Eloísa Díaz: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
tNo edit summary
1. lerroa:
{{Wikitu}}
{{Zuzendu}}
{{Biografia_infotaula_automatikoa}}
 
'''Eloísa Díaz Insunza''' ([[Santiago (Txile)|Santiago]], [[Txile]], [[1866]]ko [[ekainaren 25]]a - ''[[Ibidem|ib.]]'', [[1950]]eko [[azaroaren 1]]a) [[Txileko unibertsitatea|Txileko unibertsitatean]] medikuntza ikasi zuen lehen emakumea izan zen eta bera izan zen [[Txile|Txileko]] zein [[Hego Amerika|Hego Amerikako]] lehen emakume medikua.
 
== Lehen urteakBizitza ==
Santiagon jaio zen eta bere gurasoak Eulogio Díaz Vargas eta Carmela Insunza ziren. Bere lehenengo ikasketak Dolores Cabrera Martinez-ek zuzendutako eskola batean izan ziren, humanitateak ikasi zituen. Ondoren, humanitateak ikasi zituen Isabel Le Brun Pinochetek sortu eta zuzendutako institutuan.
 
=== Lehen urteak ===
1881ean, 15 urte besterik ez zituela, Eloísa Díazek aurreiritziei aurre egin eta batxilergoko azterketan harri eta zur utzi zituen guztiak; ausardia ugari behar zen Batxilergoko azterketara 15 urterekin aurkezteko, publiko zabalaren eta aztertzaile garrantzitsuen aurrean azaldu behar baitzen. Hala ere, guztien adostasunaz gainditu zuen.
Santiagon jaio zen eta bere gurasoak Eulogio Díaz Vargas eta Carmela Insunza ziren. Bere lehenengo ikasketak Dolores Cabrera Martinez-ekMartinezek zuzendutako eskola batean izan ziren, [[humanitateak]] ikasi zituen. Ondoren, humanitateak ikasi zituenBeranduago Isabel Le Brun Pinochetek sortu eta zuzendutako institutuan jarraitu zituen ikasketak.
 
1881ean, 15 urte besterik ez zituela, Eloísa Díazek aurreiritziei aurre egin eta batxilergoko azterketan harri eta zur utzi zituen guztiak; ausardia ugari behar zenbaitzen Batxilergokobatxilergoko azterketara 15 urterekin aurkezteko, publiko zabalaren eta aztertzaile garrantzitsuen aurrean azaldu behar baitzen. Hala ere, guztien adostasunaz gainditu zuen, tartean [[Diego Barros Arana]] pedagogoaren adostasuna zelarik.
1888an, 15 urte zituelarik Eloisak kudeatzen jaisteko galerak lortu zuen bere batxilergo azterketa zehar; oso garrantzitsua izan zen balioa ematea 15 urteko neska bateri batxilergoa ematea aztertzaile handi baten aurrean Diego Barros Arana barne,azkenean aprobatuta eran zen enanimidadengatik.
 
=== UnibertsitateanUnibertsitate sarreraikasketak ===
1880an Txileko unibertsitatearen mediku eskolan sartu zen, Miguel Luis Amunategui Hezkuntza Ministroak aldarrikaturiko lege prekursoreari esker, zeinetan emakumeek goi mailako ikasketetan izen ematea onartzen baitzen. Giroa nahasia zen emakumeen eskubideei zegokienez: urte batzuk lehenago Domitila Silva izeneko emakume batek bozka zerrendetan izena eman zuen, legeak espreski debekatzen ez zuela argudiatuz. Txiletarra eta idazten eta irakurtzen zekiena izaki, ezin izan zioten debekatu, baina beranduago legez debekatu zen emakumeek bozkatzea. Giro horretan, garaiko aurreiritziak zirela eta, Eloísak amarekin batera joan behar izaten zuen klaseetara.
1880an sartu zen Txileko unibertsitatearen mediku eskolan, Miguel Luis Amunategui aldarrikatuta Hezkuntza Ministerioaren lege prekursoari esker, bertan emakumeak sartzea onartzen. 1888an lehen Txileko Mediku Kongresua egin zen, eta 128 profesional eta 118 Santiago probintzia matrikulatu ziren.
 
Medikuntza kirurgikoan graduatu zen [[1886]]<nowiki/>ko abenduaren 27an. Haren [[Tesi (txosten akademikoa)|tesiaren]] izenburua "Txileko emakumearengan nerabezaroaren agerpenari eta sexu horri loturiko patologien joerak" izan zen. 1887ko urtarrilaren 3an jaso zuen titulua, txilen emakume batek lortu zuen lehena. [[Ernestina Perez|Ernestina Perezek]], Eloísarekin batera ikasketak hasi zituenak, aste bete beranduago eskuratu zuen titulu bera.
Medicine Kirurgia graduatu zen [[1886]]<nowiki/>ko abenduaren 27an, tesi gisa posatzen "laburra iruzkinak nerabezarora agerpena on Txileko emakume eta patologikoetan. bere lehenengo izenburua profesionala jaso zuen urtarrilaren 3an izenburuko eskuizkribua, 1887an, Txile eta Hego Amerikako lehenengo emakumea bihurtuz graduondoko eta Medicina.2 Home maila bat lortzeko bere ikasketak Ernestina Perez, nor bigarren emakumea mediku eskola eta mediku zirujauak graduatu sartzen zen ondoan Txileko historian, asteko arrakasta Heloise ondoren. Ernestina Pérez esan, lehenago, "gizarte higiene" arazoen kezka bat, alkoholismoa, tuberkulosia eta kolera, besteak beste aurkako borroka liderra. Hala ere, bere lanbide interes handiena emakumeen osasun gaietan zentratu - eta haurtzaindegi, hitzaldiak eta eskuliburuak egitea bitartez - ginekologia espezializatutako, area bat eta bertan, bere lanaren Ginekologia Compendium nabarmentzen du.
 
=== Bizitza profesionala ===
[[Fitxategi:Eloísa Díaz y médicos.jpg|thumb|295x295px|1888ko bilkuran, emakume bakarra gizonezkoen artean.]]
Diaz San Borja Ospitalean aritu zen 1891ko urtarrilean, irakasle eta medikuak Normal Eskolako irakasleak South at gisa ere zerbitzatu 1889 eta 1897an to 1898an eskola Santiago inspektore mediku bat izan zen, geroago suposatuz, hogeita hamar urte, fundatu hainbat haurtzaindegiak, polyclinics eta eskola udalekuak. Bertaratuen zerrendan, medikuntza eta garai hartako biologia Txileko handien figura guztien parte agertzeko. Bilera horretan emakume bakarra Diaz Insunza Doktorea izan zen.
Diaz [[San Borja Ospitalea|San Borja Ospitalean]] aritu zen 1891ko urtarriletik aurrera, eta Irakasleen Eskola Normal delakoan irakasleeta mediku gisa lanean ere aritu zen 1889 eta 1897 artean. 1898an Santiago eskoletako mediku-inspektore kargua hartu zuen, geroago estatu mailako postua lortu zuelarik, 30 urtez atxiki zuena.
 
1911ean Txileko Eskola Mediku Zerbitzua sortu zen, eta Eloísa izan zen bertako lehen zuzendaria. Eskoletako gosaria derrigorrezko egiten saiatu zen, haurren [[txertaketa]] bultzatu zuen eta [[Tuberkulosi|tuberkulosia]] eta [[Errakitismo|errakitismoaren]] kontra borrokatu zen.
Bere lorpen nagusien ostean, Eloisa hasi zen Dr. Roberto Moericke San Borja Arriaran Ospitalean lanean, klinika ginekologiako praktikatzeko 1891 urtarrilean, halaber zehar irakaslea eta doktorea zen South of the gisa lanean, 1889 eta 1897an bere ariketa mediku gisa,proposamen eta lorpenak ikasle eta irakasleak eta ekipamendu baldintzak higienikoak eta azpiegitura materialen osasunean non instrukzioa ematen da aldean da. 1898an mediku-eskola inspektore Santiago izan zen, nazio geroago suposatuz, hogeita hamar urte, posizio berean. Zenbait haurtzaindegiak, poliklinika eta eskola kanpamentuetan sortu zuen.
 
Arlo profesionaletik kanpo ere hainbat ekimenetan parte hartu zuen, Tuberkulosiaren kontrako Emakumeen Elkartearen buru izan zen, baita Higiene Sozialaren Aldeko Txileko Elkartearena eta Alkoholismoaren Kontrako Elkartearena ere. Lehen Hezkuntzako Kontseiluan, Txileko Zientzia Elkartean eta Emakueen Nazio Kontseiluan parte hartu zuen.
 
Horrez gain, hainbat haurtzaindegi, klinika eta eskola udaleku sortu zituen. Bertaratuen zerrendan, medikuntza eta garai hartako biologia Txileko handien figura guztien parte agertzeko.
 
1888an Txileko lehen Mediku Kongresua egin zen, 246 profesional bildu ziren (Santiagoko 128). Bilera horretan Eloisa Díaz medikua izan zen bertaratu zen emakume bakarra. 1910ean [[Buenos Aires|Buenos Airesen]] egin zen Nazioarteko Medikuntza eta Higiene Kongresu Zientifikoan parte hartu zuen, eta "Ameriketako emakume agurgarri" izendatu zuten.
 
1922an erretiratu zen. 1950ean hil zen, 84 urterekin, gaixotasun luze baten ondoren.
 
== Erreferentziak ==