Judith Butler: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-cite web +erreferentzia)
No edit summary
6. lerroa:
 
== Bizitza ==
Judith Butler Ohion (Cleveland) jaio zen, 1956ko otsailaren 24an.<ref name="mellon">{{erreferentzia|url=http://berkeley.edu/news/media/releases/2009/03/19_butler.shtml|izenburua=Judith Butler wins Mellon Award|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=UC Berkeley News|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=|title=Judith Butler wins Mellon Award|author=Maclay, Kathleen|publisher=[[UC Berkeley]] News. Media Relations|language=|date=March 19, 2009|accessdate=March 1, 2010}}</ref> Guraso baten aldetik arbaso hungariar-juduak ditu, eta bestearenetik, ostera, errusiar-juduak; izan ere, amaren amonaren familiaren zati handi bat Holokaustoan hil zen.<ref name="2001int">{{erreferentzia|url=http://www.lolapress.org/elec2/artenglish/butl_e.htm|izenburua=Interview with Judith Butler, the American philosopher|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=|title=Interview with Judith Butler|author=Regina Michalik|work=Lola Press|date=May 2001|accessdate=March 1, 2010}}</ref> Umetan eta gaztetan hebreera-eskolak eta etika juduarenak jaso zituen; azken horietan izan zuen lehenengo kontaktua filosofiarekin. 1978an Filosofian lizentziatu zen [[Yale Unibertsitatea|Yale Unibertsitatean]], eta 1984an doktoretza lortu zuen unibertsitate berean. Zenbait unibertsitatetan (Wesleyan University, George Washington University, [[Johns Hopkins Unibertsitatea|Johns Hopkins University]]) irakasle jardun ondoren, 1993an Berkeley hiriko [[Kaliforniako Unibertsitatea Berkeleyn|Kaliforniako Unibertsitatera]] iritsi zen, eta gaur egun ere han jarraitzen du lanean. 2002an, Amsterdamgo Unibertsitateak Spinoza Filosofia Irakasle izendatu zuen. Geroztik, beste izendapen batzuk ere jaso ditu hainbat unibertsitatetan.
 
== Generoaren teoria performatiboa ==
14. lerroa:
 
Feminismoan abiarazitako iraultzaz gain, Butlerren lanak eragin handia izan du kulturaren ikerketan eta filosofia kontinentalean. Horrekin batera, beste diziplina batzuetan ere ekarpen garrantzitsuak egin ditu, hala nola psikoanalisian, literaturan, zinemagintzan, ''performance''-an eta arte bisualetan, besteak beste.
 
=== Generoa eta sexua ===
1990an ''Gender Trouble'' argitaratzen duenean, bi ideia bloke bereiz zitezkeen, generoa sexuaren interpretazio kultural gisa ulertzea eta sexu ezberdinketa duala bezala ulertzea. Bi ikuspegiek "sexua" ez kuestionatzea, alor anatomikotik begiratuta, zerbait "natural" gisa ulertzen dute eta ez duela historiko-sozialen eraginik.
 
Butlerrek planteatzen duena zera da, "sexua" generoaren oinaritzat hartzea kontzeptu soziologiko edo kulturala dela eta generoaren arauen barnean sortzen den sistema sozialak sortzen duela. Sexua zerbait naturala bezala azaltzen da eta hori bilakatzen da arau, ondorioz, binarismoa ezartzen da. Bere lanak subjetuaren kategoria kuestionatzera animatzen gaitu.
 
Butlerren ondoren, generoa jada ez da izango sexuaren aurretik dagoen etiketa bat. Generoa eraikuntza soziala da, sexualitatearen barnean arautegi bat eratu duena, eta ez dago gorputzaren materialitatearekin zuzenean konektatuta.
 
Estatubatuarrak ez dio sexua existitzen ez denik, baizik eta gure gizarteen ezaugarria den "sexu natural" ideia okerra dela eta matrize heterosexualaren ondorioa dela. ''Bodies That Matter'' gorputzaren inguruko eraikuntzen genealogia bat da.
 
== Aktibismoa ==
40 ⟶ 49 lerroa:
* [https://elearazi.wordpress.com/2012/07/30/autoreak-plazara-judith-butler-ii/ ''Gender Trouble'' (Routledge, 1999) liburuaren hitzaurrea II] ([https://elearazi.wordpress.com/ Elearazi], 2012; itzultzailea: [http://nordanor.eus/nor?id=382&tmp=1500500586420 Garazi Arrula Ruiz])
* ''Genero nahasmendua'' (''Gender trouble'') [[Elkar]], [[2018]]. Itzultzailea: [[Ana Morales|Ana Isabel Morales]]<ref>{{Erreferentzia|abizena=Butler, Judith.|izenburua=Genero nahasmendua : feminismoa eta identitatearen subertsioa|argitaletxea=Elkar|data=2018|url=https://www.worldcat.org/oclc/1099277688|isbn=9788490277317|pmc=1099277688|sartze-data=2019-10-01}}</ref>
 
== Sariak eta aipamenak ==
 
* 1999: Guggenheim Fellowship.
* 2008: Mellon Award for her exemplary contributions to scholarship in the humanities (Mellon Saria humanitateetan egindako lorpenengatik).
* 2010: "25 Visionaries Who Are Changing Your World", Utne Reader.
* 2012: Theodor W. Adorno Award.
* 2013: Doctorate of Letters, ''honoris causa,'' St. Andrews Unibertsitatea.
* 2013: Doctorate of Letters, ''honoris causa,'' McGill Unibertsitatea.
* 2014: Doctorate of Letters, ''honoris causa,'' Fribourg-eko Unibertsitatea.
* 2014: PinkNews-en judutar homosexualen top 11 postua.
* 2018: Doctorado ''honoris causa,'' Guadalajarako Unibertsitatea, Mexico.​
* 2019: Doctorado “honoris causa”, Txileko Unibertsitatea
 
== Erreferentziak ==