Leonardo da Vinci: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t 176.12.81.131 wikilariaren aldaketak ezabatuz, Lainobeltz wikilariaren azken bertsiora itzularazi da. Etiketa: lehengoratzea |
Aldaketa orokorrak egiten hasi naiz, hobetu asmoz |
||
2. lerroa:
{{Biografia_infotaula_automatikoa}}
'''Leonardo da Vinci'''<ref>{{EuskaltzArauErref|arau-zk=185|arau-izenb=Errenazimentuko pertsona-izenak}}</ref> ('''Leonardo di ser Piero da Vinci''') ([[Vinci]], [[Toscana|Toskana]], [[1452|1452ko]] [[Apirilaren 15|apirilaren 15a]] - [[1519|1519ko]] [[Maiatzaren 2|maiatzaren 2a]]) Italiako [[Pizkundea|Pizkunde]] garaiko [[Polimatia|polímata]] florentinoa izan zen. Aldi berean, [[Margolaritza|margolaria]], [[Anatomia|anatomista]], [[Arkitekto|arkitektoa]], [[Paleontologia|paleontologoa]],<ref>{{erreferentzia|izena=Stephen Jay.|abizena=Gould|urtea=1998|izenburua=Leonardo's Mountain of Clams and the Diet of Worms.|argitaletxea=N.Y.: Harmony Books.|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=978-84-7423-991-1|hizkuntza=En}}</ref> [[artista]], [[Botanika|botanikari]], [[zientzialari]], [[idazle]], [[eskultore]], [[filosofo]], [[ingeniari]], [[asmatzaile]], [[Musika|musikari]], [[poeta]] eta [[hirigile]] izan zen. [[:es:Francesco_Melzi|Francesco Melzi]]<nowiki/>ren<ref>{{erreferentzia|izena=Silvana|abizena=Levi Orban|urtea=1980|izenburua=El fin del mundo|argitaletxea=Verona, Italia: Edizioni Futuro.|orrialdea=|orrialdeak=pp. 70-72.|ISBN=84-226-1462-6.|hizkuntza=Er}}</ref> alboan hil zen, eta hari eman zizkion bere proiektuak, diseinuak eta pinturak. Haurtzaroa bere jaioterrian igaro ondoren, Leonardok [[Andrea del Verrocchio|Andrea de Verrocchio]] margolari florentziarrarekin ikasi zuen. Bere lehen lan garrantzitsuak [[Milan]]<nowiki/>en sortu zituen, Ludovico Sforza dukearen zerbitzura. Ondoren, [[Erroma]]<nowiki/>n, [[Bolonia]]<nowiki/>n eta [[Venezia]]<nowiki/>n lan egin zuen, eta azken urteak [[Frantzia]]<nowiki/>n igaro zituen, [[Frantzisko I.a Frantziakoa|Frantzisko I]].a erregearen gonbidapenean.
[[Errenazimentu]]<nowiki/>ko gizakiaren arketipo eta sinbolo gisa deskribatu ohi da, jenio unibertsala, baita [[filosofo]] [[Humanismo|humanista]] ere, bere jakin-min infinitua bere asmakizun gaitasunarekin soilik parekatu daitekeena. <ref>{{erreferentzia|izena=Helen|abizena=Gardner|urtea=1970|izenburua=Art through the Ages|argitaletxea=Harcourt, Brace and World|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=En}}</ref> Leonardo da Vinci garai guztietako margolari handienetakotzat hartua izan da, eta ziurrenik, inoiz existitu den diziplina anitzeko talentu gehien izan duen pertsona. [[Ingeniari]] eta [[asmatzaile]] gisa, Leonardo-k bere garaia baino ideia aurreratuagoak garatu zituen, hala nola [[Helikoptero|helikopteroa]], [[Tanke|tankea]], [[Itsaspeko|itsaspekoa]] eta [[Automobil|automobila]]. Bere proiektuetariko gutxi batzuk izan ziren eraikitaak (horien artean kable baten muga elastikoa neurtzeko makina), gehienak garai hartan egingarriak ez zirelako. Zientzialari gisa, Leonardo da Vincik ezagutza asko aurreratu zituen [[anatomia]], [[Ingeniaritza zibil|ingeniaritza zibila]], [[astronomia]], [[optika]] eta [[hidrodinamika]] arloetan.
Historikoki, ospetsuena pinturagatik da. Bere obrarik ezagunenetako bi, [[Gioconda]] eta [[Azken Afaria (Leonardo da Vinci)|Azken afaria]], behin baino gehiagotan kopiatu dituzte, eta baita parodiatu ere, [[Vitruvioren gizona|Vitruvioko Gizona]] marrazkia bezala, Hala ere, bere lanen 20 inguru baino ez dira ezagutzen, batez ere teknika berriekin egindako esperimentuengatik (batzuetan negargarriak) eta bere egonkortasun eza kronikoagatik. Sorkuntza kopuru txiki hau, marrazkien koadernoekin batera, eta eskema zientifikoei zein eta pinturaren izaerari buruzko hausnarketekin, osatzen dute bere ondarea ondorengo artista belaunaldientzako.
== Bizitza ==
| |||