmoide hezur|Etmoidesaren]] orri kribotsua.
|-
|II.
|[[Nerbio optiko|Ikusmen nerbioa]]
|Sentikor berezia
|[[Dientzefalo|Dientzefaloa]]
|[[Erretina|Erretinako gongoilar-zelulak]]
|Garunera [[ikusmen]] informazioa bidaltzen du.
|[[Ikusmen-zulo|Ikusmen-zuloan]] zehar doa.
|-
|III.
|[[Begiko nerbio motor komun|Begiko nerbio motore amankomuna]] (edo nerbio okulomotorea)
|Motore eta parasinpatikoa
|[[Mesentzefalo|Mesentzefaloko]] pedunkulu arteko hobixoa
|[[Nukleo okulomotore amankomuna|Nukleo okulomotorea]], [[Edinger–Westphal nukleo|Edinger-Westphal nukleoa]]
|Honako begiko eta begi inguruko muskuluak inerbatzen ditu atal motore somatikoak:
* Goiko betazalaren muskulu jasotzailea
* Goiko muskulu zuzena
* Erdialdeko muskulu zuzena
* Beko aldeko muskulu zuzena
* Beheko muskulu laprana
* Begi niniaren esfinterra
|[[Goiko begi arraildura|Goiko begi arrailduratik]] doa.
|-
|IV.
|[[Nerbio troklear|Nerbio troklearra]] (edo patetikoa)
|Motorea
|Mesentzefaloa
|[[Nukleo troklear|Nukleo troklearra]]
|Begiaren goiko muskulu laprana inerbatzen du. Honek begi globoaren barneko alderako errotazioa eta alboko aldekora egiten du.
|Goiko begi arrailduratik doa.
|-
|V.
|[[Nerbio trigemino|Nerbio trigeminoa]]
|Mistoa: sentsitibo eta motorea
|Zubia
|[[Trigeminoaren nukleo sentsitibo nagusi|Trigeminoaren nukleo sentsitibo nagusia]], [[Trigeminoaren nukleo espinal|trigeminoaren nukleo espinala]], [[Trigeminoaren mesentzefaloko nukleo|trigeminoaren mesentzefaloko nukleoa]], [[Trigeminoaren nukleo motore|trigeminoaren nukleo motorea.]]
|Aurpegiko informazio sentikorra igertzen du eta murtxikapenaren muskuluak (maseteroa eta tenporala) inerbatzen ditu.
|Goiko begi arrailduratik (V1 - Nerbio oftalmikoa), beheko begi arrailduratik (zulo borobiltik, V2 - Nerbio maxilarra) eta zulo obaletik (V3 - Barail nerbioa).
|-
|VI.
|[[Abducens nerbio|Begiko kanpoko nerbio motorea]] (edo abducens nerbioa)
|Motorea
|Zubiaren atzeko ertza
|[[Abducens nukleoa]]
|Begiko alboko muskulu zuzena inerbatzen du, begi globoaren abdukzioaren erantzule dena.
|Esfenoide-arrailduran kokatzen da.
|-
|VII.
|[[Aurpegi-nerbio|Nerbio faziala]]
|Mistoa
|Zubia
|[[Nukleo fazial|Nukleo faziala]], [[Nukleo bakarti|nukleo bakartia]], [[Goiko listu nukleo|goiko listu nukleoa]], [<nowiki/>[[Sudur-malkoetako nukleo|sudur-malkoetako nukleoa]]]
|Aurpegi-mugimenduen eragileak diren muskulu mimikoei, digastrikoaren atzeko sabelari, eta [[Estapedio muskulu|estapedio]] muskuluari ematen die inerbazioa. Mingainaren aurreko aldeko bi herenen dastamen-informazioa jasotzen du. [[Listu-guruin|Listu]] guruinei ([[Parotida guruin|parotida]] izan ezik) eta [[Malko guruin|malko guruinei]] jariatze-motor inerbazioa ematen die.
|[[Barne entzumen-zulo|Barne entzumen-zuloan]] barrena nerbio [[Fazialaren kanal|fazialaren kanaleraino]] ailegatzen da, hau zeharkatu eta [[Zulo estilomastoideo|zulo estilomastoideotik]] ateratzen da.
|-
|VIII.
|[[Entzumen-nerbio|Nerbio bestibulokoklearra]] (edo nerbio estatoakustikoa)
|Sentikorra (entzumena eta oreka)
|VII bikotearekiko albokoa (garuntxo-zubi angeluan)
|[[Nukleo bestibular|Nukleo bestibularra]], [[Nukleo koklear|nukleo koklearra]].
|[[Entzumen|Soinuen]] adimena, nerbio koklearraren bidez.
Errotazioaren eta grabitatearen pertzepzioa (oreka eta mugimendua mantentzeko ezinbestekoak), nerbio bestibularraren bidez.
|[[Barne entzumen-zulo|Barne entzumen-zuloan]].
|-
|IX.
|[[Nerbio glosofaringeo|Nerbio glosofaringeoa]]
|Mistoa
|[[Erraboil (anatomia)|Erraboilaren]] [[Oliba-atzeko ildo|oliba-atzeko ildoan]].
|[[Nucleus ambiguus]], [[Beheko listu nukleo|beheko listu-nukleoa]], [[Nukleo bakarti|nukleo bakartia.]]
|Mingainaren atzeko herenaren dastamen-informazioa jasotzen du. Parotida guruinari inerbazio parasinpatikoa ematen dio. [[Muskulu estilofaringeo|Muskulu estilofaringeoari]] eta [[Muskulu estilogloso|estiloglosoari]] inerbazio motorea ematen die. [[Aho-sabaiko amigdala|Aho-sabaiko amigdalak]] edo tonsilak inerbatzen ditu ere.
Informazioa kontrako aldeko [[Talamo|talamora]] eta [[Hipotalamo|hipotalamoko]] zenbait nukleotara doa.
|[[Zulo jugular|Zulo jugularrean]].
|-
|X.
|[[Nerbio bago]] (edo nerbio neumogastrikoa)
|Mistoa
|Erraboilaren oliba-atzeko ildoan.
|[[Nucleus ambiguus]], [[Nerbio bagoaren nukleo dortsal|nerbio bagoaren nukleo dortsala]], nukleo bakartia.
|[[Laringe|Laringeko]] muskulu gehienak eta [[Faringe|faringeko]] muskulu guztiak inerbatzen ditu, [[Estilofaringeo muskulu|estilofaringeoa]] izan ezik (glosofaringeoak inerbatzen duena). Angelu esplenikoaren gainetik dauden organo abdominal guztiak parasinpatikoki inerbatzen ditu. [[Epiglotis|Epiglotisaren]] dastamen informazioa darama. Aho sabai bigunaren muskuluak inerbatzen ditu, soinuak artikulatzen laguntzen dutenak.
|Zulo jugularrean.
|-
|XI.
|[[Nerbio akzesorioa]] (edo nerbio kraniala, edo nerbio espinala)
|Motorea
|Adar kranialak eta bizkar-muineko lehenengo adarrak.
|Nucleus ambiguus, [[Nerbio akzesorioaren nukleo|nerbio akzesorioaren nukleoa]]
|[[Esternokleidomastoideo]] eta [[Trapezio (muskulua)|trapezio]] muskuluak inerbatzen ditu, eta zenbaitetan bagoaren funtzioei gainjartzen zaizkio.
|Zulo jugularrean.
|-
|XII.
|[[Nerbio hipogloso|Nerbio hipoglosoa]]
|Motorea
|Erraboila
|[[Núcleo hipogloso]]
|[[Mihi|Mingainaren]] muskuluei inerbazio motorea ematen die, [[Palatogloso muskulu|palatoglosoari]] (bagoa) eta [[Estilogloso muskulu|estiloglosoari]] (glosofaringeoa) izan ezik.
Boloaren eraketan eragiten du, irensketan parte garrantzitsua hartzen du eta soinuak artikulatzen laguntzen du.
|[[Hipoglosoaren hodi|Hipoglosoaren hodian]].
|-
|}
<references />
== Erreferentziak ==
| |||