Diru-paper: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
3. lerroa:
== Historia ==
Diru-papera [[Txinako Herri Errepublika|Txinan]] sortu zen VII. mendean, baina ez zen ofizialki erabili 812. urtera arte ([[Siglo IX|IX. mendea]]). Biztanleria baten artean merkataritza erraztuko zuen kanbio-bide baten garrantziak moneta kanbio-bide gisa sortu zuen.
XIII. mendean, [[Marco Polo|Marko Polo]] izeneko herritar veneziar batek bidaia luze bati ekin zion Txinara. Gertaera berezi horrek ospetsu egin zuen. Bidaia horretan egindako oharrek Mendebaldean txanpon-paperaren ekoizpenari eta erabilerari buruz dauden lehen erreferentziak biltzen dituzte. Paper hori [[Europa|Europan]] garai hartan nagusi ziren baldintzetarako ordainketa ulertezina zen. Marco Poloren garaikideentzat, informazio horrek fantasiazkoa eta sinesgarritasunik gabea zirudien. Esploratzaile ezagunaren baieztapenak urte batzuk geroago baino ezin izan ziren egiaztatu, Ming.3 dinastiak XIV. mendean jaulkitako billeteekin. Txinatarrek diru hegalaria deitu zieten billeteei pisu txikia zutelako eta eremu handi samarrean ibiltzeko erraztasunagatik. X. mende inguruan oso ondo egituratutako zirkulazio-sistema zuten. Txanpon-papera existitzen hasi eta gutxira, ordainbide horren faltsutzaile saihestezinak agertu ziren. Artxibo batzuek arazo horren aurka Txinako agintariek egin zuten borroka deskribatzen dute. Aplikatutako zigorrak ez ziren txikiak2Q eta faltsukeria heriotzarekin zigortzen zen.
== Faltsifikazioa eta segurtasun neurriak ==
[[Urre|Urrezko]] eta zilarrezko txanponak faltsutzea ez zen hain errentagarria. Billeteak papera besterik ez dira, eta, beraz, iruzurrerako pieza erakargarriak dira. Hori dela eta, bankuek segurtasun-neurri batzuk hartzen dituzte. Gaur egungo billeteak paper bereziarekin egiten dira, kotoizko zuntz luzangak erabiliz eta inprimatzeko teknika konplexuekin. Askotan, paperaren konposizioan lihoa, kotoia edo beste ehun-zuntz batzuk sartzen dira. Zenbait herrialdek, hala nola Australiak, Mexikok, Brasilek, Paraguayk, Txilek, Guatemalak, Zeelanda Berriak eta Hong Kong-ek, polimerozko billeteak sortzen dituzte, erabili bitartean erresistentzia handitzeko eta milimetro gutxi batzuetako leihatila garden bat sartzeko. Gainera, hainbat holograma-mota txertatu dira, eta ezaugarri horiek oso zailak dira inprimatzeko teknika normalekin erreproduzitzeko.
<br />
28. lerroa:
Diru-paper bat egunero izan duen higaduragatik ateratzen da zirkulaziotik . Billeteak sailkatzeko makina batetik igarotzen dira beren benetakotasuna eta zirkulatzeko gaitasuna zehazteko. Zirkulatzeko gai ez direla esan daiteke, gastatuta, zikinak, hondatuta, mutilatuta edo puskatuta badaude. Egokiak ez diren billeteak banku zentralera itzultzen dira, linean modu seguruan suntsi daitezen, abiadura handiz billeteak sailkatzeko makinen bidez. Makina horiek zeharkako birrintzeko gailu bat erabiltzen dute, P-5 segurtasun-maila duen papera birrintzeko makina baten antzekoa (30 mm² baino gutxiagoko piezak), DIN 66399-2 arauaren arabera. Horrela, billetea 500 pieza txikitan suntsitzen du eta berreraikitzea sahiesten du,billete askoren zatiak nahastuta daudelako.<br />
==
{{erreferentzia_zerrenda}}
==
<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Papel moneda|hizkuntza=es|data=2020-03-09|url=https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Papel_moneda&oldid=124133590|sartze-data=2020-03-17|encyclopedia=Wikipedia, la enciclopedia libre}}</ref>
<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Banknote|hizkuntza=en|data=2020-03-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Banknote&oldid=945771485|sartze-data=2020-03-17|encyclopedia=Wikipedia}}</ref>
<ref>{{Erreferentzia|izena=European Central|abizena=Bank|izenburua=Billetes|hizkuntza=es|url=https://www.ecb.europa.eu/euro/banknotes/html/index.es.html|aldizkaria=European Central Bank|sartze-data=2020-03-17}}</ref>
<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Billetes y monedas, educación, Banco de México|url=https://anterior.banxico.org.mx/divulgacion/billetes-y-monedas/billetes-monedas.html|aldizkaria=anterior.banxico.org.mx|sartze-data=2020-03-17}}</ref>{{autoritate kontrola}}
[[Kategoria:Dirua]]
| |||