Metal: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
t Undid edits by 176.12.82.163 (talk) to last version by Aosbot Etiketak: Desegin SWViewer [1.3] |
||
1. lerroa:
{{Wikipedia1000}}
{{HezkuntzaPrograma|Kultura zientifikoa}}
{{Beste erabilpenak|gai kimikoari|musika-estiloa|Heavy metal}}
[[Fitxategi:Steel-Dowel-Pins.jpg|thumb|250px|[[Altzairu]]zko ziriak.]]
Kimikan, '''metal''' bat ([[greziera]]z: ''Metallon'') [[elektroi]]ak galduz [[ioi]] positiboak (katioiak) erraz sortzen dituen eta [[atomo]]en artean [[lotura metaliko]]ak dituen [[elementu kimiko]]a da. Deslokalizatutako elektroien hodei batez inguratutako ioi positiboen sare gisa deskriba daiteke. Metalek oinarrizko elementuen hiru taldeetako bat osatzen dute; beste biak [[metaloide]]ak eta [[ez-metal]]ak dira. [[Taula periodikoa]]n, lerro diagonal batek, hain zuzen [[boro]]tik [[polonio]]ra doanak, bereizten ditu metalak eta ez-metalak.
Metalen egitura elektronikoaren ezaugarri nagusietako bat [[eroankortasun-banda]]ren eta [[balentzia-banda]]ren gainjartzea da. Honi esker, beroa eta elektrizitatea erraz eroaten dute eta argia islatzen dute. Hain zuzen, azken ezaugarri hau da metalen distira bereziaren jatorria.
Metalak elementu puruak izan daitezke, baina baita ezaugarri metalikoak dauzkaten [[aleazio]]ak ere, hala nola [[altzairu]]a eta [[brontze]]a.
== Metalen ezaugarri fisikoak ==
[[Fitxategi:Fukure.JPG|ezkerrera|thumb|Ezpata baten ertza]]
Ondorengo zerrendan laburbil litezke metalen propietate nagusiak:
* '''[[Dentsitate (argipena)|Dentsitatea]]''': Metal gehientsuenak dentsitate handikoak dira, hau da, euren [[dentsitate erlatibo]]a unitatetik urrun dabil. [[Taula periodikoa|Taula periodikoko]] lehen bi zutabeetako metalak ez dute propietate hau argikiro betetzen eta beraz bi zutabe hauetako metalei ''metal arin'' izena ere egozten zaie.
* '''Zurruntasuna''': Baldintza normaletan ia guztiak, merkurio eta galioa izan ezik, [[solido]]ak dira.
* '''Distira''': Metal gehientsuenak argia islatzen dute eta distiratsuak izan ohi dira.
| |||