Karfania: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Makeip (eztabaida | ekarpenak)
t Bizialdia eta infotaula txantiloiak gehitu, kategoriak
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
Makeip (eztabaida | ekarpenak)
→‎Abokatu eta hizlaria: Informazio berria gehitu erreferentziekin
6. lerroa:
 
== Abokatu eta hizlaria ==
[[Valerio Maximo]] historialariak Karfania aipatzen du [[Tiberio]] enperadorearen garaian idatzitako ''Facta et dicta memorabilia'' obran (Gertaera eta esaera gogoangarriak).<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Valerius Maximus, Facta et Dicta Memorabilia, LIBER OCTAVVS, chapter 3, section 2|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:2008.01.0675:book=8:chapter=3:section=2|aldizkaria=www.perseus.tufts.edu|sartze-data=2020-03-19}}</ref> Karfaniak emakume izategatik ez zegokion jarrera hartu izana leporatu izan diote historialariek. Karfaniak, emakumea eta diruduna izan arren, abokatu gizonik ez kontratatuzuen kontratatzen eta prozesuak berak eramaten zituen. Hori ez zuten ulertuonartu auzitegiekorduko legelariek; izan ere, haientzat ez zuen zentzurik baliabide ekonomikoak zituen emakume batek ospe handiko abokatuak kontratatzeari uko egin eta haien lekua hartzeahartzeak. AskotanKarfania askotan aurkeztu zen auzitegi erromatarretara eta bere kontrario guztiek emakume kalumniosoa, desohoragarria eta lotsarik gabekoa kontsideratu zuten,<ref name=":2" />
 
Izan ereKarfaniak, Karfaniakberaz, emakumeei atxikitako sexu-genero errola apurtu zuen; Karfaniak epaitegietan egon eta erakutsi zuen estilo sutsuagatik ordutik aurrera epaitegian agertzen ziren emakume liskartsuei afrania-emakumeak deitu zitzaien. Julio Parisek, Valerio Maximoren lanari buruzko [[epitome]]<nowiki/>an, pasarte hori laburbiltzean hala dio: ''"Gaia Afrinia (C. Afrinia), Lizinio Buko senatariaren emaztea, auzietan sartzeko prest zegoena, bere kausak defendatu zituen beti; horregatik, ohitura txarreko emakumeei,"Gaia Afriniak" deitzen zaie arruntki".''<ref name=":1" /><ref>{{Erreferentzia|izena=Cheryl|abizena=Glenn|izenburua=Rhetoric Retold: Regendering the Tradition from Antiquity Through the Renaissance|argitaletxea=SIU Press|hizkuntza=en|data=1997|url=https://books.google.es/books?id=zgTKrbMSsiQC&pg=PA70&lpg=PA70&dq=gaia+afrania&source=bl&ots=RTYMyqxK2F&sig=ACfU3U2-iJpzIaWxnMdO9ctBqAnmwqUaSQ&hl=es&sa=X&ved=2ahUKEwjane34_aboAhWwx4UKHdC-DQYQ6AEwEnoECAsQAQ#v=onepage&q=gaia%20afrania&f=false|isbn=978-0-8093-2137-7|sartze-data=2020-03-19}}</ref>
 
[[Justiniano I.a|Justiniano]] enperadorearen [[Digestu]]<nowiki/>an, Karfaniari buruzko pasarte bat erreproduzitzen da, Cneo Domicio Annio [[Ulpiano|Ulpianoren]] ''Ediktoaren gaineko'' lanaren VI liburutik hartu zena. Ediktuaren bigarren atalean judizialki beste batzuk ordezkatu ezin zituztenak zerrendatzen ziren eta Ulpianok esan zuen pretoreak, sexua dela-eta, emakumeei beste batzuk ordezkatzea debekatu egin ziela, eta debeku horretarako arrazoia beste batzuen kasuak oztopa zitzatela galaraztea zela, emakumeek beren sexuaren ezaugarria zen garbitasunaren kontrara jo ez zezaten. Murrizketa horren jatorria Karfania izeneko emakume lotsagabe baten kasua izan zela. Karfaniaren lotsagabekeriak, batetik, eta magistratuaren nekeak, bestetik, ediktu hura ahalbidetu zutela.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Mujer y abogacía en la Roma antigua: tres casos célebres - La Razón|url=https://www.la-razon.com/la_gaceta_juridica/Mujer-abogacia-Roma-antigua-celebres-gaceta_0_2122587822.html|aldizkaria=www.la-razon.com|sartze-data=2020-03-19}}</ref>
 
Aipatutako debekuak, [[Erromatar Inperioa|Erromatar Inperio]]<nowiki/>aren garaian ez ezik, ondorengo une historikoetan ere izango du eragina. Urrunago joan gabe, dokumentatua dago XVIII. mendean zehar bere historia erabili zela emakumeak auzitegietara iristea oztopatzeko aitzakia gisa.<ref name=":2" />
 
== Erreferentziak ==