Ebidentzia enpiriko: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Autoritate kontrola jartzea |
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-[Cc]ite[ _]book +erreferentzia) |
||
1. lerroa:
'''Ebidentzia enpirikoa''', esperientzia sentsoriala bezala ere ezagutua, [[zentzumen]]en bidez lorturiko ezagutza da, oro har, [[behaketaren]] eta [[esperimentazio]]aren bitartez<ref>{{
[[Fitxategi:Kant foto.jpg|thumb|[[Immanuel Kant]] (1724-1804)]]
[[Immanuel Kant]]en ondoren, filosofian, ezagutza mota honi ''a posteriori'' ere deitzen zaio (ezagutza ''a priori''ren kontrakoa).
8. lerroa:
== Esanahia ==
Ebidentzia enpirikoa egia (errealitateari zehazki dagokiona) edo gezurra (zehaztasunik eza) egiaztatzen duen informazioa da. Ikuspegi enpiristan, norbanako batek soilik [[ezagutza]] duela baiezta dezake ebidentzia enpirikoan oinarritzen baldin bada (nahiz eta [[Enpirismo|enpirista]] batzuek ezagutza lortzeko beste bide batzuk daudela uste izan). Honek ikuspegi [[Arrazionalismo|arrazionalistarekin]] talka egiten du, zeinek arrazoia edo hausnarketa bere baitan proposizio batzuen egiaren edo gezurraren ebidentzia kontsideratzen dituen<ref name=":0">{{
Ebidentzia enpirikoa esperimentu baten emaitzaren sinonimoa izan daiteke. Zentzu honetan, emaitza [[Enpirismo|enpirikoa]] baieztapen bateratu bat da. Testuinguru honetan, kontzeptu semi-enpirikoa oinarrizko [[axioma]] edo lege zientifikoak eta emaitza esperimentalak sailkatzeko erabiltzen da. [[Zientzia]]n, komunitate zientifikoan hipotesi batek onarpena lortzeko ebidentzia enpirikoa eskatzen da.
Ebidentzia enpirikoaren menpe dauden deklarazio eta argumentuak gehienetan ''a posteriori'' deitzen zaie, ''a priori''ren kontrakoa. Ezagutza ''a priori'' esperientziarekiko independentea da (adibidez, naturalki ezagutzen da norbaitek denbora luze batean zehar ez baduela arnasten hil egingo dela), ezagutza ''a posteriori'' ebidentzia edo esperientzia enpirikoaren menpe dagoen bitartean (adibidez, gosaldutako sagarra oso goxoa zegoen). A posteriori eta a priori bereizketa honen nozioa ezagutza enpirikoaren eta ez enpirikoaren arteko bereizketaren berdina da, [[Immanuel Kant|Kantek]] arrazoiari egiten dion kritikatik dator<ref>{{
1960.urtetik, [[Thomas Kuhn]]ekin loturiko kritika batek metodo hauek aurretiko esperientzia eta sinesmenengandik eragina jasotzen duela argudiatzen du. Ondorioz, ezin da espero bi zientzialarik behatzean edo [[Esperimentu|esperimentatzean]] behaketa teoriko neutral berdinak egitea. Gerta daiteke [[behaketa]] paper teoriko neutral bezala posible ez izatea.
|