22:55, 25 otsaila 2020ko berrikusketa aldatu Xirkan (eztabaida \| ekarpenak) 42.217 edits No edit summary ← Aurreko ezberdintasuna		00:59, 26 otsaila 2020ko berrikusketa aldatu desegin Xirkan (eztabaida \| ekarpenak) 42.217 edits No edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
4. lerroa: Agaramont leinuaren lehendabiziko aipamena [[XII. mende]]koa da, [[Antso VII.a Nafarroakoa\|Antso VII.a ''Azkarra'']] Nafarroako errege zela. Agaramontarren eta [[beaumontar]]ren arteko liskarrak [[XIV. mende]]an piztu ziren. Alabaina, [[Karlos III.a Nafarroakoa\|Karlos III.aren]] heriotzak ekarri zuen dinastia arazoak areagotu egin zuen gatazka hura. Karlosek [[Zuria I.a Nafarroakoa\|Zuria]] alaba utzi zuen oinordeko, [[Joan II.a Aragoikoa\|Joan Aragoikoarekin]] ezkondurik zegoena. Zuriak hiru seme-alaba izan zituen: [[Karlos IV.a Nafarroakoa\|Karlos, Vianako printzea]], [[Zuria II.a Nafarroakoa\|Zuria]], ondorengorik gabe hil zena, eta [[Leonor I.a Nafarroakoa\|Leonor]], [[Gaston IV.a Foixkoa\|Gaston Foixkoa, Biarnoko bizkondearekin]] ezkondua.<ref name="auñamendi">{{erreferentzia\|izena= Idoia \|abizena= Estornés Zubizarreta \|url= http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/agramonteses-y-beamonteses/ar-6738/ \| izenburua= Agramonteses y Beamonteses \|sartze-data=2020-1-25 \|argitaletxea= Auñamendi Entziklopedia [on line], 2020, aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus }}</ref> ~~[[1451]]n hasi ziren borrokek urte asko iraun zuten;~~ [[Luis III.a Beaumontekoa\|Luis Beaumontekoa, Leringo kondea]] buru zuten beamontarrek printzearen kausa defendatu zuten; agaramontarrak, [[Filipe III.a (Nafarroako mariskala)\|Filipe, Nafarroako mariskala]] eta [[Piarres Peralta eta Ezpeletakoa\|Piarres Peraltakoa]] buru, Joan Aragoikoaren eta Eleonorren alde atera ziren.<ref name="auñamendi"/> Batzuek eta besteek aliatuak zituzten [[Euskal Herria\|Euskal Herriko]] mendebaldean: agaramontarrek [[ganboatar]]rak, eta beaumontarrek [[oinaztar]]rak. ~~1451n~~[[1451]]n, agaramontarrek preso hartu zuten printzea [[Oibar]]ren. Bi urte geroago utzi zuten aske, baina Luis Beaumontekoa, haren seme-alabak eta beste beaumontar batzuk bahiturik geratu ziren [[Zaragoza]]n. [[1455]]ean berriro piztu ziren borrokak, eta orduan ere beaumontarrak garaituak izan ziren. [[1460]]ko urtarrileko hitzarmenaren ondorioz, Joan II.ak preso beaumontarrak aske utzi zituen, baina abenduan printzea [[Lleida]]n preso hartu zutenez gero, gerra berpiztu zen. Printzea [[1461]]eko irailean hil bazen ere, erresuma ez zen baketu. [[1464]]an hil zen haren arreba [[Zuria II.a Nafarroakoa\|Zuria]], Gaston Foixkoak [[Orthez]]en preso zeukana.<ref name="auñamendi"/> Hala ere, agaramondarren eta beaumontarren arteko liskarrak ez ziren amaitu. [[1468]]ko azaroan, [[Piarres Peralta eta Ezpeletakoa\|Piarres Peraltakoaren]] gizonek [[Nikolas Etxabarri]] Iruñeko apezpikua hil zuten [[Tafalla]]n. [[1471]]n, Leringo kondeak ez zuen onartu Joan II.aren eta Leonorren arteko akordioa. Leonor ezkutuan sartu zen Iruñean, [[Petri I.a (Nafarroako mariskala)\|Petri I.a, Nafarroako mariskalak]] lagundurik. Baina beaumontarrek eraso zieten, eta Filipe Beaumontekoak Petri hil zuen [[Nafarroako Kontuen Ganbera\|Kontuen Ganberako]] patioan.<ref>{{erreferentzia\|izena= Carlos \|abizena=Sánchez Marco \|url= http://www.lebrelblanco.com/anexos/a0171.htm \| izenburua= casa de Beaumont \|sartze-data=2020-1-25 \|argitaletxea= Historia medieval del Reyno de Navarra, lebrelblanco.com }}</ref> Agaramontarrek hasieran [[Aragoi]]ko koroa zuten aliatu baina gero [[Frantzia]]koa. Beti [[Nafarroako Erresuma\|Nafarroako Koroa]] zuenaren aldeko ziren, bai hasieran [[Joanes II.a Aragoikoa\|Aragoiko Joanes II.a]] errege zenean bai gero [[Katalina I.a Nafarroakoa\|Foixeko Katalina]] eta [[Joanes III.a Nafarroakoa\|Albreteko Joanes]] errege-erregin zirenean.

Agaramontar: berrikuspenen arteko aldeak