Ziborg: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
1. lerroa:
'''Ziborg''' ([[ingeles]]ez ''Cyborg'') organismo zibernetiko hitzetik dator, ''Cyber(netics) organism''. Ziborg hitza erdi-organiko eta erdi-mekaniko diren izakiei esateko erabiltzen da.
Terminoa Manfred E. Clynes eta Nathan S. Kline-k sortu zuten 1960an, estralurtarren inguruetan bizirik iraun lezakeen gizaki hobetuari buruz hitz egiteko. Ideia horretara iritsi ziren gizakien eta makinen arteko harreman estuagoa behar zela pentsatu ondoren, espazioaren esplorazioak irudikatzen zuen muga berria marrazten hasi zen unean. Tresna fisiologikoen eta datuak prozesatzeko sistemen diseinatzailea zen Clynes, New Yorkeko Rockland State Ospitaleko Simulazio Dinamikoko Laborategiko zuzendari zientifikoa.
Cyborg hitza ez da bioniko, biorobot edo android terminoen berdina; bere funtzioa berrezarri duen edo bere trebetasunak hobetu dituen organismo bati aplikatzen zaio, berrelikadura motaren baten mende dagoen osagai artifizial edo teknologiaren baten integrazioaren ondorioz. Cyborgak ugaztuntzat hartzen badira ere, gizakiak barne, edozein organismo mota ere izan litezke.
===
Terminoaren definizio batzuen arabera, gizateriaren eta teknologiaren arteko lotura fisiko eta metafisikoa gizakiaren etorkizuneko bilakaeran eragiten hasi da, adibidez, taupada-markagailu bat ezarri zaion pertsona bat Cyborg-tzat har daiteke, osagai mekaniko hori gabe bizirauteko gai izango ez litzatekeelako. Beste teknologia mediko batzuek, hala nola koklea-inplanteak, gor batek bere entzumen-nerbioari konektatutako kanpoko mikrofono baten bidez entzutea ahalbidetzen duena, bere erabiltzaileek teknologiari esker zentzu baterako sarbidea izatea ere eragiten dute, bere esperientzia ziborg batenera hurbilduz.
Terminoa giza teknologiaren nahasketak abstraktuan jorratzeko ere erabiltzen da. Erabilera arrunteko teknologiako piezak ez ezik (telefonoak, ordenagailuak, Internet, etab.), jendeak teknologiatzat jo ezin dituen tresnak ere hartzen ditu; adibidez, boligrafoa eta papera, eta hizketa eta lengoaia.Teknologia horiekin areagotzen denean eta beste garai eta leku batzuetan pertsonekin komunikatzen denean, pertsona bat lehen baino askoz gehiago gai bihurtzen da. Adibide bat ordenagailu bat da, beste ordenagailuekin konektatzeko Interneteko protokoloak erabiliz energia irabazten duena.Otro ejemplo, que se está volviendo cada vez más relevante es un humano asistido por bot o un bot asistido por humanos, utilizado para apuntar a las redes sociales con me gusta y compartir. Las tecnologías cibernéticas incluyen carreteras, tuberías, cableado eléctrico, edificios, plantas eléctricas, bibliotecas y otra infraestructura que apenas notamos, pero que son partes críticas de la cibernética en la que trabajamos.
* [[Neil Harbisson]].▼
=== Jatorria ===
* [[Robot]].▼
Gizaki-makina nahasketa baten kontzeptua oso zabaldua zegoen zientzia fikzioan Bigarren Mundu Gerraren aurretik. 1843an, Edgar Allan Poek protesi zabalak zituen gizon bat deskribatu zuen "El hombre que se agotó" ipuinean. 1911n, Jean de La Hirek Nyctalope aurkeztu zuen, zientzia fikziozko heroia, beharbada lehen cyborg literarioa izan zena Le Mystère des XV (beranduago The Nyctalope on Mars bezala itzulia) lanean. 1910ean, Jean de la Hire idazle frantziarrak Nyctalope (batzuentzat lehen superheroia eta baita lehen ziborg literarioa ere) aurkezten du L 'homme qui peut vivre dans l' eau eleberrian. Bestalde, The Comet Doom (1928) lanean, Edmon Hamilton estatubatuarrak esploratzaile espazialak deskribatzen ditu. Geroago, Simon Wright zientzialari zahar baten burmuin bizi eta berritsua aurkeztu zuen, kutxatila garden batean flotatzen, bere heroi ospetsuaren abentura guztietan, Etorkizuneko Kapitaina. Berak esplizituki erabiltzen du terminoa 1962ko historia laburrean, "Epaiketaren egun baten ondoren", "Charlies" izeneko "analogo mekanikoak" deskribatzeko, honela azalduz: "[c] yborgs", lehenengotik deituak izan zirela 1960ko hamarkadan... organismo zibernetikoak ". No Woman Born ipuinean, 1944an, Cl Moorek Deirdreri buruz idatzi zuen, bere gorputza erabat erre zen eta bere burmuina aurpegirik gabeko gorputz mekaniko eder eta malgu batean jarri zen.
Terminoa Manfred E. Clynes eta Nathan S. Kline-k sortu zuten 1960an, gizaki hobetuari buruz zuen ikusmoldea aipatzeko. Gizaki hobetuak ingurune estralurtarretan biziraun zezakeen.Bere kontzeptua, gizakien eta makinen arteko harreman intimo baten premian pentsatzearen ondorioa izan zen, esplorazio espazialaren muga berria irekitzen hasten zen heinean. Tresna fisiologikoen eta datuak prozesatzeko sistema elektronikoen diseinatzailea, Clynes zientzialari nagusia izan zen New Yorkeko Estatu Ospitaleko simulazio dinamikoko laborategian.
Hitza, lehen aldiz, bost hilabete lehenago inprimatu zen, The New York Times-ek Espazio Hegaldiaren Alderdi Psikosiologikoen sinposioaren berri eman zuenean, non Clynesek eta Klinek euren artikulua aurkeztu zuten lehen aldiz.
<br />
== Kanpo estekak ==
| |||