Eibar: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Luistxo (eztabaida | ekarpenak)
Luistxo (eztabaida | ekarpenak)
27. lerroa:
 
== Izena ==
Eibar izena Gaztelako 14. mendeko idazkietan agertzen da lehen aldiz, Eyvar, Heibar edo Eybarr bezalako formetan<ref name=":1">{{Cite book|izena=Patxi|abizena=Salaberri|urtea=2019|izenburua=Gipuzkoako Herrien Izenak. Lekukotasunak eta Etimologia|argitaletxea=Euskaltzaindia|orrialdea=|orrialdeak=151-152|ISBN=978-84-120766-2-2|hizkuntza=eu|abizena2=Zaldua|izena2=Luis Mari}}</ref>.
 
''Eibarko'' eta ''Eibartik'' eretan deklinatzen da izena herrian bertan, eta belarriko mina ematen die eibartarrei ''Eibarreko'' entzuteak<ref>{{Erreferentzia|izena=Mikel|abizena=Lizarralde|izenburua=@Imagreto @EnekoitzEsnaola "Eibarreko" hori... onartuta egongo da Berrian, baina belarriko mina Eibarren ;-)|hizkuntza=eu|data=2015-03-11|url=https://twitter.com/macmikel/status/575618995493203968|aldizkaria=@macmikel|sartze-data=2020-03-06}}</ref>.
 
Etimologiari dagokionez, ''ibar'' terminoarekin lotua dagoela dirudi, baina Hegi-ibar (''hegia'' izen arruntagatik) eta Ego-ibar ([[Ego]] ibaiagatik) formak aipatu dira jatorri bezala, eta ez dago oinarri handiegirik bata edo bestea hobesteko<ref name=":1" />. Eibarko Udalak osatutako batzorde batek Ego-Ibarra izena hartu zuen 20. mendearen azken laurdenean<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Batzordea — Eibarko Kultura Ondarea - Egoibarra.eus|hizkuntza=eu|url=https://egoibarra.eus/eu/nor-gara|aldizkaria=egoibarra.eus|sartze-data=2020-03-06}}</ref>.
 
Herritarrak eibartarrak dira, eta herri-goitizen batzuk ezagutzen dira, hala nola ''txaputxeruak'' ('lehorrekoak'), ''xapu herrikoak'', eta ''armaginak''<ref name=":1" />, azken forma hau bereziki [[Eibar (futbol taldea)|Eibar futbol taldeari]] aplikatuta<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Sergi Enrich: ''Salbazioa Ipuruan oinarritu behar dugu''|hizkuntza=eu|url=https://www.eitb.eus/eu/kirolak/futbola/eibar/bideoak/osoa/7076236/bideoa-sergi-enrich-eibarreko-aurrelariari-elkarrizketa-20200304/|aldizkaria=www.eitb.eus|sartze-data=2020-03-06}}</ref>.
 
== Geografia ==
127. lerroa:
[[Karlistaldi|Karlisten gerrateek]] ere ez zioten onik egin herriari, Eibar liberala zelako. Maria Angela izeneko emakume bat nabarmendu zen Eibarren liberalen alde, eta kalea eman zion ondoren Udalak<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Maria Angela kalea - Ahotsak.eus|url=https://ahotsak.eus/eibar/pasarteak/ab-215-001/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2020-03-06}}</ref>.
 
[[Espainiako Bigarren Errepublika|Espainiako II. Errepublikari]] oso lotua egon zen Eibar, haren aldarrikapenean ordu batzuz aurreratu zirelako eibartarrak herriko plazan, [[Eibarko udaletxea|udaletxean]]. Espainiako Gerra Zibila hastean, Errepublikari leial lotu zitzaion herria, eta 1936ko irailean, behin matxinoek Gipuzkoa azpiratutakoan, [[Eibarko gudua (1936-1937)|frontearen lehen posizioan]] egon zen herria. Egoera hori 1937ko apirilaren 26 arte luzatu zen, indar kolpistak herrira sartu zirenean. Kalte handiak izan zituen kaskoan bonbardaketen eta suaren ondorioz.
 
Gerratearen ondoren herriaren fisonomia eta itxura goitik behera aldatu zen. 1940ko urriaren 8an, "''[[Regiones Devastadas]]''" delakoaren Zuzendaritza Nagusiak urbanizazio-proiektua onartu zuen, eta beste gauza askoren artean, [[Ego|Ego erreka]] tapatzea erabaki zuten, terreno gehiago edukitzeko asmoz<ref name=":0" />.