15:31, 20 otsaila 2020ko berrikusketa aldatu Rmuniain (eztabaida \| ekarpenak) 7 edits No edit summary Etiketa: Ikusizko edizioa ← Aurreko ezberdintasuna		16:16, 20 otsaila 2020ko berrikusketa aldatu desegin Rmuniain (eztabaida \| ekarpenak) 7 edits Informazioa klasifikatu, irudiak jarri, erreferentziak eta hitzak hiperlinkatu eta informazioa gehitu. Etiketa: Ikusizko edizioa Hurrengo ezberdintasuna →
2. lerroa: {{ohar medikoa}} <br />{{medikuntza zirriborroa}}▼ == '''Eutanasia''' ([[Antzinako greziera\|antzinako grezierazko]] εὖ, ''eu'', "on", eta θάνατος, ''thanatos'', "heriotza" hitzetatik) mina eta [[Sufrimendu\|sufrimendua]] amaitzeko eragindako [[heriotza]] da, berezikigaixotasun edo elbarritasun baten ondorioz. Helburua bizitza sufrimendurik gabe amaitzea du. Gai eztabaidatsua da, [[Etika\|etikaren]] nahiz [[Erlijio\|erlijioaren]] aldetik. Badaude herrialdeen araberako [[Lege\|legeak]] eutanasia arautzen dituztenak. Eutanasia mota ezberdinetan klasifikatuta dago: zuzena edo zeharkakoa [[Mediku\|medikua]]<nowiki/>ren ekintzen araberakoa, eta borondatezkoa edo nahi-gabekoa gaixoaren nahiaren arabera. <ref>{{Erreferentzia\|izenburua=[PROYECTO DE CIRCULACIÓN RESTRINGIDA]\|url=https://www.corteconstitucional.gov.co/relatoria/2014/t-970-14.htm\|aldizkaria=www.corteconstitucional.gov.co\|sartze-data=2020-02-11}}</ref> ==▼ '''Eutanasia''' ([[Antzinako greziera\|antzinako grezierazko]] εὖ, ''eu'', "on", eta θάνατος, ''thanatos'', "heriotza" hitzetatik) mina eta [[Sufrimendu\|sufrimendua]] amaitzeko eragindako [[heriotza]] da, berezikigaixotasun edo elbarritasun baten ondorioz. Helburua bizitza sufrimendurik gabe amaitzea du. Gai eztabaidatsua da, [[Etika\|etikaren]] nahiz [[Erlijio\|erlijioaren]] aldetik. Badaude herrialdeen araberako [[Lege\|legeak]] eutanasia arautzen dituztenak. ▲== '''Eutanasia''' ([[Antzinako greziera\|antzinako grezierazko]] εὖ, ''eu'', "on", eta θάνατος, ''thanatos'', "heriotza" hitzetatik) mina eta [[Sufrimendu\|sufrimendua]] amaitzeko eragindako [[heriotza]] da, berezikigaixotasun edo elbarritasun baten ondorioz. Helburua bizitza sufrimendurik gabe amaitzea du. Gai eztabaidatsua da, [[Etika\|etikaren]] nahiz [[Erlijio\|erlijioaren]] aldetik. Badaude herrialdeen araberako [[Lege\|legeak]] eutanasia arautzen dituztenak. Eutanasia mota ezberdinetan klasifikatuta dago: zuzena edo zeharkakoa [[Mediku\|medikua]]<nowiki/>ren ekintzen araberakoa, eta borondatezkoa edo nahi-gabekoa gaixoaren nahiaren arabera. <ref>{{Erreferentzia\|izenburua=[PROYECTO DE CIRCULACIÓN RESTRINGIDA]\|url=https://www.corteconstitucional.gov.co/relatoria/2014/t-970-14.htm\|aldizkaria=www.corteconstitucional.gov.co\|sartze-data=2020-02-11}}</ref> == [[Fitxategi:69269-Eutanasiari buruzko araudiak munduan.svg\|thumb\|328x328px\|Eutanasiari buruzko araudiak munduan]] <br /> == Etimologia == Eutanasia hitza [[latin]]<nowiki/>etik eratorritako kontzeptu zientifikoa da e''uthanasia'' /eutʰanásɪa/, eta hau greziarretik εὐθανασία /eu̯θaɳasía/, εὖ /eu̯/ ‘ona’, ‘normala’ aurrizkiarekin osatua; θἀνατος /θánatos/ ‘heriotza’ hitza eta ~σίᾱ /~síaː/ atzizkiarekin 'kualidadea'. <ref>{{Erreferentzia\|izena=RAE-\|abizena=ASALE\|izenburua=eutanasia {{!}} Diccionario de la lengua española\|hizkuntza=es\|abizena2=RAE\|url=https://dle.rae.es/eutanasia\|aldizkaria=«Diccionario de la lengua española» - Edición del Tricentenario\|sartze-data=2020-02-11}}</ref> == Eutanasia hitza [[latin]]<nowiki/>etik eratorritako kontzeptu zientifikoa da e''uthanasia'' /eutʰanásɪa/, eta hau greziarretik εὐθανασία /eu̯θaɳasía/, εὖ /eu̯/ ‘ona’, ‘normala’ aurrizkiarekin osatua; θἀνατος /θánatos/ ‘heriotza’ hitza eta ~σίᾱ /~síaː/ atzizkiarekin 'kualidadea'. <ref>{{Erreferentzia\|izena=RAE-\|abizena=ASALE\|izenburua=eutanasia {{!}} Diccionario de la lengua española\|hizkuntza=es\|abizena2=RAE\|url=https://dle.rae.es/eutanasia\|aldizkaria=«Diccionario de la lengua española» - Edición del Tricentenario\|sartze-data=2020-02-11}}</ref> Etimologikoki, eutanasia: heriotz atsegina edo beste pertsona batek eragindako sufrimendurik gabeko heriotza esan nahi du. Kakotasiaren [[Antonimo\|antonimoa]] da. == <br /> == Eutanasia motak<ref>{{Erreferentzia\|izenburua=frame1\|url=http://www.ub.edu/ciudadania/hipertexto/evolucion/trabajos/0304/3/4.htm\|aldizkaria=www.ub.edu\|sartze-data=2020-02-11}}</ref> == [[Fitxategi:Legality of euthanasia.svg\|thumb\|353x353px\|Eutanasia moten egoera legalaren mapa-mundia, ingelesez (eguneratua).]] <br /> === Medikuaren ekintzen araberakoak === === Medikuaren ekintzen araberakoak[[Fitxategi:Legality_of_euthanasia.svg\|link=https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Legality_of_euthanasia.svg\|thumb\|332x332px\|Eutanasia moten egoera legala munduan (eguneratua).]] === == * '''Zuzeneko eutanasia:''' Medikuak gaixoaren bizia akabatu nahi duenean gertatzen dena. Bi forma dira posible: '''Aktiboa:''' [[Sendagai\|Farmakoak]] hornitzen dizkionean gaixoari edo edozein motatako [[Interbentzio kirurjikoa\|interbentzioa]] gauzatzen denean heriotzaren helburuarekin. ~~'''Pasiboa:'''~~ Eutanasia pasiboa ematen da medikuak heriotza elikatzeari , farmakoak hornitzeari edota interbentzioak gauzatzeari uzten dionean heriotza gauzatzearen helburuarekin. Prozedura hau bizitza luzatzeko tratamendua alferrikakoa bihurtzen denean egiten da. * '''Zeharkako eutanasia:''' [[Paziente\|Gaixoa]]<nowiki/>ren heriotza nahi-gabe gauzatzen denean ematen da. Eutanasiaren definizioaren arabera ez litzateke eutanasia izango, ezinbestekoa baita praktika honetarako nahitako heriotza izatea. Dena den, kasu batzuetan nahi [[terapeutiko]]<nowiki/>a duten tratamendu bortitzek eragin dezakete zeharkako eutanasia.~~<nowiki/><nowiki/> ==~~ === Gaixoaren nahiaren araberakoak === == * '''Boluntarioa:''' Gaixoa erabakia hartzen duenean edo beste pertsonen laguntzekin gaixoak aurretik azaldutako nahien arabera jokatuz erabakia hartzen dutenak (dokumentuak edota grabazioak). * '''Ez-boluntarioa:''' Beste pertsona batek heriotza gauzatzen duenean eta ezinezkoa denean gaixoaren nahia jakitea, gaixoaren adierazteko ez-gaitasunaren ondorioz. == == Erlazionatutako kontzeptuak == == [[Fitxategi:~~Per_Villand.jpg\|link=https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Per_Villand~~Per Villand.jpg\|thumb\|~~388x388px~~306x306px\|Per Viland, [[Alboko esklerosi amiotrofiko\|alboko esklerosi amiotrofikoa]] izan zuen zientzialaria. Eutanasia eskatzen dituzten gaixoen portzentai handi bat dira [[Neurologia\|gaixotasun neurologikoak]] pairatzen dituztenak.]] ▼ ▲== [[Fitxategi:Per_Villand.jpg\|link=https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Per_Villand.jpg\|thumb\|388x388px\|Per Viland, [[Alboko esklerosi amiotrofiko\|alboko esklerosi amiotrofikoa]] izan zuen zientzialaria. Eutanasia eskatzen dituzten gaixoen portzentai handi bat dira [[Neurologia\|gaixotasun neurologikoak]] pairatzen dituztenak.]] * [[Kakotanasia]] 36 ⟶ 44 lerroa: * [[Suizidio lagundu\|Lagundutako buru-hilketa]] * [[Animali eutanasia]] * [[Bizia mantentze\|Bizia mantentzea]] == <br /> == Alde eta kontrako argudioak == Historikoki eutanasiaren legalizazioaren inguruko eztabaidak preokupazio jakin batzuen arabera antolatu izan da. [[Ezekiel Emanuel]] (1957) [[Onkologia\|onkologo]] eta [[Bioetika\|bioetikoa]]<nowiki/>ren arabera, hauek dira argudio garrantzitsuenak: {\| class="wikitable" == Historikoki eutanasiaren legalizazioaren inguruko eztabaidak preokupazio jakin batzuen arabera antolatu izan da. [[Ezekiel Emanuel]] (1957) [[Onkologia\|onkologo]] eta [[Bioetika\|bioetikoa]]<nowiki/>ren arabera, hauek dira argudio garrantzitsuenak: {\| class="wikitable" \|+ !ALDEKO ARGUDIOAK !KONTRAKO ARGUDIOAK \|- \|Pertsona guztiek autodeterminaziorako eskubidea daukate, beraz, euren etorkizuna erabakitzekoa. \|Heriotza guztiak ez dira mingarriak \|- \|Pertsona bat hiltzen laguntzea euren sufrimendua luzatzea baino aukera hobea izan daiteke. \|Alternatiboak daude (Zainketa aringarriak) \|- \|Eutanasia pasiboaren, batzutan onartua dena, eta eutanasia aktiboaren arteko ezberdintasuna irrazionala da. \|Eutanasia aktiboa eta pasiboaren arteko ezberdintasuna moralki garrantzitsua da. \|- \|Eutanasia baimentzea ez gaitu, nahitaezean, ondorio onartezinetara bideratuko. \|Eutanasiaren legalizazioa gizartea domino efektu batean murgil dezake, ondorio onartezinak izango dituena. \|} == \|+ !ALDEKO ARDUGIOAK !KONTRAKO ARGUDIOAK \|- \|Pertsona guztiek autodeterminaziorako eskubidea daukate, beraz, euren etorkizuna erabakitzekoa. \|Heriotza guztiak ez dira mingarriak. \|- \|Pertsona bat hiltzen laguntzea euren sufrimendua luzatzea baino aukera hobea izan daiteke. \|Alternatibak daude, adibidez, zainketa aringarriak. \|- \|Eutanasia pasiboaren, batzutan onartua denaren, eta eutanasia aktiboaren arteko ezberdintasuna irrazionala da. \|Eutanasia aktbioa eta pasiboaren arteko ezberdintasuna moralki garrantzitsua da. \|- \|Eutanasia baimentzea ez gaitu, nahitaezean, ondorio onartezinetara bideratuko. \|Eutanasiaren legalizazioa gizatea domino efektu batean murgil dezake, ondorio onartezinak izango dituena. \|} == Erreferentziak == <references /> ~~== ==~~ ▲{{medikuntza zirriborroa}} ~~{{autoritate kontrola}}~~ [[Kategoria:Suizidioa]] [[Kategoria:Heriotza]]

Eutanasia: berrikuspenen arteko aldeak