Moses Mendelssohn: berrikuspenen arteko aldeak

Mendelssohn 1750ean [[Berlin|Berlingo]] zetazko saltzaile baten seme-alaben irakaslea izan ziren. Hirira klandestinitatean sartu zen, irakaslea lagun zuela; <ref>EnGarai esa épocahartan, reinado de [[Federico elFrederiko GrandeHandia]]ren erregealdian, losjuduak judíosezin noziren podíanhirian entrarsartu ahan lajaio ciudadez a menos que hubieran nacido en ellabaziren; labizilekua residenciaeskubide sólohorri erazerga permitidagarrantzitsu abat losordaindu judíosahal comerciantesizan ricoszioten quemerkatari estuvieranjudu enaberatsak condicionessoilik debaimendu pagar un importante impuesto por ese derechozuten (Dubnow, Simon, pp. 555 yeta 556. or.).</ref> gero merkatari horren bazkide nagusia bihurtu zen. 1754an [[Gotthold Ephraim Lessing]] antzerkigile eta kritikari alemaniarrari aurkeztu zioten, eta harekin lagun egin zen. Lessing, juduen emantzipazioaren paladina, gero Mendelssohnengan inspiratu zen ''[[Natham Jakintsua|Nathan Jakintsua]]'' (1779) antzezlanaren protagonista sortzeko. Lessing-ek 1755. urtean anonimoki argitaratu zituen bere ''hitzaldi filosofikoak'' . Urte hartan biek idatzitako ''Aita Santua, metafisikaria'' satira agertu zen.