Lazkao: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
irudiak berrantolatzea, testuari lagundu diezaioten
50. lerroa:
== Historia ==
=== Armarria ===
[[Fitxategi:Coat of Arms of Lazkao.svg|left|60px|thumb|Armarria]]
Lazkaoko udalerriko armarria honela osatzen da: {{aipu|Armarri ebakia, 1. urdinez, urrezko izarra eta zilarrezko ilgora beherantz; gorriz margotua, bost urrezko sagar 2, 2 eta 1 eran jarrita; eta 2. urrez, sustrai gabeko artea berdez.<ref>{{Web erref|izena=Heráldica|url=http://www.euskomedia.org/aunamendi/99774/65108|artikulua=Lazkao|entziklopedia=Auñamendi Eusko Entziklopedia|sartze-data=2010-07-05|hizkuntza=es}}</ref>}}
 
65. lerroa:
[[1792]]ko [[azaroaren 16]]an, [[Gipuzkoa|Gipuzkoako probintziak]] Lazkaoko udalari ofizio idatzia bidali zion D. Antonio Ricardo Carrillo kapitain jeneralaren izenean. Horrek zioen [[Gipuzkoa]]ko probintzian biltzekoak zirela [[Katalunia]]ko boluntarioen batailoia (800 gizonez osatua), [[Toledo]]ko infanteriako 2. batailoia (indarrez aurrekoaren parekoa zena), Redingo [[suitza]]rrak eta Kataluniako infanteria, errege bidean ziren herriak babestera. Suitzarren errejimentuko batailoietako bat, gainera, [[Bergara]]n izango omen zen eta bestea, berriz, [[Ordizia]]n eta Lazkaon. Toro eta Leongo miliziak [[Loiola (argipena)|Loiolan]] izango omen ziren, Kataluniako boluntarioak [[Oñati]]n, Infanteria arineko errejimentua [[Tolosa]]n eta Toledoko 2. batailoia [[Gasteiz]]tik [[Hernani]]ra joatekoa omen zen. Probintziak Gipuzkoako herri guztiei,eta batez ere hemen aipatuei, armada eta soldadu haiei beharrezkoak zitzaizkien eraikin eta laguntza emateko eskatzen zien.
 
==== Nahiz eta Konbentzioko Gerra bukatu, lasaitasunlasaitasunik gutxiez ====
[[XIX. mendea]]ren hasiera ere ez zen lasaia izan. Nahiz eta Konbentzioko Gerra amaitu, egonkortasun eza nabaria izan zen. [[1801]]eko [[abuztuaren 18]]an, adibidez, Andreas Grijalbok Burgosa zeramatzan bi presok [[Donostia]]ko kartzelatik alde egin zutela eta, eskutitza jaso zuten Lazkaon galdetzen zuena ea presook han zeuden eta hala izan ezean, non zeuden begira zezaten agintzen zuena. Gerra eta gerrate garaiek egoera aldatu egiten dute. Zenbaitek [[gerra]] egitea bizimodu hartu zuten. Egonkortasun ezeko giroak aurrera egiten zuen neurrian, lapurretak eta liskarrak gero eta nabarmenagoak izan ziren.
 
==== 1808an, Iberiar penintsulakoPenintsulako Gerra Lazkaon ====
1808tik aurrera, [[Iberiar penintsulako Gerra]]ren hotsak ozenagotuz joan ziren. Herria, espainiar herria, ez zen Napoleonen agindupean jarraitzeko prest eta altxatzen hasi zen. Egoera horri aurre egiteko, Frantziatik errefortzuak, soldaduak etortzen hasi ziren, penintsula gerra eszenatoki bihurtuz. 1808ko uztailaren 15ean, Donostian, Jose Maria Soroa Soroak eta Manuel Joaquin Uzkangak, probintziaren izenean, honela esan zioten Lazkaori (herriak frantses tropei sostengua eman ziezaien, Elgoibarren 1808ko ekainaren 9an onartutako dekretu baten bitartez): 2.000.000 erreal beharko zirela gerrako gastuei aurre egiteko, eta horiek lortzeko zerga bilketa zuzenik ezin egingo zela (egoera hartan bertakoek zituzten baliabideak eskasak ziren). Herri bakoitzak bi epetan eman ahal izango zuela zegokiona (uztailaren 30ean eta irailaren 30ean), Lazkaoren kasuan 4.337 errealeko diru kopurua. Eta herriek beharrezkoa zen dirua lortu ahal izateko, jabetzak saltzen eta galtzen hasi beharko zutela udalek (horien trukean jasotako dirua gerrako gastuak ordaintzeko erabiliko zela). Hala ere, dekretuak dekretu, Lazkao ez omen zen beti ordaintzeko unean behar bezain arin ibili.
83. lerroa:
Jakina denez, euskal probintzietako mutilek ez zuten derrigorrezko soldadutzarik egin beharrik. Horren ordez, beren lurrak defendatzeko prestatzen ziren eta borroka beti horien muga barruetan egiten zuten, eta aldi berean, Koroa behar gorrienean zegoenean, diru-laguntzak ematen zizkioten euskal probintziek (probintzia bakoitzak bere herrietan biltzen zuen dirua). Modu berean, probintzia barruko preso eta polizien ardura ere probintzia bakoitzarena zen (eta horietako herri bakoitzarena). Elizbarrutiko agiritegian gordetzen da 1819ko abuztuaren 5ean osatutako zerrenda, zeinetan azaltzen den mutilak soldaduskara joan ez zitezen Koroari eman beharreko donatiboa zein den.
 
==== Gerrarteko Bakea (1814-1820), Hirurteko liberalaLiberala (1820-1823) ====
Nahiz eta Independentzia Gerra [[1813]]an amaitu, [[1820]]ra bitartean [[Fernando VII.a Espainiakoa|Fernando VII]].a ez zen liberalen indar eta intentzioez fio, eta beti saiatu izan zen bere aldeko indar militarrak gordetzen. [[Hego Euskal Herria|Hegoaldeko euskal probintzietan]] ere tertzio bezala ezagun zirenak mantendu egin ziren, bai eta indartu ere. Horiek, [[1823]]tik [[1833]]ra bitartean,batez ere,sendotu ziren, eta laster hastekoa zen gerratean, [[Karlismo|karlisten]] aldean hartu zuten parte. [[1828]]an,berriz, arazoa sortu zen Lazkaoko udalaren eta [[Gipuzkoako Foru Aldundia|Foru Aldundiaren]] artean.Izan ere, tertzioak nork gobernatu behar zituen erabakitzeko ez ziren ados jartzen. Diputazioan horretaz arduratzen zen Jose Joaquin de Gorosabelek tertzio guztiei dei egin zien: “para dejar arreglado todo lo concerniente al servicio de mis tercios, a los Reyes Ns. Ss.”. [[Maiatzaren 29]]an Silvestre Txintxurretakoak agindua emana zuen tertzioak [[Tolosa]]n bil zitezen, arropak hartzera eta erregeren guardiei ongi etorria egitera.
89. lerroa:
Hala, [[Kantabria]]ko Purifikazio Juntak, [[1826]]ko [[martxoaren 14]]an dei egin zuen Lazkaora, Juana Munduatekori buruz galdezka.Izan ere, hark semea, Juan Cruz Ibarguren, Gipuzkoako boluntarioetako kide izan omen zuen.Dei berean,haien emazte-amak, pobre gisa, [[1820]]ko [[martxoaren 7]]aren aurretik eta ondoren zein jarrera izan zuen galdetzen zitzaion [[Lazkaoko Kontzejua]]ri.
 
==== Lehenengo KarlistadaKarlistaldia (1833-1839) ====
==== Bigarren KarlistadaKarlistaldia (1872-1876) ====
 
[[Fitxategi:Lazkao year 1993.jpg|thumb|Lazkao, [[1993]]|eskuinera]]