SARS-CoV-2: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Assar (eztabaida | ekarpenak)
t Assar wikilariak «Wuhango koronabirus» orria «SARS-CoV-2» izenera aldatu du: https://en.wiktionary.org/wiki/SARS-CoV-2
Assar (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
1. lerroa:
{{taxotaula automatikoa}}
'''Wuhango koronabirusaSARS-CoV-2''' 2019an lehenengo aldiz aurkitutako [[koronabirusbirus]] bat da. [[Munduko Osasun Erakundea]]k '''2019-nCoV''' deitzen dua<ref>{{Erreferentzia|izenburuaabizena=Surveillance case definitions for human infection with novel coronavirus (nCoV)Gorbalenya|hizkuntzaizena=en|url=https://wwwAlexander E.who.int/publications-detail/surveillance-case-definitions-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(ncov)|aldizkaria=www.who.int|sartze-data=2020-0102-23}}</ref><ref>{{Erreferentzia11|izenburua=NovelSevere Coronavirusacute 2019,respiratory syndrome-related Wuhancoronavirus – The species and its viruses, Chinaa {{!}}statement of CDC|hizkuntza=en-us|data=2020-01-23the Coronavirus Study Group|url=https://www.cdcbiorxiv.govorg/coronaviruscontent/2019-ncov10.1101/index2020.02.07.html937862v1|aldizkaria=wwwbioRxiv|orrialdeak=2020.cdc02.gov07.937862|sartze-datadoi=10.1101/2020.02.07.937862 | name-01list-23format=vanc }}</ref>, eta batzuetanedo '''Wuhango gripeakoronabirusa''' 2019ko abenduan lehenengo aldiz aurkitutako [[koronabirus]] bat da. [[COVID-19]] gaixotasuna (Wuhango gripea, '''Wuhango itsaski azokako pneumonia birusa''' edo '''Wuhango pneumonia''' gisa ere identifikatudeitu izan da, [[Txina]]ko [[Wuhan]] hirian aurkitu baitzen lehen aldiz) eragiten du gizakiengan<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Wuhan seafood market pneumonia virus isolate Wuhan-Hu-1, complete genome|hizkuntza=en-US|data=2020-01-17|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/MN908947.3|sartze-data=2020-01-23}}</ref>. [[Zentzu positiboko base-pare bakarreko RNA birus]] bat da. [[2019-2020ko koronabirusak sortutako pneumonia epidemia]]ren ostean bere [[genoma]] osoa sekuentziatu zen<ref>{{Erreferentzia|izenburua=中国疾病预防控制中心|url=http://www.chinacdc.cn/dfdt/201912/t20191226_209404.html|aldizkaria=www.chinacdc.cn|sartze-data=2020-01-23}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=New-type coronavirus causes pneumonia in Wuhan: expert - Xinhua {{!}} English.news.cn|url=http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/09/c_138690570.htm|aldizkaria=www.xinhuanet.com|sartze-data=2020-01-23}}</ref><ref>{{Erreferentzia|url=https://platform.gisaid.org/epi3/start/CoV2020|aldizkaria=platform.gisaid.org|sartze-data=2020-01-23}}</ref>.
 
Jatorria ez dago argi, baina baliteke beste [[animalia]] batetik pasa izana gizaki batengana<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Lockdowns rise as China tries to control virus|hizkuntza=en-GB|data=2020-01-23|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51217455|aldizkaria=BBC News|sartze-data=2020-01-23}}</ref>. Hasieran animalietatik gizakietara salto egin bazuen ere, [[2020]]ko [[urtarrilaren 20]]an [[Guangdong]]en lehen gizaki-gizaki kutsatzea aurkitu zen.
10. lerroa:
[[2019|2019ko]] abenduaren hasieran gertatu zen gizakietan ezagutzen den lehen kutsapena. [[Erloju molekular|Ordulari molekularraren]] bidezko hurbilketek ere antzeko data (agian apur bat lehenago) iradokitzen dute.<ref>{{Erreferentzia|izena=Jon|abizena=CohenJan. 26|izenburua=Wuhan seafood market may not be source of novel virus spreading globally|hizkuntza=en|abizena2=2020|abizena3=Pm|izena3=11:25|data=2020-01-26|url=https://www.sciencemag.org/news/2020/01/wuhan-seafood-market-may-not-be-source-novel-virus-spreading-globally|aldizkaria=Science {{!}} AAAS|sartze-data=2020-01-29}}</ref>
 
2019SARS-nCoVCoV-2 birusaren lehen agerraldia [[Wuhan|Wuhanen]], [[Txinako Herri Errepublika|Txinan]], jazo zen, 2019ko abenduaren erdialdean. Birusa bizkor hedatu zen inguruko probintzia eta herrialdeetara, horien artean, [[Thailandia]], [[Japonia]], [[Hego Korea]], [[Australia]], [[Frantzia]] eta [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuak]].<ref>{{Erreferentzia|izenburua=China coronavirus: Hong Kong scraps major Lunar New Year events|hizkuntza=en|data=2020-01-23|url=https://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3047310/china-coronavirus-hong-kong-widens-criteria|aldizkaria=South China Morning Post|sartze-data=2020-01-29}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Novel coronavirus: three cases reported in France|hizkuntza=en|data=2020-01-25|url=https://www.ecdc.europa.eu/en/news-events/novel-coronavirus-three-cases-reported-france|aldizkaria=European Centre for Disease Prevention and Control|sartze-data=2020-01-29}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Ben|abizena=Doherty|izenburua=Coronavirus: three cases in NSW and one in Victoria as infection reaches Australia|hizkuntza=en-GB|data=2020-01-25|url=https://www.theguardian.com/science/2020/jan/25/coronavirus-five-people-in-nsw-being-tested-for-deadly-disease|aldizkaria=The Guardian|issn=0261-3077|sartze-data=2020-01-29}}</ref>
 
[[2020|2020ko]] [[Urtarrilaren 29|urtarrilaren 29an]] (04:00 [[UTC]]) 6,057 kasu egiaztatu ziren, horien artetik 5,970 Txinako eriak ziren.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Operations Dashboard for ArcGIS|url=https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6|aldizkaria=gisanddata.maps.arcgis.com|sartze-data=2020-01-29}}</ref> Txinatik at atzemandako kasuak, data hartara arte gehienak, ez oso aspaldi Wuhanen egonak ziren biztanleak ziren, edo bertara joan zen norbanako batekin zuzeneko harremana eduki zutenak.<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200125-sitrep-5-2019-ncov.pdf|abizena=|izena=|izenburua=Novel Coronavirus (2019-nCoV) SITUATION REPORT - 5 25 JANUARY 2020|data=2020-01-25|egunkaria=World Health Organization|formatoa=PDF|hizkuntza=en|sartze-data=2020-01-29}}</ref> 2020ko urtarrilaren 29rako (04:00 UTC) 132 heriotza eragin zituen birusak.<ref name=":0" /> 2020ko urtarrilaren 20an, Txinako [[Guangdong]] hirian, birusa gizakitik gizakira kutsa zitekeela egiaztatu zen.<ref>{{Cite news|url=https://www.cbc.ca/news/health/coronavirus-human-to-human-1.5433187|abizena=|izena=|izenburua=China confirms human-to-human transmission of new coronavirus|data=2020-01-20|egunkaria=CBC|formatoa=|hizkuntza=en|sartze-data=2020-01-29}}</ref>